نقد انیمه Oshi no Ko | زهر دروغ‌های زیبا
انیمه Oshi no Ko قرار است به ابعاد پشت‌صحنه‌ی سرگرمی‌های نمایشی تجاری بپردازد، دنیایی که با دروغ‌های زیبا پوشیده شده است. اما این دقیقا همان اتفاقی است که خود انیمه هم مرتکب آن می‌شود.
مشخصات انیمه:
- اسم فارسی: اوشی نو کو
- انیمه براساس: مانگایی نوشته‌ی آکا آکاساکا و تصویرسازی منگو یوکویاری
- ژانر: درام، فانتزی، سینن
- کارگردان: دایسوکه هیراماکی | فیلم‌نامه: جین تاناکا
- محصول: استودیو دوگا کوبو (Doga Kobo)
- فصل اول: ۱۱ قسمت
- وضعیت: فصل اول پایان‌یافته، فصل دوم تأیید شده، مانگا ادامه دارد
- پخش: از ۱۲ آوریل ۲۰۲۳ تا ۲۸ ژانویه ۲۰۲۳
- رده سنی: PG-13
خلاصه‌ی داستان:
یک گروه پاپ آیدل به اسم بی‌کوماچی با محوریت هوشینو آی، ستاره‌ی نوظهور و شانزده ساله، طرفداران بسیاری را مجذوب خود کرده است. آممیا گورو پزشک متخصصی در یک بیمارستان حومه شهر است که به‌خاطر علاقه‌ی یکی از بیماران ناکامِ درگذشته‌اش، از طرفداران سرسخت آی به‌حساب می‌آید و دوست دارد یک روز او را از نزدیک هم ملاقات کند. اما یک روز وقتی می‌بیند آیدل موردعلاقه‌اش با هویت ناشناس، به‌خاطر دو قلویی که باردار است پیش او آمده بهت‌زده می‌شود. درحالی‌که این اتفاق و حواشی آن می‌تواند به قیمت سقوط ستاره تمام شود، آی با روحیه‌ای خاص قصد دارد خوشحالی به‌عنوان آیدول و مادر را همزمان تجربه کند. دکتر ضمن رازداری قول یک زایمان بی‌خطر را به آی می‌دهد، اما به‌خاطر حمله‌ی یک فرد مرموز کشته می‌شود و سرنوشت او برای کمک به ستاره‌ی محبوبش به شکل دیگری رقم می‌خورد.
استعدادها و ستاره‌های دنیای سرگرمی همیشه حضوری اغراق‌آمیز را در عکس‌ها و تصاویر به‌نمایش می‌گذارند. مخاطب همیشه با نقابی از جعل‌ها و دروغ‌های کمال‌گرایانه مواجه است که با هیجانی همراه با حسرت دوست دارد آن‌را به همان شکل بی‌نقص باور کند. اما برای مخاطبی که عشق و حمایت خود را به سمت یک آیدل روانه می‌کند اغلب ضربه‌ای که می‌تواند این توهم شکننده را خرد کند واقعیتی است که از پشت پرده از راه می‌رسد و با موجی از قضاوت‌ها آن ساحل آرام را در هم می‌شکند.
انیمه‌ی اوشی نو کو قرار است در پشت‌صحنه‌ی تجارتِ نمایش و سرگرمی چرخی بزند و هر جا لازم شد نقدی هم به جامعه‌ی درگیر با آن وارد کند. سریالی که با طراحی‌های چشم‌نواز کاراکترهای مجذوب‌کننده‌ی خود در کنار هارمونی موسیقی (به‌ویژه در تیتراژها) و رنگ‌پردازی‌هایی زیبا سعی دارد ابعاد متضادی را هم به‌تصویر بکشد. وقتی اثری قرار است به چالش‌های معرفی شدن در نقش یک بازیگر و سلبریتی بپردازد، می‌توان به فیلم آبی کامل، تریلر روان‌شناختی ساتوشی کُن اشاره کرد که در فضایی تاریک و دلهره‌آور به واکاوای این حیطه می‌پردازد، درحالی‌که به مفهوم هویت متضاد شکل‌گرفته توجه ویژه‌ای دارد. همچنین ساتوشی کن در پاپریکا شباهتِ رویاها و نوع حضور در دنیای اینترنت را تأثیری ناشی از سرکوب ضمیر ناخودآگاه می‌داند.
حالا این دیدگاه‌های ساتوشی کن به‌شکلی فریبنده و به‌روزتر در انیمه‌ی Oshi no Ko پیاده شده است. ستاره‌های دنیای سرگرمی که زمانی تنها به لطف رسانه‌هایی مثل مطبوعات، تلویزیون و سینما شانس دیده شدن داشتند حالا با فراگیری اینترنت و شبکه‌های اجتماعی از میان دامنه‌ی گسترده‌تری از انسان‌ها فرصت خودنمایی پیدا کرده‌اند و به همان اندازه در معرض طیف وسیع‌تری از تفکرها، قضاوت‌ها و بازخوردهای عموم قرار گرفته‌اند که به‌خاطر ماهیت مجازی می‌تواند شکل هیجانی و مخرب‌تری هم داشته باشد.
اما انیمه Oshi no Ko درحالی به مساله‌ی دروغ‌های پوشش‌دهنده و چالش‌های نشان ندادن تمام ابعاد واقعیت در صنعت سرگرمی می‌پردازد که خودش هم ذاتا درگیر این دروغ‌گرایی است. درواقع اوشی نو کو از همان اولین قسمتش از گفتن دروغ‌های زیبای رایج انیمه‌ها به مخاطب دریغ نمی‌کند.
اپیزود افتتاحیه انیمه که برخلاف سایر قسمت‌ها ۸۲ دقیقه زمان دارد را باید یکی از بهترین شروع‌ها در بین انیمه‌ها نام برد. جدای از اینکه اپیزود اول به پیش‌درآمدی برای ۱۰ قسمت بعدی تبدیل می‌شود، باید این قسمت را که مادر و بچه‌ها نام دارد یک فیلم کامل به‌شمار آورد که این یکپارچگی تصمیم درستی از سوی سازنده‌ها بوده است. هرچند این فیلمِ کامل به یک «آبی کامل» دیگر تبدیل نمی‌شود اما چه از نظر امتیاز بیننده‌ها و چه از نظر بررسی کیفی اصول و اجزای ساختاری نسبت‌به دیگر قسمت‌ها برتری دارد، درست همانطور که هوشینو آی آیدل کاملی است که درادامه همه برای رسیدن به سطح درخشش او تلاش می‌کنند و هر شخصیت جدید بخشی از ظرفیت‌های آی را با خود حمل می‌کند.
در قسمت اول انیمه Oshi no Ko با زندگی واقعی هوشینو آی آشنا می‌شویم و نوع نگاه گردانندگان این صنعت و سطح انتظارات طرفداران غرق در صحنه‌سازی‌های دلربا و جذاب را می‌بینیم. صنعتی که ستاره‌ها با جادویی به اسم دروغ در آن می‌درخشند، چراکه همه دوست دارند با نظاره بر دروغ‌های جذاب جادو شوند. درواقع این درکِ سطحی تا زمانی‌که واقعیت ناخوشایندی بیان نشده به یک جایگاه استثنایی سودساز منجر می‌شود پس برای یک آیدل راهی جز ظاهرسازی چندلایه برای محافظت از خود و منافع شخصی در برابر آسیب‌های واقعی و مجازی وجود ندارد.
نقادی‌های قسمت اول به شکل‌های مختلف در طول قسمت‌های بعد هم تکرار می‌شود اما در نفوذ جدی به زیر و بم محتوای منحصربه‌فردی که ابتدا با آن اوج گرفته بود کم می‌آورد. اگر قضیه‌ی تناسخ اپیزود اول را، که در قیاس با سایر مفاهیم موردتوجه داستان کمی ناهمجنس به‌نظر می‌رسد، برای ایجاد ارتباط لازم برای برداشتن گام‌های بیشتر در رویکرد کلی سوژه و کشف رازهای بیشتر توسط آکوا در قالب داستان‌های دیگر در نظر بگیریم اما این مسیرهای تازه اولویت را به سرگرم‌کننده بودن اختصاص می‌دهند و تصاویر منعکس‌شده در آینه‌ی نمایش، در حرکت از این زرق و برق به سمت تاریک آن، تا حد زیادی محو می‌شود.
درواقع دلیل اینکه اوشی نو کو به یک «آبی کامل» دیگر تبدیل نمی‌شود در تفاوت نوع نگاه جدی و فانتزی این دو اثر در حوزه‌ی داستانی است. هرچقدر در فیلم ساتوشی کن به طور واقع‌گرایانه و جدی در بافتی تلخ و گزنده به تحلیل آسیب‌های روان‌شناختی پرداخته می‌شود اما در اوشی نو کو این واقعیت‌های تلخ در لایه‌ای از فانتزی‌ها، کمدی‌پردازی‌ها، نمایش‌های موزون و المان‌های بصری خوش‌رنگ‌ولعاب پیچیده شده است. این همان دروغ مستقلی است که خود اثر اوشی نو کو به مخاطب می‌گوید. اگر داستان به بخش نه‌چندان خواستنی پشت‌پرده‌ی این جریان می‌پردازد و تلاش می‌کند به آن ادامه دهد درکنارش با خوش‌بینی بیشتری در قامت یک شوبیز آیدل‌محور، که با چاشنی‌های عاشقانه، دبیرستانی، معمایی، سبک زندگی و حتی رگه‌هایی از حارم ترکیب شده است، ظاهر می‌شود. اما خود سازنده‌های انیمه در پشت این دروغ جذاب واقعا چه هدفی را دنبال کرده‌اند و چقدر در احقاق آن موفق بوده‌اند.
آکا آکاساکا را در مقام نویسندگی مانگای اوشی نو کو پیش‌از این با خلق مانگای کاگویا ساما می‌شناسیم. کاگویا ساما کمدی عاشقانه‌ی موفقی است که آکاساکا در خلال تب‌وتاب ژانر عاشقانه وکمدی انفجاری‌اش، کشمکشی دلچسب و درام احساسی اثرگذاری را ارائه کرده. پس آکاساکا نشان داده که هوش و ظرافت لازم برای بهره بردن از موقعیت‌های داستانی را دارد و می‌تواند از دل افسردگی‌های خاص یک دوران به دستاوردهای روایی متضادی برسد.
اگر پرداختن به جنبه‌های منفی و کمتر دیده شده‌ی صنعت سرگرمی می‌تواند منجر به اثری دلهره‌آور و تاریک شود و از طرف دیگر بخواهیم آن‌را در بافت یک سینن جذاب در ژانر آیدل و سرگرمی تزریق کنیم به این رویکرد تلفیق المان‌های مختلف در یک فرمول دوطرفه نیاز داریم. به‌عبارت دقیق‌تر اوشی نو کو تا حدی موفق می‌شود به هر دو مخاطب نقدگرا و سرگرمی‌‌طلب دروغ بگوید و گیرایی خود را با حفظ جوانب بیشتر القا کند هرچند در این راه از تمرکز روی یک هدف اصلی اجتناب کرده باشد.
به‌عبارتی برای نشان دادن زشتی و زیبایی صنعت سرگرمی درکنار هم نگه داشتن تعادل روایی آسان نیست. پس اوشی نو کو بعداز قسمت اول به سمت حال‌وهوای سرگرم‌کننده‌تری می‌رود. هرچند در قسمت‌های مربوط‌به رئالیتی‌شوی دوستیابی و ماجرای آکانه به درامی ناراحت‌کننده تبدیل می‌شود و با بررسی آسیب‌های در کمین سلامت روان و ابعاد صحنه‌سازی‌های رسانه‌ای و سیاست‌های برنامه‌سازی، در حالی‌که نکته‌ی قابل‌توجه آن ساختِ ویدئویی از حقیقت ماجرا برای نجات از مخمصه‌ی ایجاد شده است، به دریچه‌ی مهم دیگری بعد از اپیزود افتتاحیه نزدیک می‌شود. با این تفاسیر احتمالا برای ادامه‌ی داستان هم این نوسان‌ها وجود خواهد داشت و میزان آن هم به تمایل سازنده برای رفتن به‌سمت غبارگرفته‌ی انتقادی یا نورافشانی سرگرمی بستگی دارد. استودیو دوگا کوبو بعداز انیمه Monthly Girls' Nozaki-kun دوباره با یک انیمه‌ی درخور توجه دیگر درگیر شده و با وجود کیفیت ساخت و پتانسیل داستان به‌نظر می‌رسد فصل دوم اوشی نو کو همچنان ارزش انتظار کشیدن را داشته باشد.
انیمه‌های شبیه Oshi no Ko؛ از دل تاریکی و روشنایی
از آنجا که در انیمه اوشی نو کو جدا از رویکرد و فضای اصلی داستان با تجمعی از سبک‌های مختلف روبه‌رو هستیم در معرفی انیمه‌های مشابه آن انتخاب‌های زیادی وجود خواهد داشت. مثل انیمه کاگویا ساما که از روی مانگای دیگر آکا آکاساکا ساخته شده و در آن هم با شخصیت‌هایی در سن بلوغ آشنا می‌شویم که سعی می‌کنند نقابی از دروغ و تظاهر مقابل واقعیت باطنی خود نگه دارند،
یا انیمه Erased که تم معمایی کشف هویت یک استاکر و قرار گرفتن یک بزرگسال در جسم یک بچه را در آن می‌بینیم و حتی انیمه‌های شوجو با حال‌وهوای آیدل و شوبیز مثل !Skip Beat که کم نیستند. بااین‌حال سه پیشنهاد در ادامه فهرست شده که هر کدام با تمرکز روی جبهه‌ی مورد نظرشان سطح داستان‌گویی بالایی را ثبت کرده‌اند.
انیمه Perfect Blue
میما یک ستاره‌ی محبوب پاپ است اما بعداز اینکه خوانندگی را کنار می‌گذارد و به بازیگری روی می‌آورد، توسط یک استاکر و تضادهای روحی خودش گرفتار فشارهای روانی حاد می‌شود. مشکلات روان‌شناختی ناشی از تضادهای شخصیتی، طرفدارهای افراطی و تأثیر اینترنت اتفاقاتی است که ساتوشی کن در اولین فیلمش برای واکاوی سوی تاریک صنعت سرگرمی، بی‌رحمانه به آن‌ها می‌پردازد.
انیمه Odd Taxi
در دنیای داستان که از حیوانات انسان‌نما تشکیل شده، اودوکاوا یک گراز دریایی است که معمولا با سایر حیواناتی که مسافر تاکسی او می‌شوند به گفت‌وگو می‌پردازد. در این بین زندگی او وارد جریان مرموز پرونده‌ی مفقود شدن یک دختر دبیرستانی می‌شود. تم جنایی، ابعاد روانشناسانه کاراکترها، توجه به آسیب‌های اجتماعی مدرن به شکلی هوشمندانه در کلیت آد تاکسی کنار هم قرار گرفته است.
انیمه Nana
آشنایی و هم‌خانه شدن کوماتسو نانا و اوساکی نانا در توکیو، باوجود شخصیت‌ها و ایده‌آل‌های متفاوت، به یک دوستی صمیمانه منجر می‌شود. اما این دوستی با ورود تمایلات بالغانه و واقعیت‌های سخت زندگی مسیر پرنوسانی را طی می‌کند. انیمه نانا با بررسی دقیق روابط شخصیت‌ها و بلندپروازی‌ها و مشکلات ناشی از تمایل به عشق و شهرت توانسته با نوسان حساب‌شده بین استفاده از کمدی و درام به یک داستان‌گویی جذاب دست پیدا کند.
