آرشیو: Rise of Nations؛ سفری به عظمت تاریخ بشریت
سلام دوستان. پنجشنبهای دیگر و قسمتی جدید از سری مقالات آرشیو که به رسم قسمتهای فرد، باز هم در آن سراغ یک بازی نسبتا قدیمی خواهیم رفت. همانطور که هفته پیش هم قول داده بودم، برای این هفته قصد معرفی یک بازی استراتژی همزمان را داشتم و از شما چه پنهان بازیهای مختلفی برای این منظور به ذهنم رسیده بود. برای مثال یکی از گزینهها Age of Empires بود ولی خب این سری آنقدر شناختهشده است و قبلا هم ریمستر نسخه اولش را بررسی کردهایم پس به همین دلیل رد شد! گزینه دیگر Warcraft 3 بود که خب دوست دارم نوشتن آن را به قسمتی از آرشیو موکول کنم که بتوانم با وقت آزاد بیشتری مفصل درباره داستان فوقالعادهاش بنویسم. بازیهای دیگری مثل Generals یا حتی Civilization و Strongholds هم میتوانستند جزو گزینههای معرفی شدن در این قسمت باشند که البته انتخاب نشدنشان بهمعنی فراموش کردن آنها نیست و در آینده سعی خواهم کرد آنها را هم به آرشیو اضافه کنم. خب با تمام این صحبتها، درنهایت بازی که برای آرشیو ۵ انتخاب کردم چیزی نیست جز اثر فراموشنشدنی استودیو بیگ هیوج گیمز یعنی Rise of Nations؛ بازی که یکی از دلایل انتخاب شدنش درکنار کیفیت فوقالعاده آن، در دسترس بودنش در قالب نسخه Extended Edition است که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد و به همین دلیل میتوانید همین الان هم این بازی را راحت روی سیستمهای امروزی هم اجرا کنید و از جزییات دیوانهکنندهای که سازندگان در آن قرار دادهاند، لذت ببرید و اگر مثل من بازیهای استراتژی بخشی از خاطرات خوش دوران نوجوانی شما را تشکیل میدهند، Rise of Nations میتواند بهخوبی این خاطرهها را قلقلک بدهد و اگر هم کلا با این سبک خیلی آشنا نیستید، این بازی یکی از بهترین گزینهها برای ورود به آن خواهد بود.
تصویری از بازی Dune II
Rise of Nations با اینکه المانهایی از سبک استراتژی نوبتی هم در طراحی سیستمهای بازی بهیادگار برده، اما یک بازی استراتژی همزمان است و به همین دلیل بد نیست کلا کمی بیشتر با این زیرسبک از بازیهای استراتژی آشنا شویم. در مجموع بازیهای استراتژی خود از بازیهای رومیزی قدیمی الهام گرفتهاند اما بهاستناد Ars Technica، ریشه بازیهای استراتژی همزمان به سال ۱۹۸۱ و بازی Utopia برمیگردد که آن را اولین نوع از این آثار میدانند. البته Utopia بیشتر یک بازی نوبتی بود ولی برخی بخشهای آن در حالت همزمان صورت میگرفتند. اما اولین بازی که بسیاری از مفاهیم فعلی آثار استراتژی همزمان را تعریف کرد، Dune II، ساخته استودیو وستوود بود؛ همان استودیویی که بعدها سری بازیهای بزرگی در این سبک مثل Command & Conquer را هم خلق کرد. در بازیهای استراتژی همزمان، بازیکنان معمولا کنترل یک گروه را برعهده میگیرند و بسته به مکانیکهای بازی، کارهایی از قبیل ساخت و ساز، مدیریت و جمعآوری منابع، تربیت نیروها و ساخت ارتش و همینطور ارتقا تکنولوژیهای مختلف برای پیشرفت را انجام میدهند. از جمله آثار مهم در تاریخ بازیهای استراتژی همزمان میتوان سری وارکرفت و استارکرفت بلیزارد، مجموعه Strongholds، مجموعه Command and Conquer و سری Age of Empires را نام برد.
اما خب برسیم به Rise of Nations؛ اولین بازی استودیو بیگ هیوج گیمز که البته باوجود اینکه استودیو سازندهاش اسم و رسم چندانی نداشت، اما بازیساز بسیار مشهوری در راس تیم تولید آن قرار گرفته بود. بله منظورم برایان رینولدز است که حضورش در صنعت بازیهای ویدیویی از استودیو میکروپوز آغاز شد. رینولدز در این استودیو با سید میر مشهور آشنا شد و همین آشنایی هم در ادامه به جایی رسید که آنها با همکاری هم بازی Sid Meier's Colonization را ساختند. مهارتهای رینولدز بهحدی سید میر را قانع کرده بودند که وی بهعنوان سرپرست تیم توسعه نسخه دوم Civilization انتخاب شد؛ بازی که در سال ۱۹۹۶ منتشر شد و فروش بسیار بالایی هم داشت. پس از همکاری با استودیو فیرکسیس در چند پروژه دیگر، رینولدز در سال ۲۰۰۰ سهمش از این استودیو را واگذار کرد و در ادامه همراهبا چند نفر دیگر استودیو بیگ هیوج گیمز را تأسیس کردند. باتوجهبه سابقه کاری رینولدز بازی اول این استودیو قرار بود اثری استراتژی باشد و یک اتفاق ویژه هم برای این بازی این بود که مایکروسافت قصد داشت آن را منتشر کند. حضور مایکروسافت بهعنوان ناشر، باعث شد تا رینولدز و تیمش ایدههای خود برای بازی را با این شرکت بهاشتراک بگذارند و طی مصاحبهای از رینولدز، وی اعلام کرد که آنها سه ایده مختلف برای ساخت یک بازی استراتژی داشتند؛ اولی بازی بود که برخی ویژگیهای سری Civilization را با مفاهیم سبک استراتژی همزمان ترکیب میکرد و از آن مهمتر اینکه بازیکنان میتوانستند در قالب آن عصرهای تاریخی مختلف را تجربه کنند و از یک دوران اولیه، به دورانی بسیار پیشرفته برسند. جالب اینکه این ایده در ابتدا غیرممکن بهنظر میرسید چرا که همه فکر میکردند چنین چیزی فقط در قالب یک بازی استراتژی نوبتی که چندین ساعت طول میکشد عملی است و اگر در قالب یک اثر همزمان اجرایی شود نتیجه آن طولانی شدن بیش از حد بازی خواهد بود که جذابیتی هم برای مخاطب ندارد. یکی دیگر از ایدههای اولیه هم اثری بود که فقط در قرن ۱۹ میلادی جریان داشت و بازه محدودتری از تاریخ را روایت میکرد. با وجود غیرممکن به نظر رسیدن این ایده، درنهایت همان مورد اول پذیرفته شد و بدین ترتیب شاهد خلق شدن بازی به اسم Rise of Nations بودیم که بهواقع، سفری است در تاریخ بشریت و شاید حتی بتوان آن را بهترین نمونه در بین آثار استراتژی همزمان دانست که چنین بازه بزرگی از تاریخ را برای روایت کردن انتخاب میکنند.
Rise of Nations شاید در نگاه اول، مثل هر بازی استراتژی دیگری باشد؛ برای مثال مواردی مثل امکان استفاده از کارگرها برای جمع آوری منابع یا ساخت و ساز و تربیت نیروها مواردی بودند که بازی مثل Age of Empires چند سال قبلتر از این بازی آنها را شامل میشد. اما یکی از تفاوتهای Rise of Nations با سایر بازیهای مشابه، ویژگیهایی بود که این بازی مخصوصا از سری Civilization الهام گرفته بود. برای مثال، درحالیکه در اکثر بازیهای استراتژی همزمان کار را با یک ساختمان اولیه آغاز میکنیم، مثلا Town Center در ایج آف امپایرز، در Rise of Nations مثل سری Civilization شما کارتان را با یک شهر آغاز خواهید کرد. هر شهر در بازی، یک مرز خاص دارد و بازیکنان فقط قادر به ساخت و ساز در داخل این مرزها هستند. به همین دلیل به مرور و با پیشروی در بازی، نیاز به ساخت شهرهای بیشتر حس میشود تا بتوانید مرزهای گستردهتر و فضای بیشتری برای ساخت و ساز داشته باشید. همین موضوع حس رهبری یک تمدن را بسیار بهتر از بازیهای استراتژی همزمان که در آن انگار بیشتر در حال کنترل یک شهر هستید، منتقل میکند. البته فقط جنبه ظاهری قضیه مهم نیست چرا که در Rise of Nations، به همان میزان که باید روی تقویت قدرت نظامی خودتان تمرکز داشته باشید، جنبههای دیگری مثل اقتصاد هم اهمیت بسیار زیادی دارند و به همین دلیل ساخت شهرهای جدید و ایجاد مسیرهای تجاری بین آنها روی گیمپلی بازی هم تاثیر میگذارد.
اما یکی دیگر از جنبههای بسیار جالب Rise of Nations، وجود ساختمان کتابخانه در بازی و قرار گرفتن یک درخت تکنولوژی در آن بود. به هر حال رینولدز با تجربه کار روی سری Civilization پا به ساخت بازی جدید گذاشته بود و اگر از طرفداران Civ باشید، قطعا میدانید که در آن باید به مرور تکنولوژیهای مختلفی را ارتقا بدهید تا بتوانید در بازی پیشرفت داشته باشید. رینولدز این ویژگی را به بازی Rise of Nations هم منتقل کرد و با اینکه بهگفته خودش در مصاحبه با راک پیپر شاتگان این درخت تکنولوژیها در ابتدا بسیار وسیعتر و پیچیدهتر بود و مثلا برای انجام دادن یک ارتقا در زمینه نظامی حتما باید یک سری ارتقاهای دیگر را در زمینههایی مثل اقتصادی انجام میدادید، اما این ایده خیلی مورد استقبال سایر اعضای تیم قرار نگرفت؛ چرا که چنین سیستمی باعث میشد تا ارتقاهای بازی بسیار پیچیده و درهمتنیده شوند و در نتیجه بازیکنان باید زمان خیلی زیادی را صرف ارتقای جنبههای مختلف میکردند و همین هم باعث میشد تا گیمپلی بازی، بیش از حد طولانی و از حوصله اکثر بازیکنان بازیهای استراتژی همزمان خارج شود. در نتیجه درخت ارتقاهای بازی کمی سادهتر شد ولی ایده اولیه آن کماکان پابرجا ماند و در نتیجه در کتابخانه بازی، شاهد چهار بخش مختلف شامل مواردی مثل ارتقاهای اقتصادی، علمی یا نظامی هستیم که با انجام دادن آنها، میتوانید به نیروهای جدیدی داشته باشید یا از همه مهمتر، قدرت ورود به عصر جدید را بهدست بیاورید. بهگفته رینولدز وی زمانیکه اولینبار بازیاش را به یکی از اعضای استودیو انسمبل، سازنده Age of Empires، نشان داد، ویژگی کتابخانه و وجود درخت تکنولوژیها به این شکل یکی از مواردی بود که نظر آنها را جلب کرد و اعتقاد داشتند این ویژگی عمق بسیار خوبی به بازی رینولدز میبخشد.
تقریبا دو سال قبل از انتشار بازی Rise of Nations، یک بازی استراتژی مهم دیگر به نام Empires Earth منتشر شده بود؛ بازی که ایده شامل شدن بخش بزرگی از تاریخ را داشت و بازیکنان عملا کارشان را از دوران غارنشینی آغاز میکردند و به مرور به عصر حال و حتی آینده میرسیدند اما Rise of Nations با اینکه قصد داشت دوره بزرگی از تاریخ را در بازی بهتصویر بکشد، اما این دوره را در حد Empires Earth هم گسترده در نظر نگرفت و بهجای بازیکنان کارشان را از دوران عصر قدیم، یعنی زمان حکمرانی حکومتهایی مثل یونان، رم و ایران باستان آغاز میکردند و به مرور دورههای مثل قرون وسطا، نبردهای جنگ جهانی و بعد هم دوران مدرنتر را تجربه میکردند. نسخه اولیه بازی، شامل ۱۸ تمدن مختلف میشد که هرکدام از آنها، نیروهای اختصاصی خودشان را داشتند و حتی اسم شهرهایشان هم مطابق با واقعیت بود. برای مثال اگر تمدن ایران را انتخاب کنید، اولین شهر شما پرسپولیس و شهر بعدی یزد خواهد بود. مواردی از این دست نشان میدهند که سازندگان اهمیت زیادی به جنبه تاریخی بازیشان دادهاند و نیروها یا خصوصیاتی منحصربهفرد برای هر تمدن خلق کردهاند. اما حالا که صحبت از نیروها شد، بد نیست اشارهای هم به ویژگیهای جالب بازی در زمینه تربیت نیروها و کلا جنگ با دشمنان داشته باشیم.
مثل سری Civilizations، زمانیکه در بازی Rise of Nations اقدام به تربیت یک نیرو کنید، بهجای آنکه فقط یک سرباز آماده شود شاهد آماده شدن سه سرباز خواهیم بود. این مورد در رابطه با همه نیروها صدق نمیکند و شاید مورد خیلی مهمی هم نباشد اما تاثیر آن، عظیمتر شدن مقیاس جنگهای بازی است؛ جایی که نه مثل سری توتال وارز اما نبردها برای یک بازی در این سبک با تعداد زیادی نیرو صورت میگیرند و حس و حال تماشای یک جنگ بزرگ بهخوبی به بازیکن منتقل میشود. جدا از این، در Rise of Nations نیروها هرکدام نقاط ضعف و قوت خودشان را دارند؛ برای مثال نیزهدار دربرابر اسبسوار نیروی قدرتمندی است اما در مقابل دربرابر نیروهای شمشیرزن پیادهنظام شانسی در نبردهای یک دربرابر یک ندارد. این مورد و ترکیب آن با امکان انتخاب چینش نیروها، باعث میشود تا بازیکن موظف شود برای رسیدن به پیروزی در نبردها نقاط ضعف و قوت نیروهایش را بداند. مثلا شما وقتی میخواهید آرایش نیروهایتان را درست کنید، بهتر است نیروهای دورزن مثل کماندارها را پشت سر نیروهای دیگر قرار بدهید تا در درگیریها زود کشته نشوند. به مرور و با رسیدن به عصرهای مدرنتر، نیروها هم مدرنتر میشوند و فرضا از پیادهنظام شمشیرزن، به سربازهای که تفنگبهدست در عصر باروت یا دوران مدرن پا به میدان نبرد میگذارند خواهیم رسید. یا حتی به مرور مواردی مثل هواپیماهای جنگی یا حتی موشکها به بازی اضافه میشوند و بدین ترتیب، شکل نبردهای بازی هم درست مثل واقعیت به مرور دچار تغییر و تحول میشود و از نبردهای نزدیک اولیه به جایی میرسیم که میتوانیم با بمب اتم شهرهای دشمن را هدف قرار بدهیم و با هواپیماها آنها را بمباران کنیم. یک نکته جالب هم در مورد بازی اینکه سازندگان برای نشان دادن جنبه بد بمبهای اتم و تاثیرات مخرب آنها محدودیتی در استفاده از آنها در نظر گرفتهاند و اگر بیش از یک تعداد خاصی بمب اتم در بازی شلیک شود، همه بازیکنان بازنده خواهند شد!
نکته دیگری که شاید بهتر است قبل از تجربه Rise of Nations بدانید، وجود روشهای مختلفی برای رسیدن به پیروزی در آن است. برای مثال یکی از این روشها کانکوئست یا همان روش نظامی است که در آن با ازبینبردن شهرهای دشمن برنده خواهید بود اما روشهای دیگری مثل واندرها که همان ساختن سازههای مشهور جهان به تعداد معین است یا روش اقتصادی که در آن بازیکنان با رسیدن به حد خاصی از منابع به پیروزی میرسند، در بازی وجود دارند. این ویژگی که بازهم میتوان آن را الهامگرفته از سری Civilization دانست و البته قبل از این بازی در آثار دیگر استراتژی همزمان هم استفاده شده بود، گیمپلی Rise of Nations را از یک حالت تکبعدی خارج میکند و باعث میشود بازیکنان درست مثل یک رهبر واقعی، برای پیشرفت تمدنشان در زمینههای مختلف برنامهریزی داشته باشند و فقط روی جنبه نظامی تمرکز نکنند.
Rise of Nations جدا از اینکه یک حالت Quick Game دارد و در آن میتوانید قوانین مختلف را تعریف کنید و با انتخاب تمدن مورنظر خودتان و اضافه کردن بازیکنانی که با هوش مصنوعی کنترل میشوند در سناریوی دلخواه بازی کنید، شامل یک بخش کمپین بسیار وسیع هم میشود که پیشنهاد میکنم اگر به هر دلیلی تا به امروز این بازی را تجربه نکردهاید و میخواهید شانس مجددی به آن بدهید، حتما به سراغ این کمپین عالی بروید. بخش کمپین بازی شامل چند زیرمجموعه است که هرکدام بازیکنان را به دورهای خاص از تاریخ میبرند؛ مثلا در یکی از این کمپینها با اسکندر مقدونی همراه میشویم و سفر وی از یونان برای تصرف دنیا را دنبال میکنیم. یا کمپین دیگری با محوریت دوران جنگ سرد وجود دارد و در کمپین دیگری هم ماجراهای ناپلئون بوناپارت را دنبال میکنیم. بخش کمپین بازی، از نظر گیمپلی هم تفاوتی با قسمت کوییک گیم دارد؛ جدا از اینکه در این بخش مراحل مختلفی را با قوانین و شرایط خاص تجربه میکنیم تفاوت اصلی در جریان داشتن این بخش روی یک نقشه بزرگ مشابه با بازیهای رومیزی است؛ نقشهای که در آن شما میتوانید مناطق تحت کنترل خودتان را مشاهده کنید و برای مثال تصمیم بگیرید که در قدم بعدی، کدام ارتشتان را به کدام منطقه تحت کنترل دشمن ببرید. پس از این تصمیمگیری، وارد حالت عادی گیمپلی بازی میشویم و این بار باید با اتخاذ تصمیمات درست دست پُر از میدان نبرد خارج شوید. در صورت موفقیت در این کار، روی نقشه اصلی کمپین هم آن منطقه به کنترل شما در میآید. درست است که در قالب بازیهای استراتژی مختلفی بخش کمپین جذاب زیادی دیده و تجربه کردهایم اما مطمئن باشید Rise of Nations هم در این زمینه حرفهایی برای گفتن دارد و میتواند هم شما را با گوشهای از تاریخ آشنا کند و هم اینکه از حیث گیمپلی تجربه سرگرمکنندهای ارائه بدهد. همچنین در صورتی که خیلی از بازی خوشتان آمد، میتوانید به سراغ بخش چندنفره آن هم بروید؛ بخشی که در نسخه اصلی ازطریق گیماسپای انجام میشد اما حالا بازی روی استیم قرار دارد و تجربه قسمت چندنفره آن و رقابت بازیکنان واقعی هم سادهتر از قبل شده است.
پس از انتشار بازی Rise of Nations و با اینکه بازی کمی متفاوت از آثار RTS شناختهشده بود، اما ساخته بیگ هیوج گیمز مورد استقبال عالی منتقدین قرار گرفت؛ به طوریکه نمره متای ثبتشده برای آن ۸۹ است. بازی همچنین در سال ۲۰۰۳، بهترین بازی استراتژی سال از دید پیسی گیمر انتخاب شد و حتی در بین بهترین بازیهای سال این مجموعه هم در رتبه دوم قرار گرفت. همچنین گیماسپات هم بازی را بهعنوان بهترین بازی پیسی سال انتخاب کرد و سردبیر Computer Games Magazine هم از آن بهعنوان یکی از اعتیادآورترین بازیهای سال یاد کرد. این موفقیت باعث شد بازی از حیث تجاری هم فروش خوبی داشته باشد و با وجود تبلیغات نسبتا کمی که برای این بازی صورت گرفت، اما آخرین آمار فروش ارائهشده از آن خبر از فروش یک میلیون نسخهایش میداد و حتی بازی تا پایان اوت ۲۰۱۶، موفق شد در آمریکا سودی بالغ بر ۱۵.۶ میلیون دلار بهدست بیاورد و رتبه ۳۵ را در بین پرفروشترین بازیهای این منطقه که بین سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ منتشر شدهاند کسب کرد. همچنین در پی موفقیتهای بازی، استودیو بیگ هیوج گیمز اقدام به ساخت بسته الحاقی برای آن با نام Thrones and Patriots کرد که در سال ۲۰۰۴ منتشر شد و تعداد تمدنهای حاضر در بازی را به ۲۴ رساند. همچنین در سال ۲۰۰۶، یک دنباله هم برای بازی با نام Rise of Nations: Rise of Legends ساخته شد که درواقع نسخهای فرعی برای آن بهحساب میآمد و بهجای جریان داشتن در دنیایی تاریخی و واقعی، در جهانی فانتزی جریان داشت و حتی شاهد المانهای جادویی در آن بودیم. با اینکه Rise of Nations: Rise of Legends بهاندازه نسخه اصلی فوقالعاده نبود، اما بازهم بازی بسیار باکیفیتی است که نمره متای آن هم ۸۳ است.
استودیو بیگ هیوج گیمز، پس از موفقیتهایی که با Rise of Nations کسب کرد به اسمی شناختهشده تبدیل شد و توانست این موفقیت را با دنباله بازی هم تا حدی تکرار کند. از همین رو مایکروسافت ساخت دومین بسته الحاقی Age of Empires 3 یعنی Asian Dynasties را هم به آنها واگذار کرد. اما یک سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۸، بیگ هیوج گیمز توسط شرکت THQ خریداری شد و یک سال پس از آن هم در پی وضعیت مالی نامناسب THQ، این استودیو تا آستانه تعطیلی پیش رفت اما درنهایت شرکت 38 Studios تصمیم به خرید این استودیو گرفت. برایان رینولدز در سال ۲۰۰۹، از بیگ هیوج گیمز جدا شد و این مورد حتی مسیر آنها را هم متفاوت کرد و از ساخت بازیهای استراتژی، به ساخت یک بازی نقش آفرینی به اسم Kingdoms of Amalur: Reckoning رسیدند که اثر موفقی هم بود و در سال ۲۰۱۲ منتشر شد. دو سال بعد یعنی در سال ۲۰۱۴، برایان رینولدز و تیم ترین، در جریان یک مزایده که پس از ورشکست شدن ۳۸ استودیوز برگزار میشد، اسم بیگ هیوج گیمز را خریداری کردند و اولین بازی آنها در دوران جدید این استودیو هم بازی موبایل DomiNations بود که از قضا شباهتهایی هم با Rise of Nations دارد. این بازی آنقدر موفق ظاهر شد که شرکت نکسون، ناشر آن، تصمیم گرفت کلا بیگ هیوج گیمز را خریداری کند و آخرین خبری که در مورد آنها منتشر شده، این است که این استودیو به ساخت بازیهای جدید ادامه خواهد داد.
تصویری از نسخه Rise of Legends
در صورتی که با توضیحات دادهشده در مورد Rise of Nations به تجربه آن علاقهمند شدید، میتوانید سراغ نسخه Rise of Nations: Extended Edition بازی بروید که در سال ۲۰۱۴ منتشر شده است و ازطریق استیم هم در دسترس قرار دارد. این نسخه جدا از اینکه شامل خود بازی و بسته الحاقی آن میشود، گرافیک بهبودیافتهای هم دارد و روی سیستمهای مدرن هم بهراحتی اجرا میشود. در پایان اگر شما هم نظر خاصی در مورد این بازی دارید یا خاطره خوشی از آن در ذهنتان است، با زومجی در میان بگذارید.