بررسی بازی Lies of P | ترسناک ترین اقتباس پینوکیو

می‌دانید پینوکیوی شمشیر به‌دست و سلحشور یادآور چه چیزهایی است؟ یادآور آلیسِ دیوانه که با یک چاقوی تیز، دشمنانش در سرزمین عجایب را سلاخی می‌کرد؛ یادآور شرلوک هلمزی که اسناد یک صحنه‌ی جرم را در گوشی بلک‌بری خود ذخیره می‌کند، یادآور گرگ بدِ ناقلا که با کمک سفیدبرفی پرونده‌های قتل را حل می‌کند. این قصه‌ها در عین‌حال که شاید از منبع اقتباسشان فاصله‌هایی قابل‌توجه داشته باشند، در پایان اما معلوم می‌شود که چقدر خوب روی آن اسکلتی که منبع اقتباسشان تعیین کرده بود، استوار شده و ما را میخکوب روایت خود کرده‌اند. آثاری که من به‌آن‌ها می‌گویم «اقتباس رادیکال».

اقتباس‌های رادیکال بسیار مهم‌تر از چیزی هستند که به‌نظر می‌رسند. قصه‌هایی که از یک سری دریچه‌ی نو، به‌داستان‌های فرهنگ عامه نگاه می‌اندازند و همچون یک بافت پیوندی، شاخصه‌های فرهنگی نسل‌های گذشته را به‌زبان نسل جدید، ترجمه می‌کنند. اقتباس‌های رادیکال شاید از دور جذاب و بسیار لذیذ به‌نظر برسند اما، به‌همان اندازه کار را برای مولفان خود سخت می‌کنند. این آثار اگر نتوانند از پس انتظارات و پتانسیل‌های شدیدا بالای منابع خود بربیایند، زیر کوهی از خشم و اعتراض هواداران له می‌شوند. این موارد، بخشی از نگرانی‌هایی بودند که پیش از عرضه‌ی Lies of P وجود داشت. قصه‌ای که روی کتاب «ماجراهای پینوکیو» شاهکار جاودان کارلو کالودی دست گذاشته و از دل ترکیب آن اثر با ژانر سولز-لایک می‌خواهد تجربه‌ای تازه را در اختیارمان قرار بدهد. حالا مدتی است که بازی Lies of P عرضه شده وپینوکیوی استودیوهای کره‌ای Round 8 و Neowiz Games، به‌یکی از شاگرد ممتازهای مکتب هیدتاکا میازاکی تبدیل شده است. این شما و این هم بررسی لایز آو پی، یکی از شگفتی‌های سال ۲۰۲۳ دنیای گیم.

برای حمایت از زومجی لطفا ویدیو را در یوتیوب تماشا کنید

ماجرای Lies of P در شهری خیالی با نام کرات (Krat) جریان دارد. جایی که به‌لطف میزبانی از ماده‌ای اسرارآمیز با نام ارگو (Ergo) رشدی قابل‌توجه در صنایع و تکنولوژی را تجربه کرده است. سرزمینی که به‌آن «شهر آینده» می‌گویند و گویی که مدینه فاضله‌ی آرمانی نوع بشر، بالاخره در دل کرات آفریده شده است. نخبگان و مهندسان کرات با تکیه‌بر ماده ارگو، ربات‌هایی شدیدا هوشمند را می‌سازند و در امتداد خلق آرمان‌شهری بی‌همتا قدم برمی‌دارند. غافل از اینکه در روزی از روزها، ربات‌های شهر کرات شورش می‌کنند و صاحبان انسان خود را از دم تیغ می‌گذرانند.

در دل این شورش است که عروسک ژپتوی پیر از خواب بیدار شده و برای نجات کرات، آهنگ سفر می‌کند؛ سفری دلاورانه که از دل آن، ادیسه‌ای به‌یاد ماندنی شکل می‌گیرد. برای جلوگیری از اسپویل داستان «لایز آو پی» چیز بیشتری از آن نمی‌گویم اما بهتر است بدانید که Lies of P با شروع سرراست و مشخص خود، با چرخش‌ها و پیرنگ‌هایی از جنس خودآگاهی، از خودگذشتی، فساد، انسانیت و بیشتر، شما را میخکوب می‌کند.

بازی Lies of P یک اقتباس رادیکال از «ماجرای پینوکیو» به‌شمار می‌رود و حالا زمانش رسیده تا این سؤال را از خودمان بپرسیم، که آیا «دروغ‌های پی» یک اقتباس صحیح و وفادار از شاهکار کارلو کالودی به‌شمار می‌رود یا نه؟ برای پاسخ به این سؤال باید شاخص‌های داستانی اثر را به‌دو دسته‌ی مولفه‌های مرئی و نامرئی تقسیم کنیم. شاخصه‌های مرئی از قصه‌ی Lies of P درواقع همان شخصیت‌ها و جزئیات ملموس از قصه هستند که به‌شکلی کاملا مستقیم، از دل رمان‌ پینوکیو به‌بازی منتقل شده‌اند.

کاراکترهایی مثل ژپتو، قهرمان قصه که همان پینوکیو باشد، سوفیا که استعاره‌ای از «فرشته مهربون مو لاجوردی» است، گربه سیاه و روباه قرمز که استعاره‌هایی از گربه نره و روباه مکار معروف از داستان اصلی هستند، آنتونیا که به‌نمایندگی از استاد آنتونیِ کتاب اصلی به بازی آمده، یوجنین و جیان‌جیو که استعاره‌هایی از دو کاراکتر با همین اسامی از کتاب اصلی به بازی آمده‌اند، پیمان برادری خرگوشان سیاه که درواقع استعاره‌ای از همان چهار خرگوشِ مرگِ داستان اصلی به‌شمار می‌روند، رویارویی با فوکوی آتش‌خوار و موارد بیشتر دیگر، همگی به‌ما ثابت می‌کنند که تمام شاخص‌های برجسته ی رمان پینوکیو، به‌بهترین شکل ممکن در دل Lies of P نفس می‌کشند.

در قصه‌ی پینوکیو با عروسکی ساده لوح، تنبل و لوس همراه می‌شدیم که دائما اطرافیان خود را اذیت می‌کرد و دردسر می‌ساخت؛ عروسکی که رفته رفته با پیچش‌های قصه و چرخش‌های شخصیتی، به‌کاراکتری تلاش‌گر، بالغ و خستگی‌ناپذیر بدل شد که در پایان و به‌‌کمک فرشته‌ی مهربان، به‌یک پسر واقعی بدل شد تا ادیسه‌ای جانانه در دل این قصه شکل گرفته باشد. در «لایز آو پی» شاید تمامی شاخصه‌های قصه، مو به مو به‌‌منبع اقتباس وفادار نباشد اما، هسته‌ی اصلی داستان و چرخش‌هایی که در دل آن رخ می‌دهد، کاملا به‌منبع اقتباسش وفادار بوده و بازیکنی که قبلا کتاب «ماجراهای پینوکیو» را خوانده باشد، قطعا لب به تحسین خواهد گشود. کاراکترها پرداخت بسیار خوبی دارند و به‌اندازه‌ای در دل داستان‌سرایی محیطی و «سولز-لایکی» بازی می‌شکفند، که در پایان حاضرید زمین را به‌آسمان بدوزید اما «سوفیا» صدمه‌ای نبیند؛ از معرفی و پرداخت هر کاراکتر تا سرنوشتی که برای هر شحصیت رقم می‌خورد، بسیار صحیح و رضایت بخش نوشته و اجرا شده است.

بازی Lies of P به‌عنوان اثری از ژانر سولز-لایک معرفی و عرضه شده است. پس بیایید قبل از تحلیل کیفیت گیم‌پلی آن، ویژگی‌های مهم اثار سولز-لایک را بررسی کنیم.

• در بازی‌های سولز-لایک، نقشه‌ها یک مشت تله‌انن. یا مثل بلایت‌تاون و Sen's Fortress دارک سولز ۱ از چالش‌های محیطیِ مرگبار پر می‌شوند، یا اینکه از نقاط کور پرتعدادی تشکیل شده‌اند که اگر بازیکن به‌شان وجه نکند، بدجوری مجازات می‌شود. رسیدن به یک محل ذخیره‌ی بازی (مثل بون‌فایر از سری سولز)، حرکت به سمت بون‌فایر بعدی و پیدا کردن اتاق مبارزه با غول یک سرزمین که همون باس‌فایت خودمان است، هدف اصلی تو بازی‌های سولز است چرا که داستان این بازی‌ها عموما با مرگ باس‌ها جلو می‌رود. در نتیجه و مقدم بر مواجهه گیمر با دشمنان، این نقشه‌ است که در قامت یک شریان جهت رسیدن از نقطه A به نقطه B و پیش‌روی در بازی، اهمیت بسیار زیاد خود را نمایش می‌دهد. نقشه‌ها در آثار سولز لایک علاوه‌بر تنوع خوبی که دارند، با ماهیت تله‌مانند خود حسابی بازیکنان سر به‌هوا را مجازات می‌کنند.
• علاوه‌بر طبیعت خطرناک و مرگبار، نقشه‌های آثار سولز-لایک کاملا پیوسته‌اند و بازیکن ازطریق مواردی همچون یک سری میان‌بر، آسانسور، نردبان و بیشتر، به‌‌تمامی نقاط نقشه دسترسی دارند. نقشه‌هایی که عموما حول محور یک هاب مرکزی (فایر-لینک شراین در دارک سولز ۱ و هتل کرات در لایز آو پی) شکل می‌گیرند. این هاب‌های مرکزی درواقع مثل مبداء یک نخ تسبیح‌اند و تمامی نقاط مختلف آن Map، حول محور هاب اصلی به‌وجود میاند و به‌یکدیگر پیوسته‌ شده‌اند.
• داستان‌سرایی محیطی و اتمسفریک بودن، ویژگی بعدی از محیط در آثار سولز-لایک به‌شمار می‌روند.

• یاد گرفتن مبارزات در آثار آثار سولز لایک آسان است اما استاد شدن در آن کار هر کسی نیست. مبارزاتی که معمولا روی واکنش بازیکن و نحوه‌ی مدیریت منابعی مثل نوار استقامت و آیتم‌های پرتاب‌کردنی مثل نارنجک‌ها و چنین مواردی تمرکز دارند. در زمان تسلط بازیکن روی کامبت این بازی‌ها، گیمر می‌تواند از حالت واکنش‌گر خارج شده و پرخاشگرانه بازی را جلو ببرد چیزی که لایز آو پی از مخاطبانش می‌خواهد.

• مواردی مثل نوار استقامت، میزان آسیب سلاح‌ها و سایر امکانات که قابل ارتقاء‌ دادن هستند، از مهم‌ترین ویژگی‌های آثار سولز لایک به‌شمار می‌روند و بازیکن باید با توجه‌به نحوه‌ی بازی کردن خود، اصطلاحا بیلد خاصی که می‌خواهد را ایجاد کرده و تا آخرین مرحله از گیم را جلو ببرد.

همه‌ی این موارد را ذکر کردم تا برای شنیدن این خبر، آماده‌تان بکنم. Lies of P جلوی تک تک شاخص‌هایی که اثری سولز-لایک و درجه یک می‌سازد را تیک می‌زند. تیم سازنده‌ی بازی به‌شکلی حقیقتا غیرمنتظره، ریزترین جزئیاتی که آثار تیم فرام‌سافتور را به‌ویدیوگیم‌هایی موفق و مولف بدل کرده است را مطالعه کرده‌اند و در نتیجه‌ی آن، Lies of P به یک بازی سولز-لایک درجه یک بدل شده است. بازی اصلا برای نوآوری در این زیر-ژانر تلاش چندانی نکرده و از آن طرف، با درک و تسلطی کامل روی آنچه که تیم فرام‌سافتور با سری دارک‌ سولز، بازی بلادبورن، سکیرو و الدن‌رینگ خلق کرده‌اند، دی‌ان‌ای سولز-لایک خود را با قصه و اتمسفری مثال‌زدنی ترکیب کرده و معجونی ویژه رو تحویل‌مان می‌دهد. کاری که استودیوهای ریز و درشت زیادی از پس انجامش برنیامدند. در اوج ظرافت و در تحسین‌برانگیزترین شکل ممکن، قصه‌ی لایز آو پی به‌شکل‌گیری تمام شاخص‌های گیم‌پلی خود کمک می‌کند و از آن طرف، ویژگی‌های گیم‌پلی به‌تثبیت آنچه که در قصه برایتان تعریف می‌شود، پرداخته است. حتی مرگ و بازگشت از مرگ نیز ازطریق قصه‌ی بازی توجیه می‌شود و بازگشت شما از مرگ به‌منزله‌ی مواجهه با صفحه‌ی Game Over و بازگشت دوباره به بازی نیست!

مبارزات در ساعات اولیه‌ی بازی آنچنان سخت به‌نظر نمی‌رسد و در زمان رویارویی با سومین باس مهم Lies of P است که با طبیعت خشن و بی‌رحم این بازی روبه‌رو می‌شویم. اگر سختی در بازی‌های سولز-لایک را به سختیِ مسیر (همان مسیر حرکت از بون‌فایر تا رسیدن به باس) و سختی باس‌فایت‌ها تقسیم کنیم، سختی مسیر در لایز آو پی کاملا عادلانه‌ است و بازی حتی در این موضوع، گاهی اوقات واقعا سخاوتمند است. مثلا در زمان استفاده از Stargazerها (که همان بون‌فایرهای بازی هستند) اگر یک مأموریت جانبی در سایر لوکیشن‌ها فعال شده باشد، بازی با نمایش لوگویی کوچک از شخصیتی که به‌شما مأموریت داده، مسیر را به‌شکلی غیرمستقیم برایتان مشخص می‌کند.در کل Lies of P اصلا سراغ آن ایما و اشاره‌های شدیدا غیرمستقیم فرام‌سافتور نمی‌رود و در اکثر لحظات از اکتشاف در محیط، دست بازیکن خود را می‌گیرد.

کفه‌ی ترازوی سختی در بازی لایز آو پی، کاملا به‌سمت باس‌فایت‌ها سنگینی دارد. نبردهایی که تمام مهارت‌های بازیکن را تست می‌کنند و اکثرا با محوریت دفاع برق‌آسا یا Perfect Parry طراحی شده‌اند. عدم وجود یک تناسب منطقی در میزان درجه‌ی سختی باس‌‌های بازی اما نکته‌ای است که شاید در ذوق‌تان بزند. حالا که بحث به‌سمت در ذوق زدن رفت، بگذارید چیزی که از لایز آو پی حسابی در دلم مانده را همین‌جا بگویم. درست است که بازی یک الگو-گیری استادانه و شدیدا تحسین‌برانگیز از فرمول سولز-لایک به‌شمار می‌رود و از طرفی، لایز آو پی از آن سمت بوم می‌افتد و پایش به ورطه‌ی کپی/پیست بودن باز می‌شود.

نمی‌خواهم روی بازی ایراد بگذارم چون لایز آو پی محشر است. اما دیدن Assetهایی که گویا به‌طور مستقیم از بازی‌های فرام‌سافتور کپی/پیست شده‌اند، از گوی‌های مرگبار تا انیمیشن پاپت‌های نیزه‌دار که عینا از دل دارک‌سولز و بلادبورن به‌ Lies of P کپی/پیست شده‌اند، برای افرادی که پیش‌تر آثار فرام‌سافتور را تجربه کرده باشند حقیقتا در ذوق‌زننده است. اما خب این موضوع را به‌بازی ارفاق می‌کنم چون اصلا و ابدا، موردی نیست که بخواهد تجربه‌ی معرکه‌ای که از بازی می‌گیرید را تحت تاثیر قرار بدهد.

در لایز آو پی مثل بازی بلادبورن، از آیتم‌های دفاعی مثل سپرهایی که در این بازی‌ها در دست چپ می‌گرفتیم خبری نیست (البته می‌توان یک Legion Arm با محوریت سپر ساخت) و برای زنده ماندن یا باید جاخالی بدهیم، یا اینکه ضربه‌ی دشمنان را Parry کنیم. البته امکان گارد گرفتن هم وجود دارد اما نمی‌تواند به‌شکل کامل جلوی آسیب حمله‌ی دشمن را بگیرد. جالبیِ کار اینجا است که در صورت گارد گرفتن و دریافت آسیب‌های ناچیز (Cheap Damage/Grey Damage) اگر بلافاصله به‌دشمن ضربه وارد کنید، آن بخش از سلامتی از دست رفته‌تان برمی‌گردد و لایز آو پی مثل بلادبورن، بازیکن را به‌انتخاب استراتژی‌های تهاجمی تشویق می‌کند. پری کردن در مقابل باس‌های لایز آو پی واقعا سخت است. آنقدر سخت که «باید» آن را یاد بگیرید تا بتوانید بدون اعصاب‌خردی و اصولی باس‌ها را شکست بدهید. تمرین کردن و یادگیری الگوی حرکات دشمنان، مهم‌ترین راه برای استاد شدن در Parry است. به‌هرحال پینوکیو یک قصه‌ی پریانی بوده و بازی هم شدیدا روی Parry زدن متمرکز شده است. این هم ترجمه‌ای دیگر از پینوکیو در دنیای آثار سولز-لایک.

بازیکن این امکان را دارد تا با ترکیب تیغه و دسته‌ی انواع شمشیرها، سلاح خاص خود را بسازد. موضوعی که می‌توان آن را به‌عنوان یک نوآوری جزئی نسبت‌به سایر آثار سولز-لایک به‌حساب آورد. علاوه‌بر شمشیر، یک دست مصنوعی هم روی پیکر پینوکیو تعبیه شده که مکملی برای نبرد با شمشیر به‌حساب می‌آید. با نزدیک شدن به‌پایان بازی و متنوع شدن دشمن‌ها، روند Lies of P سخت و سخت‌تر می‌شود. با کاوش در محیط بازی و انجام مأموریت‌های جانبی، پاداش‌های خوبی به‌دست می‌آورید و می‌توانید خودتان را ارتقاء بدهید. مأموریت‌هایی که گاهی اوقات یک سری انتخاب اخلاقی و مهم را در برابرتان قرار می‌دهند و قدرت دروغ گفتن پینوکیو را تست می‌کنند. آنچه که در این لحظات انتخاب می‌کنید، روی پایان بازی اثر مستقیم دارند؛ پس حواس‌جمع انتخاب کنید. خلاصه که بازی از نظر گیم‌پلی با وجود اینکه نوآوری خاصی نداره اما تونسته فرمول آثار سولز-لایک رو به‌بهترین شکل ممکن اجرا کنه و یک سولز-لایک همه چیز تموم باشد.

درجه یک بودن Lies of P فقط به داستان و گیم‌پلی سولز-لایک‌ش محدود نمی‌شود چرا که بازی در دپارتمان فنی و هنری نیز حرف ندارد. صداسازی‌ها، صداهای محیطی یا امبیانس و افکت‌های صوتی به‌قدری خوب اتمسفرسازی می‌کنند که گاهی اوقات حس می‌کنید درحال تجربه‌ی اثری در ژانر وحشت هستید! از آن طرف، موزیک واقعا عالی بازی را داریم؛ از نواهای حماسی‌اش تا جلوه‌های آرامش‌بخش و موسیقی Hotel Krat که مثل آغوش یک مادر می‌ماند، آلبوم موزیک بازی معرکه از آب درآمده است. آهنگ‌هایی که به‌خوبی می‌توانند طیف گسترده‌ای از احساسات را در یک چشم بهم زدن، در شما بیدار کنند .Lies of P وسط کوهی از بازی‌های پرخرج و مملو از باگی که امسال منتشر شدند، یک کلاس درس بهینه‌سازی است!

اثری که نه‌تنها از منظر فنی، بلکه از نظر هنری هم درجه یک است. مولفه‌های دیداری بازی نیز عین موسیقی آن، طیف وسیعی از جلوه‌ها را در بر می‌گیرند. سازه‌های باشکوه و مدهوش‌کننده تا دورنماهای وحشتناک و خونین با موزیک فوق‌العاده‌ی بازی ترکیب شده و بازیکن را در اتمسفر سنگین کرات می‌بلعند. زیبایی بصری Lies of P در معماری محیط‌ها و دیزاین متنوع کاراکترها محدود نمی‌شود و رابط کاربری بسیار زیبای اثر هم دربر گرفته است. خیلی راحت می‌گویم که لایز آو پی، زیباترین و خوش‌رنگ و لعاب‌ترین اثر سولز-لایکی‌ است که خارج از تیم فرام‌سافتور ساخته شده است. اثری که گیم‌پلی استخون‌دار و خوش‌ساخت سولز-لایک آن که ارزش تکرار شدیدا بالایی هم دارد، درکنار روایت قصه‌ای به‌یاد موندنی از ماجرای پینوکیو، هم‌سفر شدن با پینوکیو و دلاوری با این عروسک بی‌باک راا به‌یکی از شگفتی‌های سال ۲۰۲۳ تبدیل می‌کند.

در میان غول‌بیابانی‌هایی که در سال ۲۰۲۳ سر از بازار ویدیوگیم در‌آوردند، این Lies of P است که باید برایش کلاه از سر برداشت. یک اقتباس ویژه و شدیدا رادیکال که در اوج تفاوت‌های ظاهری‌اش با رمان «ماجراهای پینوکیو»، به‌گونه‌ای تحسین‌برانگیز و تعجب‌آور توانسته اقتباسی کاملا وفادار را در اختیار بازیکنان قرار بدهد. اثری که ماهرانه و کاملا مسلط، فرمول سولز-لایک اثار فرام‌سافتور را در جهانی سیاه از پاپت‌های شورشی اجرا کرده و با وجود اینکه نوآوری چندانی را به‌این‌شکل از طراحی بازی‌ها نمی‌آورد اما در پایان، موفق شده تا یکی از برترین سولز-لایک‌های تولید شده خارج از تیم فرام‌سافتور را تحویلمان بدهد و خیلی راحت، به‌یکی از برترین ویدیوگیم‌های موجود در کاتالوگ اشتراک گیم‌پس تبدیل شود. اثری که آنقدر ارزشمند و آنقدر ارزش تکرارش بالا است که نه‌تنها دارندگان گیم‌پس، بلکه تمام علاقه‌مندان به‌ژانر سولز-لایک و سایر ویدیوگیم‌های این سبکی، اصلا و ابدا نباید آن را از دست بدهند.