معرفی مستند War Photographer | روایت بهترین عکاس جنگ
«عکاس جنگ» مستندی از کریستین فری در مورد عکاسی بهنام جیمز نچوی است که از نظر بسیاری بهترین عکاسِ جنگ محسوب میشود. این فیلم مستند روایتی از سفرهای نچوی بهمناطق مختلف جنگزده است. عکاسی که رنج و تابآوری انسان را با دوربینش بهتصویر میکشد. مستند War Photographer دست روی چالشهای اخلاقی و عاطفی که روزنامهنگاران جنگ با آن روبهرو هستند میگذارد و از سوی دیگر تأثیر کار آنها بر آگاهی افکار عمومی را بررسی میکند.
این مستند شامل مصاحبههایی با شخص جیمز نچوی، همکارانش، سوژههایش و همچنین پخش نحوهٔ گرفتن عکسهایی که این عکاس گرفته ازطریق نصب میکروکم روی دوربین این عکاس است و همین امر بهتماشاچی این مستند، نگاهی اجمالی بهدنیای عکس و عکاسی و عکاس میدهد.
فیلم مستند War Photographer در سال ۲۰۰۱ اکران شد و تحسین منتقدان را بههمراه داست و جوایز متعددی از جمله نامزدی جایزهٔ اسکار بهترین فیلم مستند را دریافت کرد. از دید منتقدان، مستند «عکاس جنگ» با درهمآمیزی وحشت و زیبایی وحشتناکی که هزینهٔ بودن و دیدن است، تصاویر هولناکی از جنگ را بهتصویر کشیده است و از سویی نگاهی صمیمی و البته پرتنش و نفسگیر بهزندگی انسانها در خط مقدم جبههٔ جنگ دارد. این فیلم مستند، قفلباز است و بهصورت رایگان برای دانلود در آرشیو اینترنت و در دسترس همگان قرار دارد.
کریستین فری، فیلمساز و تهیهکننده فیلم سوئیسی است که بیشتر بهخاطر مستندهایش درباره جنگ، فرهنگ و فضا شهرت دارد. او در سال ۱۹۵۹ در شوننورد سوئیس بهدنیا آمد و در دانشگاه فریبورگ در رشتهٔ تلویزیون تحصیل کرد. او در سال ۱۹۸۴ دیگر یک فیلمساز و تهیهکننده مستقل شده بود و از آن زمان تاکنون چندین فیلم تحسینشده ساخته است که شرایط انسانها را در زمینههای مختلف بررسی میکند. کریستین فری، مستند «عکاس جنگ» را در سال ۲۰۰۱ ساخت که مستندی راجعبه عکاس مشهور جنگ، جیمز نچوی است که این فیلم مستند نامزد جایزهٔ اسکار بهترین مستند بلند شد و جوایز بسیاری را نیز از آن خود کرد و در این مطلب، این اثر کریستین فری را معرفی خواهیم کرد. وی در سال ۲۰۰۵ نیز مستند The Giant Buddhas (بودای غولپیکر) را ساخت که بهبررسی تخریب مجسمههای باستانی بودا در بامیان افغانستان توسط طالبان در سال ۲۰۰۱ میپردازد؛ مستندی که از تاریخ و فرهنگ منطقه و همچنین تلاشها برای حفظ و نگهداری آثار گذشتگان میگوید.
دیگر مستند معروف این کارگردان برجستهٔ دنیای مستندسازی، مستندی با عنوان Space Tourists (گردشگران فضایی)، محصول سال ۲۰۰۹ بود و مستندی بود که سفر انوشه انصاری، اولین زن گردشگر فضایی را دنبال میکند که با پرداخت ۲۰ میلیون دلار از ایستگاه فضایی بینالمللی بازدید کرد. این فیلم همچنین تأثیر گردشگری فضایی بر محیط زیست، اقتصاد و جامعهٔ کشور مهجورِ قزاقستان را نشان میدهد، جایی که موشکهای روسی از آنجا بهفضا پرتاب میشوند. کریستین فری همچنین مدرس و رئیس سابق آکادمی فیلم سوئیس و عضو آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک است. وی محققی دقیق است و با استفادهٔ نوآورانه از فناوری و رویکرد همدلانهای که با سوژههای خود دارد، شناخته شده است. کریستین فری یکی از مهمترین مستندسازان عصر ما است. از کریستین فری گفتیم، حال نوبت بهترین عکاس جنگ است؛ جیمز نچوی.
جیمز نچوی، عکاسی خودآموز و یکی از معتبرترین و تأثیرگذارترین عکاسان جنگ در عصر ما است که بیش از چهار دهه میشود جنگها، درگیریها و مسائل اجتماعی را در سرتاسر جهان مستند میکند و با دوربین خود رنجها و تابآوری انسانها را بهتصویر میکشد. او جوایز و افتخارات زیادی را برای کارهای خود از جمله مدال طلای رابرت کاپا، عکس سال مطبوعاتی جهان و جایزهٔ TED دریافت کرده است. وی همچنین چندین کتاب منتشر کرده و در همین فیلم مستند «عکاس جنگ» نقشآفرینی کرده است. جیمز نچوی پنج مرتبه مدال طلای رابرت کاپا (جایزهای بسیار معتبر در دنیای عکاسی که عنوان آن از عکاسی انسانگرا، ضدجنگ و فتوژورنالیست مجارستانی گرفته شده است) را در سالهای ۱۹۸۳، ۱۹۸۴، ۱۹۸۶، ۱۹۹۴ و ۱۹۹۸ بهدست آورده است.
جیمز نچوی در سال ۱۹۴۸ در سیراکیوز نیویورک بهدنیا آمد و در کالج دارتموث، تاریخ هنر و علوم سیاسی خواند. جنگ ویتنام و عکسهایی که از این جنگ منتشر میشدند، همان حفرهٔ درونی جیمز نچوی بود و بیداری و پر کردن آن از طریق نگاه بهآثار عکاسان خبری. وی جایگاه خود را در پازل دنیوی پیدا کرد و تصمیم گرفت خودش عکاسِ جنگ شود و چه عکاسی هم شد. جیمز نچوی در سال ۱۹۷۶ بهعنوان عکاس روزنامه (مطبوعاتی) در نیومکزیکو شروع بهکار کرد و سپس در سال ۱۹۸۰ بهنیویورک نقل مکان کرد تا بهعنوان عکاسِ آزاد (فریلنسر) مشغول بهکار شود. وی اولین مأموریت خارجی خود را در ایرلند شمالی و بهسال ۱۹۸۱ پوشش داد و درگیری داخلی در آنجا را با بینش بیهمتای خود، بهشکلی نوین و متفاوت بهتصویر کشید.
از آن زمان بهبعد، جیمز نچوی بهبسیاری از جاهایی که خشونت و بیعدالتی رواج داشت و چنین مصیبتهایی تبدیل بهعادتی دردناک برای مردمان شده بود، کشورهایی چون آفریقای جنوبی، کشورهای آمریکای لاتین، بسیاری از کشورهای خاورمیانه، کشورهای اروپای شرقی و شوروی سابق سفر کرد و ثبت کرد. او برخی از غمانگیزترین و وحشتناکترین وقایع تاریخ عصر کنونی چون قحطی در اتیوپی، نسلکشی در رواندا، محاصرهٔ سارایوو، فروریختن دیوار برلین، قتلعام میدان تیانآنمِن و جنگ خلیج فارس را شاهد بود و بیشمار عکس از این وقایع ثبت کرد. حملات ۱۱ سپتامبر، جنگ در افغانستان، جنگ در عراق، سونامی در جنوب شرقی آسیا و زلزله در هائیتی را نیز از قلم نیاندازیم. این مرد تنها دوربین نداشت، شجاعت در دل و دوربین در دست را با هم داشت.
جیمز نچوی را با همین شجاعت، دلسوزی و تعهدی عجیب بهبیان وقایع و حرفهٔ خود میشناسند. در طول سفرهای ادیسهوار خود، بارها جانش را بهخطر انداخته است تا شاید اندازهای توجه جهانیان را بهزندگی مصیبتزده، تلخ، سیاه و فلاکتباری که مردمان ساکن در مکانهای جهنمی و شکنجگاههای خلقشدهٔ انسانی که تازیانه بر جسم و جان میزنند، جلب کند. چندین مرتبه در حین کار مجروح شده است که مهمترین آن در سال ۲۰۰۳ بود که هنگام کار در بغداد بر اثر حملهٔ نارنجکی بهکاروان خود مجروح شد. او از جراحات جسمی خود رهایی یافت، اما جراحت روحی دیدن و ثبت کردن این حجم از سیاهی، وی را آسوده نگذاشتند. بااینحال، باز هم بهکار خود بهعنوان عکاس خبری و جنگی ادامه داد. جیمز نچوی گفته است که انگیزهاش ایجاد آگاهی و همدلی با قربانیان جنگ و ظلم و از سویی الهامبخشی بهدیگر انسانهایی (دولتهایی) که کاری در جهت تغییر میتوانند انجام بدهند، بوده است و همچنین گفته است از روش عکاسی خود بهعنوان شکلی از اعتراض بهخشونت و بیعدالتی استفاده میکند. او معتقد است عکاسی میتواند با افشای حقیقت و بهچالش کشیدن بیتفاوتیها، تغییری در جهان ایجاد کند.
جیمز نچوی نهتنها یک عکاس، بلکه هنرمندی بیمثال است. استادی با ذهنِ محسابهگری سریع و چشمانی متصل بهاین ذهن و بینش و دستِ بهدکمهٔ شاتر قهاری که بهآنی، بهترین قاببندی را در ویزور میکند، نور و رنگ را میشناسد و این سهعنصر، تصاویرش را بسیار قدرتمند و سخت تحت تأثیردهنده میکند. وی نگاه دقیقی بهجزئیات و احساسات دارد که تصاویرش را انسانی و شخصی میکند. سوژهٔ خود را معذب نمیکند، آزار نمیدهد و با هیجانی کاذب، تحت فشار نمیگذارد و در کلامی، از مصیبتدیده و رنجور، بهرهکشی دوباره نمیکند، بلکه بهآنها احترام میگذارد، همان چیزی که از این انسانها سالیان سال دریغ شده است. اسیر نظر و قضاوت خود نمیشود و نمیگذارد قضاوتش، روی رسالتش سایه اندازد، بلکه سوژههایش را برای صحبت از خودشان آزادترین میگذارد. آثار جیمز نچوی را در وبسایت jamesnachtwey.com که متعلق بهخودش است میتوانید مشاهده کنید.
مستند «عکاس جنگ» مستندی از کریستین فری در مورد عکاسی بهنام در ثبت وقایع تلخ، جیمز نچوی است که بسیاری او را بهترین عکاسِ جنگ تاریخ میدانند. این مستند نچوی را در سفر بهمناطق مختلف درگیر جنگ و خون در سراسر جهان نشان میدهد که با دوربین خود، وحشت و تراژدی هر جنگی را بهتصویر میکشد. این مستند همچنین شامل برخی از نمادینترین و قدرتمندترین عکسهای نچوی است که رنج و مقاومت انسان را در بحبوحهٔ جنگ نشان میدهد. این مستند در سال ۲۰۰۱ اکران شد و تحسین منتقدان را بههمراه داشت و پیشتر گفتیم جوایز متعددی مانند جایزهٔ پیبادی، نامزدی اسکار و نامزدی اِمی را دریافت کرد.
درانتها بگوییم موسیقی متن بسیار جذاب و زیبای این مستند، بهصورت مشترک توسط النی کارایندرو، موسیقیدان برجستهٔ یونانی، آروو پرت و دیوید دارلینگ ساخته شده که بهخوبی با تِم کلی مستند همراه است. عکاسان و علاقمندان بهدنیای عکس و عکاسی و عاشقان فیلمهای مستند، تماشای این شاهکار کریستین فری و جیمز نچوی را از دست ندهند.