گزارش معارفه دوره تحصیلی طراحی بازی در مدرسه اینورس

مدرسه تخصصی هنرهای دیجیتال اینورس در سال ۱۳۸۷ با هدف تغییر در بستر آموزشی تاسیس شد. هدف اصلی مدرسه اینورس ایجاد یک بستر مناسب برای رشد و فعالیت هنرجویان و کسانی است که قصد دارند موضوعات و درس‌های جذاب و جدید را با جدیدترین متدهای روز فرا بگیرند. هنرهای کلاسیک، نو و دیجیتال از جمله زمینه‌هایی است که مدرسه اینورس روی آن تمرکز دارد و به همین دلیل دوره‌هایی که در این مدرسه برگزار می‌شود، در محیط‌های دیگر آموزشی غیر قابل اجرا است.

یکی از حوزه‌هایی که مدرسه اینورس اخیرا در آن ورود کرده است، حوزه جذاب بازی‌های ویدیویی و رشته Game Design (طراحی بازی) است. این مدرسه پس از برگزاری دو دوره مستقل و ۵ ورک‌شاپ مرتبط با بازی‌سازی قصد دارد امسال دومین دوره رشته طراحی بازی خود را با همکاری شرکت فن‌افزار برگزار کند و به همین دلیل روز پنج‌شنبه ۲۴ آبان ۱۳۹۷، با برگزاری یک مراسم معارفه در مدرسه فشن اینورس واقع در خیابان میرداماد تهران به معرفی کلی این رشته و ارائه جزئیات آن پرداخت.

این مراسم با حضور بسیاری از علاقمندان به رشته طراحی بازی، بعد از ظهر روز پنج‌شنبه آغاز شد. در ابتدای مراسم علیرضا اردوبادی، موسس مدرسه اینورس، سخنان خود با ارائه توضیحاتی در مورد دلایل برگزاری دوره طراحی بازی شروع کرد. سال گذشته این مدرسه اولین دوره از رشته Game Design را با همکاری شرکت فن‌افزار که سابقه طولانی‌ای در ساخت و عرضه بازی‌های موفق در ایران و بازار جهانی داشته را برگزار کرد. با توجه به سخنان آقای اردوبادی موضوع مهم برای مدرسه اینورس در هنگام تصمیم برای برگزاری این دوره این بود که آنها قصد داشتند موضوعی را آموزش دهند که عمومیت نداشته باشد و برای انتخاب این دوره، خلا موجود در بازار آموزشی کشور را پیدا کردند. مساله طراحی بازی یا همان Game Design، یکی از موضوعات مهم و زیرساختی در حوزه ساخت بازی به حساب می‌آید اما بسیاری از افراد از این موضوع مطلع نیستند. در حقیقت کانسپت اولیه برگزاری چنین دوره‌ای، موارد ذکر شده در بالا بود.

پس از سخنان اردوبادی، امیر حسین فصیحی،‌ مدیر شرکت فن‌افزار و یکی از مدرسین این دوره به صحبت در رابطه با دوره طراحی بازی پرداخت:

دوره گیم دیزاین یکی از ارکان اصلی بازی‌سازی محسوب می‌شود. ساخت هر بازی سه راس دارد که برنامه‌نویسی و مفاهیم هنری در دو راس ساخت بازی قرار می‌گیرند و راس سوم، گیم دیزاین است. هدف اصلی دوره گیم دیزاین مدرسه اینورس، تربیت یک طراح بازی است که توانایی این را داشته باشد که در شرکت خود یا شرکت دیگری که مشغول به کار می‌شود، یک بازی را طراحی کند. اما هدف اصلی یک گیم دیزاینر چیست؟ در هنگام ساخت بازی، سوالات مختلفی مطرح می‌شود. مانند اینکه چه بازی‌ای بسازیم و از چه نوع آرتی در بازی خود استفاده کنیم. پاسخ هر کدام از این سوالات مربوط به دپارتمان‌های مختلف توسعه بازی می‌شود. اما سوال اصلی این است که چه چیزی بسازیم و پاسخ این سوال در دست طراح بازی یا گیم دیزاینر است. وظیفه گیم دیزاینر در صنعت بازی‌سازی دقیقا مانند کارگردان در سینما است. کارگردان ایده ساخت یک فیلم را در ذهن دارد و می‌داند چه چیزی می‌خواهد و برای اجرای ایده خود تیمی را تشکیل می‌دهد تا پروژه خود را نهایی کند. گیم دیزاینر نیز دقیقا می‌داند چه می‌خواهد اما برای اجرای ایده خود کسانی را نیاز دارد که در این راه وی را کمک کنند. اما این بدان معنی نیست که حتما برای ساخت بازی به چندین نفر نیاز است. یک گیم دیزاینر اگر دانش فنی داشته باشد می‌تواند بازی خود را به صورت تک نفره نیز بسازد اما می‌تواند عضوی از یک تیم نیز باشد.

در ادامه مراسم معارفه این دوره، امیر حسین فصیحی در رابطه با تاریخچه این رشته در دنیا صحبت کرد. در حدود ۲۰ الی ۳۰ سال پیش، چنین رشته‌ای با این جزییات در دنیا وجود نداشت. در آن زمان صنعت بازی‌سازی صرفا مختص برنامه‌نویس‌ها بود. بعد از مدتی و با ورود هنرمندان، بخش هنری بازی‌ها به مقوله جدی‌تری تبدیل شد. تا اینکه جذابیت و سرگرمی نیز به یکی از ارکان جدایی ناپذیر بازی‌ها تبدیل شد، ژانرهای مختلف بازی بوجود آمدند و در نتیجه تمام این موارد، گیم دیزاین به یک رشته مستقل تبدیل شد. یک طراح بازی حکم چسب نگهدارنده تیم را ایفا می‌کند. همه کسانی که در یک تیم بازی‌سازی فعالیت دارند به طراح بازی متصل می‌شوند. چالش‌ها، تصمیم‌گیری در رابطه با سبک و ژانر بازی و تمام موارد از این دست از جمله وظایف یک گیم دیزاینر است.

با توجه به صحبت‌های فصیحی، به طور کلی تفکر طراحان بازی دو مسیر متفاوت است و در حقیقت دو مدل گیم‌ دیزاینر در دنیا وجود دارد. دسته اول، دسته‌ای هستند که دید سیستمی و تحلیلی دارند و دسته دوم افرادی هستند که دارای دید هنری هستند که نتیجه کار این دو مدل متفاوت، ساخت و انتشار دو نوع بازی کاملا متفاوت است. به طور مثال بازی Journey بازی‌ای است که از دل یک طراح بازی با دید هنری برخاسته است اما در نقطه مقابل بازی‌ای مانند Diablo قرار گرفته است که پر است از سیستم‌‌ها، الگوریتم‌ها، اطلاعات و موارد تحلیلی بسیار بیشتر. طراح بازی دیابلو، قطعا دیدی سیستمی / تحلیلی داشته است.

کسانی که وارد رشته Game Design می‌شوند، در نهایت و در آینده ناخودآگاه به یکی از این دو دسته تبدیل می‌شوند اما چیزی که در این دوره فرا می‌گیرند در مورد بازی و ذات آن است. افرادی که ذاتا افراد متفکر و تحلیل‌گری هستند به ساخت بازی‌هایی مانند پازل سوق داده می‌شوند و دسته دیگر که عمدتا افراد خلاق هستند بازی‌های هنرمندانه‌تری بوجود می‌آورند. فصیحی در رابطه با افرادی که قصد دارند وارد این دوره شوند نیز اطلاعاتی ارائه کرد:

کسانی که به برنامه‌نویسی علاقه دارند یا رشته‌ای که در دانشگاه تحصیل کرده‌اند یا در حال تحصیل آن هستند برنامه‌نویسی است یا به طور کلی به الگوریتم و برنامه‌نویسی علاقه دارند توانایی این را دارند که به یک گیم دیزاینر تحلیلی تبدیل شوند و در مقابل کسانی که دیدی هنری دارند یا کارهای خلاقانه‌ای مانند طراحی، داستان‌نویسی، مجسمه‌سازی و حتی خیاطی و کارهای از این قبیل انجام داده‌اند به یک گیم‌ دیزاینر هنری تبدیل می‌شوند. دوره Game Design مدرسه اینورس نمی‌تواند شما را به یک برنامه‌نویس یا آرتیست تبدیل کند اما می‌تواند شما را به یک طراح بازی با دید تحلیلی یا هنری تبدیل کند.

فصیحی سخنان خود را با گفتن این جمله که دو مدل گیم‌دیزاینر وجود دارد که ترکیب هر دوی این تیپ‌ها برای هر پروژه‌ای لازم است به پایان برد. در ادامه حمید رضا سعیدی یکی از مدرسان این رشته در رابطه با سیلابس‌ها و درس‌های رشته طراحی بازی مدرسه اینورس شروع به ارائه توضیحات کرد.

رشته گیم‌دیزاین مدرسه اینورس در ۶ ترم و به مدت ۱۸ ماه برگزار خواهد شد. هر ترم به طور میانگین متشکل از ۳ درس است که به ازای هر درس ۱۲ جلسه در نظر گرفته شده است. هر ترم در ۱۰۸ ساعت برگزار می‌شود که جمعا این دوره ۱۸ ماه و ۵۵۲ ساعت آموزش برای هنرجویان در بر دارد که ترم آخر ترم تحویل پروژه است. در زیر می‌توانید با جزییات دروس هر ترم به همراه توضیحی اجمالی در رابطه با آن درس را مشاهده کنید:

ترم اول

• مبانی بازی‌سازی: در این درس در رابطه با مبانی بازی‌سازی و وظایف هر فرد در پروسه ساخت بازی چه چیزی است صحبت می‌شود.
• نگارش و روش ارائه: در این درس با نحوه پیاده‌سازی ایده‌ها روی کاغذ و نحوه ارائه بازی صحبت می‌شود.
• کارگاه طراحی و ساخت بازی‌های دو بعدی: در این کارگاه کانسپت‌ها و مفاهیم اصلی گیم دیزاین در قالب یک بازی دو بعدی به هنرجویان آموزش داده می‌شود.

ترم دوم

• مبانی هنر: در این درس که هم افراد تحلیلی و هم هنری در آن شرکت می‌کنند اصول هنری بازی مانند داستان و نحوه ایجاد هارمونی بین عناصر مختلف آموزش داده می‌شود.
• طراحی مرحله ۱: هنگامی که سیستم‌ها و انیمیشن‌های بازی طراحی شد، باید در یک مکان خاص اتفاق بیفتد. این درس مفاهیم اولیه طراحی مرحله را به هنرجو یاد می‌دهد.
• کارگاه طراحی بازی‌های غیر دیجیتال: در این کارگاه در رابطه با بازی‌های رومیزی و آنالوگ صحبت می‌شود و دانشجویان باید یک بازی غیر دیجیتال طراحی کنند زیرا مفاهیم پایه‌ای بازی‌ها به صورت ملموس‌تری در این نوع بازی‌ها وجود دارد.
• بررسی و تحیلی ژانرهای بازی‌های ویدیویی: این درس ژانرهای مختلف بازی‌های ویدیویی را از منظر مکانیک‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد و به بررسی مزیت‌ها و مشکلات تغییرات در آنها می‌پردازد.

ترم سوم

• کار با موتور بازی‌سازی ۱: در این درس ویژگی‌های اصلی موتور یونیتی آموزش داده می‌شود و برای افراد سیستمی درس عالی است اما افراد دیگر هم می‌توانند از آن بهره ببرند.
• اسطوره‌ها و کهن الگوها: تمام بازی‌ها دارای دنیا، جهان و قهرمان‌ها هستند که در این درس اسطوره‌ها و کهن‌الگوهایی که می‌توان از آنها استفاده کرد مورد بررسی قرار می‌گیرند و در رابطه با شروع روایت بحث می‌شود.
• کارگاه مکانیک و دینامیک: در این درس نحوه درست استفاده از قواعد و به کار بردن آنها در پروژه آموزش داده می‌شود.

ترم چهارم

• Scripting: این درس مخصوص کسانی است که برنامه‌نویس نیستند اما باید برای شخصی‌سازی ابزارها توانایی این را داشته باشند که اسکریپت بنویسند.
• طراحی روایت: در این درس با پلات، ساختار آن، طراحی کوئست و طراحی ماموریت آشنا می‌شویم.
• طراحی مرحله ۲: مفاهیم جدی‌تر طراحی مراحل در این درس مطرح می‌شود.
• کار با موتور بازی‌سازی ۲: به صورت جدی‌تر به موتور بازی‌سازی و کار با آن می‌پردازد و بیشتر به درد بچه‌های فنی می‌خورد.

ترم پنجم

• طراحی سیستمی: این درس یکی از جدی‌ترین دروس دوره برای بچه‌های فنی است و در آن طراحی سیستم‌های بازی مانند سستم مبارزه آموزش داده می‌شود.
• اقتصاد و توازن در بازی: با مفاهیم بالانس کردن در بازی‌ها آشنا می‌شویم.
• زیباشناسی بازی‌های ویدیویی: تمرکز این درس بیشتر روی بحث روانشناختی و ترکیب بازی و‌ آرت است.

ترم ششم

• کسب و کار بازی: درسی که ربط مستقیم به پروژه نهایی دارد و در آن در مورد کسب و کار در بازی‌ها صحبت می‌شود.
• پروژه نهایی: در این بخش باید پروژه‌ای را طراحی کنید که توانایی انتشار آن وجود داشته باشد.

پس از معرفی سیلابس‌های مختلف این دوره، حمیدرضا سعیدی در رابطه با این دوره صحبت‌هایی کرد. به دلیل اینکه تمرکز این دوره روی طراحی بازی است، به جوانب بصری بازی زیاد توجه نمی‌شود زیرا هر چه بازی از لحاظ بصری ساده‌تر باشد، مکانیک‌های آن مشهودتر است. بنابراین نباید نگران زیبایی بصری بازی باشید. در نهایت نیز به دلیل اینکه مدرسه اینورس یک مدرسه هنری است، می‌توانید در هنگام تحصیل این رشته با کانسپت آرتیست‌ها یا انیماتورهای مختلف آشنا شوید و حتی تیم تشکیل دهید. نکته‌ای که باید توجه کنید، این است که اگر بازی‌ای بد باشد، به احتمال قریب به یقین مشکل آن در طراحی بازی است و به نوعی گیم دیزاینر یا طراح نقش اصلی را در خوب بودن یا بد بودن یک اثر ایفا می‌کند.

سپس و بعد از ارائه اطلاعات جامع در رابطه با این دوره نوبت به پرسش و پاسخ حضار رسید. امیر حسین فصیحی در این بخش گفت که صنعت گیم در ایران هنوز یک صنعت بین‌المللی نیست و جا برای کار حرفه‌ای در آن وجود دارد. چشم‌انداز دوره ما این نیست که شما بازی‌های موبایل پرطرفدار که فاقد ارزش هنری و کپی هستند، بسازید. هدف ما این است که شما بتوانید بازی‌های با کیفیت بسازید و نگاه ما یک نگاه داخلی نیست و امید داریم بازی‌هایی که شما می‌سازید به بازارهای جهانی راه پیدا کنند. اگر دید بین‌المللی نداشته باشید، این دوره برای شما نیست. تاکید ما در این دوره کارهای عملی و آموزش حین کار است. شما می‌توانید در انتهای دوره پروژه خود را به فستیوال‌های مختلفی مانند فستیوال مستقل IGF که بیشتر تیم‌های انستیتوها در آن برنده می‌شود، ارسال کنید.

مدرسین رشته گیم‌ دیزاین مدرسه اینورس از شناخته‌شده‌ترین افراد فعال در صنعت بازی‌سازی ایران هستند که در زیر می‌توانید فهرست کامل و درس‌هایی را که آنها در این دوره تدریس می‌کنند، مشاهده کنید:

• حمیدرضا سعیدی: مبانی هنرها - اسطوره‌ و کهن الگوها
• امیرحسین فصیحی: مبانی بازی‌سازی - کسب و کار بازی
• متین ایزدی: نگارش و روش ارائه - طراحی روایت
• طاها رسولی: طراحی مرحله ۱
• آرین بینا: کارگاه طراحی بازی‌های غیر دیجیتال
• جاوید نجیب‌زاده: بررسی و تحلیل ژانرها - اقتصاد و توازن در بازی
• رضا هوشنگی: کار با موتور بازی‌سازی ۱ و ۲ - Scripting
• نریمان قاسمی: کارگاه مکانیک و دینامیک
• حسین عزیزی: طراحی سیستمی
• آرش مکنت: کارگاه طراحی و ساخت بازی‌های ۲ بعدی

در انتهای این مراسم آقای اردوبادی اطلاعات ثبت‌نام و هزینه این دوره را اعلام کرد. هزینه این دوره آموزشی ۲۶۴۰۰ تومان به ازای هر ساعت است که هزینه هر ترم مبلغی معادل با ۲ میلیون ۴۳۰ هزار تومان خواهد شد. در این ترم ۱۲ نفر ورودی وجود خواهد داشت و هزینه هر ترم نیز به صورت چک قابل پرداخت است. کسانی که علاقمند به شرکت در این دوره هستند باید در مصاحبه ورودی آن شرکت کنند. در صورت نداشتن پیش‌نیازهای لازمه این دوره، یا شما را به دوره‌های پیش‌نیاز منتقل می‌کنند یا با مشاوره رایگان به شما دوره‌های جایگزین را پیشنهاد می‌کنند. همچنین برای رزرو زمان مصاحبه رشته گیم دیزاین، داوطلبان می‌توانند رزومه و اطلاعات تماس خود را تا تاریخ ۶ آذر به ایمیل GameDesign@inverseschool.com بفرستند.