معرفی انیمیشن کوتاه Le Mans 1955
انیمیشن کوتاه Le Mans 1955، اثری است در ژانر درام از کوئنتین بیلیو، انیماتور فرانسوی، که به بزرگ‌ترین و ناگوارترین حادثه‌ی تاریخ مسابقات اتومبیلرانی می‌پردازد. با معرفی این انیمیشن زومجی را همراهی کنید.
این روزها نام مسابقه‌ی بزرگ بیست و چهار ساعته لمانز (The 24 horus of Le Mans) بیش‌ازپیش در میان مردم شنیده می‌شود. این مسابقه‌ی سالانه که بیش از صد سال قدمت دارد، بزرگ‌ترین رویداد در ورزش اتومبیلرانی است. اخیرا با اکران فیلم پر ستاره‌ی Ford v Ferrari در سینماهای آمریکا که به یکی از به یاد ماندنی‌ترین وقایع این مسابقات، یعنی پیروزی فورد در سال ۱۹۶۶ بر رقیب سرسخت ایتالیایی‌اش، فراری، می‌پردازد، توانسته بار دیگر نام Le Mans را بر سر زبان‌ها بیاندازد.
با وجود اینکه فیلم Ford v Ferrari نگاهی جذاب و ریز به تاریخچه‌ی این مسابقات می‌اندازد، اما این فیلم کوچک‌ترین اشاره‌ای به حادثه‌ی دردناک رویداد سال ۱۹۵۵ این مسابقات نمی‌اندازد. درست یازده سال قبل از وقایع فیلم Ford v Ferrari حادثه‌ای در پیست مسابقه‌ی Le Mans رخ می‌دهد که هنوز سالیان سال است از آن به‌عنوان سهمگین‌ترین رویداد تاریخ مسابقات اتومبیلرانی یاد می‌کنند؛ طی این واقعه، یکی از خودروهای شرکت مرسدس-بنز از مسیر مسابقه خارج می‌شود و بعد از برخورد با جمع زیادی از تماشاگران، در آتشی عظیم شعله ور می‌شود. طی این حادثه‌ی غم انگیز حدود هشتاد و سه نفر جان خود را از دست دادند و صد و هشتاد نفر دچار جراحاتی جدی شدند. یکی از شوک آورترین نکات در رابطه با این واقعه، ادامه یافتن مسابقه تا انتها بدون توجه به تصادف و جان باختن تعداد زیادی از مردم بود.
انیمیشن تحسین شده‌ی کوئنتین بیلیو‌ی فرانسوی، Le Mans 1955، نگاهی عمیق و مو شکافانه به این لحظه‌ی تلخ و ناامید کننده در تاریخ رقابت‌های ورزشی می‌اندازد. در بعضی زوایا، Le Mans شباهاتی اساسی به Ford v Ferrari دارد؛ هر دو فیلم در عین اینکه تب و تاب مسابقه و هیجانی که در پیست این رقابت بزرگ قرار داشت را به خوبی به نمایش می‌گذارند و حق رویدادی در ابعاد Le Mans را ادا می‌کنند، بیشتر به دراما، پشت صحنه و روابط افراد حاضر در این مسابقه می‌پردازند. در Ford v Ferrari داستانی از گذر از مشکلات و رویارویی جذاب و قهرمانانه روایت می‌شود، اما Le Mans 1955 بحث را به مسائلی عمیق‌تر و تاریک‌تر می‌کشاند و لب به سخن گفتن از اخلاقیات انسانی و جدال درونی ذهن می‌گشاید.
نتیجه‌ی پردازش بیلیو از تراژدی بزرگ لمانز، انیمیشنی تکان دهنده با تصویر پردازی بسیار چشم نواز است. بیلیو می‌گوید هدف اصلیش از روایت این داستان، پرداختن به احساسات مهمی همچون هم دلی و هم نوع دوستی است. بیلیو اولین‌بار وقتی در حال بازدید از موزه‌ی لوور بود، با دیدن قطعه‌ای از ماشین جگواری که در تصادف لمانز ۱۹۵۵ حضور داشت، با این حادثه آشنا شد. بعد از آنکه او به تحقیق در رابطه با این حادثه پرداخت، با دو تصویر رو‌به‌رو شد که به‌شدت وی را تکان دادند و جرقه‌ی اولیه‌ی ساخت Le Mans 1955 را در ذهن او زدند؛ تصویر اول نشانگر مردم وحشت زده در حین وقوع حادثه بود که در پشتشان می‌شد آتشی بزرگ و تعداد زیادی جسد را مشاهده کرد، و تصویر دوم، عکسی از رانندگان پیروز در همان مسابقه بود که مسرور و شادمان در حال جشن گرفتن پیروزی خود بودند. بیلیو در این رابطه می‌گوید:
چگونه می‌شود این دو عکس را به هم ربط داد؟ ما چطور می‌توانیم دو لحظه‌ی شاد و محزون را به موازات هم زندگی کنیم؟
این سوالات به شیرازه‌ی اصلی داستان Le Mans 1955 تبدیل شدند و بیلیو در پی یافتن پاسخ به آنان و زنده کردن یاد و خاطره‌ی افرادی که جان خود را در این تصادف از دست دادند، با قدم‌هایی آهسته ساخت این انیمیشن را آغاز کرد. از آنجایی که ذهن انسان پیچیده‌تر از آن است که به‌سادگی بتوان در آن کنکاش کرد، سفر بیلیو در پی ریشه یابی ابعاد مختلف این حادثه، دشوار و زمان‌بر بود. بیلیو در این رابطه مطرح می‌کند:
اگر برخی رانندگان، شرکت‌های حاضر و به‌طور کلی دنیای خودروسازی را مقصر اصلی این حادثه بدانیم، باز هم نمی‌توان گفت ایشان انسان‌هایی شرور و بی عاطفه هستند. من سعی کردم به‌عنوان وکیل مدافع شیطان، رویداد را از دید این افراد، که بعضا گناهکار نامیده می‌شوند، بررسی و روایت کنم، ولی باز هم نتوانستم آن چه در لمانز ۱۹۵۵ اتفاق افتاد را توجیه کنم. برای من سخت است که بگویم چه چیزی حس هم دردی و عطوفت را در دل رانندگان کشت و باعث شد ایشان با وجود مرگ این همه انسان، مسابقه را تا انتها ادامه دهد و به پیروزی فکر کنند. من سعی کردم انسانیت را در بطن این رویداد انعکاس دهم و در دل این تاریکی، بخش‌های خاکستری و تضادهای موجود را به مردم نشان دهم.
هدف بیلیو در ساخت این انیمیشن قابل تقدیر است، اما تغییر در وقایع تاریخی، خصوصا وقتی که اثر سعی در بررسی ابعاد اخلاقی و انسانی آن‌ها را دارد، عملی است که همیشه باعث به‌وجود آمدن بحث‌هایی داغ و جنجالی می‌شود. این فیلم سعی ندارد با روایت غیر دقیق خود، تیم‌های حاضر در مسابقه را از رفتار بسیار زشت و سر افکنده کننده‌ای که در لمانز ۱۹۵۵ داشتند تبرئه کند، اما پرداختن به مسائلی همچون هم دلی و هم نوع دوستی در این اثر ممکن است با انتقاد برخی از بینندگان که آشنایی قبلی با ماجرای این رویداد داشته‌اند بینجامد؛ مثلا تصور کنید که این انیمیشن نه در رابطه با یک تصادف در سال ۱۹۵۵، که درباره‌ی یک تراژدی اخیر مثل یک حمله‌ی تروریستی بود و کارگردان سعی داشت در بطن این ماجرا به تفکرات و احساسات تروریست‌ها بپردازد و از کشمکش‌های درونی آنان بگوید. حتی فکر ساخت همچین ایده‌ای انتقادات زیاد و فراوانی را به همراه دارد. در سوی دیگر، به عقیده‌ی شخصی من، فیلم‌ها و انیمیشن‌های کوتاه نمی‌توانند به خوبی چنین مسائلی مهمی را مورد بررسی قرار دهند؛ از آنجایی که محدودیت زمان دست و پای سازندگان را می‌بندد، در اکثر آثار کوتاهی که سعی به پرداختن به وقایع تاریخی یا مسائل مهم اخلاقی را دارند، زمان زیادی برای پردازش شخصیت‌ها و نشان دادن صحیح تغییرات و تکامل آن‌ها در اثر وجود ندارد، حق بسیاری از واقایع ادا نمی‌شود و در برخی موارد احساس می‌شود که اثر سعی دارد برخی رویدادها یا تغییرات را به زور به خورد بیننده بدهد. با وجود اینکه Le Mans 1955 در کل اثری خوب و قابل قبول است، اما نمی‌توان انکار کرد که درست مثل بسیاری دیگر از آثار کوتاه مشابه، به دامی تکراری می‌افتد و شما محکوم به قبول کردن برخی وقایع و تغییرات، بدون لمس روند تکامل شخصیت‌ها هستید.
از نظر جنبه‌ی بصری، ایراد خاصی نمی‌توان به این انیمیشن گرفت و از نظر ظاهری حتی می‌توان Le Mans 1955 را یکی از زیباترین انیمیشن‌های سال نامید. انیماتورهای فرانسوی زمان زیادی است که علاقه‌ی خود را به ترکیب سبک طراحی دو بعدی و سه‌بعدی نشان داده‌اند و Le Mans 1955 را می‌توان یکی از موفق‌ترین آثار در ارائه‌ی این سبک نامید. در سوی دیگر، تصویر سازی انیمیشن برای به نمایش گذاشتن یک مسابقه‌ی رانندگی پر سرعت و نفس گیر بسیار مناسب است و به خوبی انجام شده. یکی از بهترین نکات در رابطه با این اثر، حرکات مناسب و جذاب دوربین است که به خوبی هرچه تمام‌تر حس و حال اثر را، چه در صحنه‌های مسابقه و چه در نشان دادن جدال‌های درونی افراد، منعکس می‌کند. تمام این نکات باعث می‌شوند بخواهیم بیلیو را برای خلق اثری که سعی در شکستن محدودیت‌های اثری که جنبه‌هایی از سبک طراحی سنتی دو بعدی دارد، مورد ستایش قرار دهیم، مخصوصا باتوجه‌به این موضوع که این فیلم به‌صورت مستقل و با بودجه‌ای کمتر از بسیاری از آثار رقیب ساخته شده است.
Le Mans 1955 حضوری درخشان در فصل جوایز داشت و توانست عناوین مختلف و جوایزی متعدد را در جشنواره‌هایی همچون Clermont-Ferrard ،Annecy و St. Louis International داشته باشد و موفق به کسب صلاحیت حضور در مراسم اسکار پیش رو شود. نظرات خود را در رابطه با این انیمیشن با ما در میان بگذارید.
