بررسی بازی VILE: Exhumed؛ تجربه‌ای متفاوت در ژانر وحشت

VILE: Exhumed تجربه‌ای متفاوت و عمیق در ژانر وحشت روان‌شناختی است که با ایده‌ای خلاقانه و اجرایی مینیمال، بازیکن را وارد فضای ناخوشایند و در عین حال آشنایی می‌کند؛ فضایی که در قالب یک کامپیوتر قدیمی شکل گرفته و چیزی بیشتر از یک شبیه‌ساز ویندوزی ساده است. بازی از همان ابتدا مرز بین ابزار دیجیتال و حافظه انسانی را از بین می‌برد و شما را در جایگاه کسی قرار می‌دهد که در حال جست‌وجو در فایل‌های شخصی فردی دیگر است؛ جست‌وجویی که به‌مرور تبدیل به سفری درونی، تلخ و آزاردهنده می‌شود.

بازیکن در نقش فردی ، وارد کامپیوتری می‌شود که در آن اطلاعات عجیب و غریبی در دسترس هستند و با کاوش در آن‌ها، باید به دلایل بازنشستگی ناگهانی یک بازیگر فیلم‌های بزرگسالانه پی ببرید؛ شخصیتی مرموز که همه‌چیز درباره‌اش فقط از طریق فایل‌ها، پیام‌ها، تصاویر و یادداشت‌های پراکنده قابل‌فهم است. بازی هیچ روایت خطی مشخصی ارائه نمی‌دهد. خبری از میان‌پرده‌ها، راهنمایی‌ها یا دیالوگ‌های مستقیم نیست. همه‌چیز در قالب فایل‌هایی است که شما باید کشف‌شان کنید، بخوانید، به آن‌ها فکر کنید و بر اساس آن‌ها ذهنیت بسازید. این ساختار باعث می‌شود روایت بازی چیزی کاملاً شخصی باشد؛ هر بازیکن مسیر متفاوتی را طی می‌کند و به برداشت منحصربه‌فرد خود از داستان می‌رسد.

در نگاه اول، رابط کاربری بازی ساده و نوستالژیک به‌نظر می‌رسد؛ صفحه‌ی دسکتاپی پیکسلی با پنجره‌هایی قدیمی، آیکون‌های کلاسیک و صداهای هشداردهنده‌ای که یادآور روزهای اول کار با رایانه‌های شخصی هستند. اما هرچه جلوتر می‌روید، همین سادگی تبدیل به بستری برای خلق حس اضطراب و بی‌قراری می‌شود. بازی با استفاده از افکت‌های صوتی، اختلالات تصویری، فایل‌های خراب‌شده و حس دائمِ یک چیزِ «اشتباه»، ذهن شما را زیر فشار قرار می‌دهد. اینجا با وحشت کلاسیک یا ترس ناگهانی طرف نیستیم، بلکه با نوعی ناامنی تدریجی مواجهیم؛ حسی که از باز کردن هر فایل، هر عکس و هر پیام منتقل می‌شود و به‌مرور، شما را از درون می‌فرساید.

گیم‌پلی در ظاهر بسیار محدود است؛ شما تنها با یک محیط شبیه به سیستم‌عامل و چند کلیک و انتخاب سر و کار دارید. اما قدرت بازی در همین حداقل‌ها نهفته است. شما باید مسیر کشف را خودتان طراحی کنید. هیچ‌چیز به شما گفته نمی‌شود، بلکه همه‌چیز باید از دل گشت‌وگذار، ترکیب اطلاعات، و خواندن میان‌سطرها بیرون کشیده شود. مثلا برای پیدا کردن پسورد ایمیل‌ها، باید با دقت سایر فایل‌های داخل بازی را بخوانید که ممکن است خودشان هم پشت قفلی مخفی شده باشند و همین ساختار، گیمر را داخل یک هزارتوی پیچیده قرار می‌دهد. این ساختار باعث می‌شود بازیکن از یک مخاطب صرف، به تحلیل‌گر و تفسیرگر تبدیل شود. شما نه‌تنها تلاش می‌کنید تا بفهمید چه اتفاقی برای صاحب این رایانه افتاده، بلکه به‌نوعی در حال ساختن تصویر ذهنی خود از او هستید؛ تصویری که با هر کشف جدید ممکن است فرو بریزد یا دگرگون شود.

از نظر زیبایی‌شناسی، سازنده بازی به‌درستی سبکی را انتخاب کرده است که دقیقا متناسب با کلیت آزاردهنده روایت آن است؛ ترکیبی از رنگ‌های ساده، خاکستری و تصاویری آزاردهنده که نشان می‌دهند در VILE: Exhumed همه‌چیز در خدمت انتقال مفهوم تلخ بازی هستند و اینکه چطور انسان‌ها، می‌توانند با رفتارهایشان زندگی فردی دیگر را تبدیل به جهنمی باورنکردنی کنند و عجیب‌تر اینکه از این موضوع، لذت هم ببرند.

محتوای بازی به‌شدت سنگین و حساس است. در لایه‌های مختلف این اثر، با مفاهیمی مانند وسواس ذهنی، تنهایی، ترومای شخصی، نگاه جنسیتی، و خشونت روانی مواجه می‌شویم. این‌ها موضوعاتی نیستند که به‌صراحت طرح شوند، اما حضورشان در فضای بین خطوط، تصاویر و سکوت‌های سنگین بازی کاملاً محسوس است. همین تلخی و صراحت ناگفته باعث می‌شود بازی تأثیری عمیق بر مخاطب بگذارد. برخلاف بسیاری از آثار ترسناک که تنها در لحظه بازی تأثیرگذارند، VILE: Exhumed در ذهن باقی می‌ماند و حتی پس از پایان تجربه، شما را رها نمی‌کند.

در عین حال، باید گفت این بازی برای همه مناسب نیست. ساختار غیرخطی و مبتنی بر کاوش ممکن است برای برخی گیج‌کننده یا کند باشد. همچنین، نبود گیم‌پلی کلاسیک و چالش‌های مکانیکی ممکن است موجب شود بخشی از بازیکنان احساس کنند تجربه‌ای صرفاً روایی در پیش دارند. اما برای کسانی که به‌دنبال اثری متفاوت، تأمل‌برانگیز، و فراتر از کلیشه‌های رایج هستند، این بازی یک پیشنهاد ارزشمند است. البته کوتاه بودن بیش از حد بازی هم یکی از مواردی است که وقتی از منظر یک «ویدیو گیم» به بررسی VILE: Exhumed می‌پردازیم، نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

VILE: Exhumed نه سرگرمی سبک است، نه ترس رایج. این یک کاوش روانی است؛ در حافظه یک انسان، در مرز بین حریم شخصی و حقیقت، و در تاریکی‌هایی که نه از بیرون، بلکه از درون می‌آیند. تجربه‌ای کوتاه، اما اثرگذار که از فرم ساده‌ی خود، بیشترین بهره را می‌برد تا روایتی پیچیده و سنگین بسازد. این بازی تکه‌ای از یک ذهن آسیب‌دیده است که حالا در قالب دیجیتال باقی مانده، و شما دعوت شده‌اید تا آن را بازخوانی کنید—اگر جرأتش را داشته باشید. به بیان دیگر، VILE: Exhumed را اگر به‌عنوان ویدیو گیم بررسی کنیم، مشکلات ملموسی در آن یافت می‌شود؛ ولی به‌عنوان یک پیام، بازی مملو از مفهوم‌هایی است که هر «انسانی» باید به آن‌ها توجه داشته باشد.