واکنش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به اظهارات اخیر مجلس در مورد بازی‌های ویدیویی

روز چهارشنبه هفته گذشته، سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در مجلس شورای اسلامی حاضر شد و به سوالات نمایندگان محترم پاسخ داد. در جریان این جلسه، یکی از نمایندگان اظهاراتی علیه بازی‌های ویدیویی مطرح کرد و در بخش‌هایی هم فعالیت‌های بنیاد ملی بازی های رایانه ای را در نظارت درست بر بازار مورد پرسش قرار داد. حال بنیاد، با انتشار متنی، توضیحاتی در این مورد ارائه و در رابطه با این اظهارات شفاف‌سازی کرده است.

نماینده محترم مجلس، در بخشی از صحبت‌های خود اعتراضاتی نسبت به بی‌توجهی بنیاد به وظایف نظاراتی و قانونی خود داشت که بنیاد در این رابطه گفت:

بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای براساس وظایف نظارتی‌ تصریح شده در اساسنامه‌اش بر تمامی حوزه‌های مرتبط با تولید، تامین، واردات و صادرات بازی‌های ویدیویی و رایانه‌ای نظارتی فراگیر را اعمال کرده است و شرح شفاف و همراه با جزییات عملکرد این نهاد هر ساله در قالب نمایه عملکرد بنیاد منتشر شده و می‌شود که اتفاقا این نمایه عملکرد در اختیار نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی نیز قرار می‌گیرد. مروری بر همین گزارش‌ها نشان می‌دهد بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از سال ۱۳۹۳ تاکنون بیش از ۱۸۷۷ مرکز فروش و گیم‌نت را در تهران و بیش از ۲۲۱ واحد فروش و گیم‌نت را در شهرستان‌ها شناسایی و بازرسی کرده است. در همین بازه زمانی بیش از ۱۱۰۰ واحد در تهران و شهرستان‌ها مورد عملیات بازرسی قرار گرفته‌اند که حاصل آن جمع‌آوری بیش از یک میلیون و صد هزار بازی غیرمجاز بوده است.

در بخش دیگری از صحبت‌های نماینده مجلس، وی اعتراض‌هایی نسبت به سیستم رده‌بندی سنی بازی‌ها در ایران داشت و آن را یک سیستم من درآوردی دانست. بنیاد در این مورد هم گفت:

در شرایطی که سیستم‌های رده‌بندی سنی دقیق و علمی در بسیاری از ارکان نظارتی کشور مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، سیستم رده‌بندی سنی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به عنوان یکی از سامانه‌های پیشرو در کشور حاصل سال‌ها تحقیق علمی و کارشناسی است. این سیستم با تکیه بر نظریه‌های علمی روز و با همراهی اساتید حوزه‌های علوم و معارف اسلامی، علم روانشناسی و علم جامعه‌شناسی تدوین شده است. شرح شیوه تدوین و اساتیدی که در تدوین نظام ESRA همکاری داشته‌اند در مقاله‌ای مجزا جهت مطالعه بیشتر منتشر شده است. نظام رده‌بندی ESRA نه تنها من‌درآوردی نیست بلکه تنها نظام رده‌بندی بازی‌های رایانه‌ای در خاورمیانه است که ما باید به آن افتخار کنیم. در همین رابطه، در سخنان نماینده محترم به دو نکته دیگر درباب سیستم رده‌بندی سنی اشاره شده است. در یکی از این موارد عدم توجه ۴۷ درصدی بازیکنان به سیستم رده‌‌بندی سنی که در پژوهش‌های بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای منعکس شده مورد انتقاد قرار گرفته که در پاسخ باید اشاره کنیم که عدم توجه ۴۷ درصدی بازیکنان سراسر کشور به سیستم رده‌بندی سنی نشان دهنده ضعف این سیستم نیست. در درجه اول توجه بیش از ۵۰ درصد از بازیکنان به رده‌بندی سنی خود یک دستاورد مهم و ارزشمند تلقی می‌شود. از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که بسیاری از بازی‌های محبوب و پراستفاده در کشور بازی‌های موبایلی هستند که اساسا رده‌بندی سنی چالش‌برانگیزی ندارند و سهم قابل‌توجهی از درصد گزارش‌شده به دلیل وجود همین بازی‌ها در آمار مورد بررسی است. این در حالی است که توجه به رده‌بندی سنی در کلان‌شهری چون تهران که در آن کنسول‌های بازی محبوبیت قابل‌توجهی دارند و بازی‌هایی با رده‌بندی سنی بالاتر بیشتر مورد استفاده بازیکنان قرار می‌گیرند با افزایشی چشم‌گیر روبه‌رو بوده است. طبق جدیدترین گزارش معاونت پژوهش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در گزارش «تهران، شهر بازی» توجه به رده‌بندی سنی در تهران ۶۱ درصد گزارش شده است؛ درصد بالایی که با تلاش گسترده بخش‌های مختلف فرهنگی فعال در این حوزه از جمله بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای حاصل شده است. به این ترتیب سیستم رده‌بندی سنی چه به لحاظ ماهیت و چه به لحاظ کارکرد کاملا پیشرو بوده و عملکرد موثری داشته است. هرچند بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از عدم همکاری مناسب سازمان‌های فرهنگی از جمله صدا و سیما و شهرداری در زمینه فرهنگ‌سازی بیشتر نظام رده‌بندی گلایه‌مند است.

پرسشنامه خوداظهاری رده‌بندی سنی بازی‌های موبایل یکی دیگر از زمینه‌هایی بود که نماینده شهر مشهد، نسبت به آن اعتراض داشت، اما بنیاد در بیانیه خود اعلام کرده که این پرسشنامه اصلا به معنی صدور مجوز برای یک بازی نیست و بیش‌تر، خوداظهاری بازی‌ساز درباره بازی و راهنمایی بنیاد به بازی‌ساز درباره رده‌بندی سنی احتمالی بازی بر مبنای همان خوداظهاری است. این پرسش‌نامه قرار است در فروشگاه‌های دیجیتال درج شود و بازیساز پیش از مشاهده آن، باید یک تعهد‌نامه را امضا کند. اما در نهایت، نتیجه این پرسشنامه نهایی نیست و بازی‌ها در نهایت باز هم توسط نظام رده‌بندی ESRA بررسی می‌شوند و در صورت وجود موردی مغایر با اظهارات بازیساز، بازی بلافاصله از فروشگاه‌ها حذف می‌شود.

اما یکی دیگر از انتقاد‌های نماینده مجلس، به سهم بالای بازی‌های خارجی از بازار کشور اختصاص داشت. بنیاد در این مورد هم گفت:

در زمینه حضور بازی‌های غیرایرانی در کشور و سهم ۸۶ درصدی آن‌ها از بازار نرم‌افزار کشور (براساس گزارش نمای باز ۹۶)؛ باید به این نکته توجه داشت که اتفاقا این گزارش نشان‌دهنده فعالیت‌های حمایتی ثمربخش بنیاد در حوزه تقویت بازی‌سازان و صنعت بازی داخلی است. در حالی که سهم بازی‌های ایرانی از بازار نرم‌افزار کشور در گذشته سهم اندکی بوده و طبق گزارش نمای باز در سال ۹۴ حدود ۱۱ درصد این بازار در اختیار بازی‌های داخلی بوده است ظرف دو سال گذشته با رشد در این بخش سهم بازی‌های بومی به ۱۴ درصد از کل بازار نرم‌افزار کشور رسیده است. متاسفانه در سخنان نماینده محترم مجلس شورای اسلامی شاهد کم‌توجهی به دستاوردهای ارزنده بازی‌سازان کشور نیز بودیم؛ به شکلی که ایشان افزایش سهم بازی‌های ایرانی از بازار را به دلیل وجود بازی‌هایی می‌دانند که از بازی‌های خارجی الگو گرفته‌اند یا ضدارزش‌ها را تبلیغ می‌کنند. نگاهی به بازی‌هایی که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در سال‌های گذشته از آن‌ها حمایت کرده و در جشنواره‌های خارجی نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند نشان‌دهنده تلاش بازی‌سازان ایرانی در جهت نمایش ارزش‌های فرهنگی کشور و حمایت‌های بنیاد از چنین آثاری است. بازی محبوبی چون کوییز آو کینگز با بیش از هشت میلیون کاربر که در لیگ بازی‌های رایانه‌ای امسال نیز حضور داشت و بیش از ۵ هزار کاربر را به محل حضور مسابقات کشاند، از بازی‌های ارتقادهنده دانش و فرهنگ عمومی جامعه است. بازی قصه بیستون که از درونی‌ترین عناصر فرهنگی و ادبی کشور الهام گرفته، براساس قصه شیرین و فرهاد ساخته شده است و ایران را در سطح جهانی نمایندگی می‌کند یا بازی موفق انگاره که معماری ایرانی-اسلامی را در مجامع و جشنواره‌های بین‌المللی نمایندگی می‌کند صرفا چندین مورد از بازی‌های ایرانی فاخری هستند که در سال‌ها گذشته ساخته شده و مورد حمایت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای قرار گرفته‌اند. حتی بازی‌های ایرانی که به‌عنوان بازی‌های مورد دار در مجلس شورای اسلامی از آن‌ها نام برده شد، بازی‌های موفق و باکیفیت ایرانی هستند و نباید زحمت بازی‌سازان ایرانی را این‌چنین زیر سوال برد.

آخرین بخش بیانیه بنیاد هم به ادعای نماینده مجلس مبنی بر عدم شفافیت مالی این نهاد مرتبط است و در آن می‌خوانیم:

در پایان ادعایی نیز درباره عدم شفافیت مالی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای مطرح شده که حقیقتا تعجب‌برانگیز است. بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در سال‌های گذشته یکی از شفاف‌ترین سازمان‌های کشور بوده و خود در حوزه شفاف‌سازیِ عملکرد مالی‌اش پیشرو بوده است. بنیاد طی گزارش‌های مختلف به شکل منظم اطلاعات مربوط به هزینه‌های حمایتی، هزینه‌های مرتبط با رویدادها و حوزه‌های مختلف فعالیتش را منتشر کرده و از گردش آزاد اطلاعات و شفافیت هرچه بیشتر استقبال کرده و می‌کند. صحبت‌های مطرح شده از سوی آقای پژمانفر مربوط به گزارش سال ۹۱ مرکز پژوهش‌های مجلس است که پس از گذشت سال‌ها از حیث اعتبار خارج است. این بنیاد، نمایه عملکرد خود در سال‌های ۹۳، ۹۴ و ۹۵ را در دی‌ماه سال ۹۶ منتشر کرده است. لیست حمایت‌های بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از سال ۸۷ تا ۹۶ به‌همراه نمایه عملکرد سال ۱۳۹۶ در گزارشی جداگانه در خردادماه سال ۱۳۹۷ منتشر شده و گزارش هزینه‌کرد و درآمد برگزاری رویدادها و نمایشگاه‌ها از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۶ نیز تیرماه امسال در دسترس عموم قرار گرفته است. تمامی این گزارش‌ها همین حالا در وبسایت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در دسترس قرار دارد و قابل بررسی‌ است. در همین راستا گزارش حسابرسی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در سال ۹۶ نیز منتشر شده است. همچنین بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای همچون سایر سازمان‌ها و نهادهای دولتی مورد بازرسی منظم قرار می‌گیرد و در حال حاضر نیز بازرسی کل کشور در بنیاد مستقر بوده و در حال بررسی تمامی اسناد مالی این بنیاد است.

نظرات خود را در مورد بیانیه بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای با زومجی به‌اشتراک بگذارید.