گزارش باکس آفیس: چرا موفقیت بتمن در نوع خودش استثنایی است؟

گزارش باکس آفیسِ این هفته را با بتمنِ مت ریوز شروع می‌کنیم که ۷۷۵ هزار دلارِ دیگر در نهمین آخرهفته‌ی اکرانش کسب کرد و مجموعِ درآمدِ خانگی‌اش را به ۳۶۹ میلیون دلار رساند. این فیلم که با ۱۸۵ میلیون دلار بودجه تهیه شده، تاکنون بیش از ۷۶۰ میلیون دلار در گیشه‌ی جهانی فروخته است؛ رقمی که نه‌تنها آن را به پُرفروش‌ترین فیلمِ باکس آفیس ۲۰۲۲ بدل می‌کند، بلکه آن را پشت سرِ زمانی برای مُردن نیست (۷۷۴ میلیون دلار)، نبرد دریاچه‌ی چانگ‌جین (۹۱۰ میلیون دلار) و مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست (یک میلیارد و ۸۹۱ میلیون دلار) در رده‌ی چهارم پُرفروش‌ترین فیلم‌های ۲ سال و ۶ ماهِ گذشته نیز جای می‌دهد. علاوه‌بر این، درآمدِ ۳۶۹ میلیون دلاری بتمن در آمریکای شمالی، آن را به یکی از پُرفروش‌ترین فیلم‌های ابرقهرمانی که قسمتِ اول یک مجموعه به شمار می‌روند نیز بدل می‌کند (حتی با احتساب نرخ تورم). بتمن با پیشی گرفتن از قسمت اول ددپول (۳۶۳ میلیون دلار)، هم‌اکنون پشت سرِ مرد عنکبوتیِ سم ریمی (۴۰۲ میلیون دلار)، واندروومن (۴۱۲ و نیم میلیون دلار)، کاپیتان مارول (۴۲۶ میلیون دلار) و بلک‌پنتر (۷۰۰ میلیون دلار) در بینِ آن دسته از فیلم‌های کامیک‌بوکی که قسمت اولِ یک مجموعه حساب می‌شوند، در رده‌ی پنجم قرار دارد.

اما این رده‌بندی با احتساب نرخ تورم تغییر می‌کند: در این صورت بتمن علاوه‌بر فیلم‌های نام‌بُرده پشت سرِ قسمت اول ددپول (۳۸۷ میلیون دلار به نرخ امروز)، مرد آهنی (۳۱۸ میلیون در سال ۲۰۰۸ / ۴۰۶ میلیون به نرخ امروز)، سوپرمن (۱۳۴ میلیون در سال ۱۹۷۸ / ۵۲۵ میلیون به نرخ امروز) و بتمنِ تیم برتون (۲۵۱ میلیون در سال ۱۹۸۹ / ۵۷۶ میلیون به نرخ امروز) قرار خواهد گرفت. اما چیزی که بتمنِ مت ریوز را به عضوِ استثنایی این باشگاه بدل می‌کند این است که این فیلم نخستین اقتباسِ سینماییِ مُدرن از کامیک‌بوک‌های شوالیه‌ی گاتهام «نیست». مرد آهنی اولین فیلمِ مرد آهنی بود؛ واندروومن اولین فیلم واندروومن بود و این موضوع درباره‌ی مرد عنکبوتیِ سم ریمی هم صدق می‌کند. در مقایسه، بتمنِ رابرت پتینسون دهمین فیلمِ این کاراکتر در ۳۳ سال گذشته حساب می‌شود.

علاوه‌بر این، هرکدام از فیلم‌های این باشگاه از سروصدای رسانه‌ای منحصربه‌فردِ خودشان در دورانِ پیش و پس از اکرانشان بهره می‌بُردند. واندروومن به‌عنوانِ «فیلمی که الان به آن نیاز داریم» با جوِ فکری جامعه‌ی ایالات متحده در اولین سال ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ جُفت‌و‌جور شده بود؛ مرد عنکبوتیِ سم ریمی شش ماه بعد از حملاتِ تروریستیِ یازده سپتامبر اکران شد و مرد آهنی هم با استخدام بازیگرانِ باپرستیژی مثل رابرت داونی جونیور، جف بریجز و گوئینت پالترو خودش را به‌عنوانِ یک فیلم کامیک‌بوکی برای مخاطبانی که معمولا اهمیتی به این زیرژانر نمی‌دهند، تبلیغات می‌کرد. پس از اینکه نحوه‌ی پرداختن به شخصیت ددپول با نقش‌آفرینی رایان رینولدز در فیلم منشاء افراد ایکس: وولورین با انتقادات فراوانی مواجه شد، کمپین تبلیغاتی فیلم مستقلِ ددپول از سابقه‌ی بدنامِ این کاراکتر در فرهنگ عامه برای تاکید روی اینکه این نسخه از کاراکترِ رایان رینولدز به کامیک‌ها وفادار خواهد بود متمرکز شده بود. علاوه‌بر این، ددپول خودش را به‌طرز کنایه‌آمیزی به‌عنوان یک کمدی‌رُمانتیکِ بزرگسالانه که فیلم ایده‌آلی برای تماشا در قرار عاشقانه‌ی زوج‌ها است، تبلیغات می‌کرد. سوپرمن نخستینِ فیلم ابرقهرمانیِ پُرخرج و مُدرنِ سینما بود و این موضوع درباره‌ی بتمنِ تیم برتون به‌عنوان نخستین اقتباسِ تیره‌و‌تاریک و جدی شوالیه‌ی تاریکی و بلک‌پنتر به‌عنوان نخستین فیلم دنیای سینمایی مارول با محوریتِ محبوب‌ترین ابرقهرمانِ سیاه‌پوستِ کامیک‌بوک‌های مارول نیز صدق می‌کنند.

به بیان دیگر، اعضای این باشگاه از فیلم‌هایی تشکیل شده‌اند که یا نخستین اقتباسِ سینمایی یک شخصیتِ کامیک‌بوکیِ نمادین، محبوب یا پُرطرفدار حساب می‌شدند یا نخستینِ اقتباسِ سینماییِ پُرخرجشان بودند. نکته‌ی متمایزکننده‌ی بتمنِ مت ریوز این است که نه‌تنها این فیلم فاقد ستاره‌های صاحب‌سبک است (برای مثال، استخدام جک نیکلسون برای ایفای نقشِ جوکر در فیلم تیم برتون در زمانِ خودش یک حرکتِ تبلیغاتی بزرگ بود)، بلکه صحبت از ریبوتی است که هیچ ارتباطی با دنیای سینمایی دی‌سی ندارد (برخلاف مرد عنکبوتی: بازگشت به خانه که از حضور رابرت داونی جونیور در نقشِ مکمل بهره می‌بُرد و حتی نقش دنباله‌ی نصفه‌و‌نیمه‌ی کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی را هم ایفا می‌کرد). علاوه‌بر همه‌ی اینها، بتمن به‌طور ویژه‌ای با جوِ فکری زمانه ارتباط برقرار نکرده است (برخلاف مرد عنکبوتی که با روایت داستان ابرقهرمانی که از مردم‌ِ نیویورک محافظت می‌کند، فراهم‌کننده‌ی یک تجربه‌ی التیام‌بخش برای زخم‌های تازه‌ی ناشی از حملات یازده سپتامبر بود).

جنبه‌ی شگفت‌انگیزِ موفقیتِ بتمن این است که این فیلم بدون هیچکدام از این برتری‌های تجاری به جمعِ پُرفروش‌ترین فیلم‌های ابرقهرمانی که قسمتِ اول یک مجموعه حساب می‌شوند راه پیدا کرده است. تازه، هیچکدام از خصوصیاتی که می‌توانستند به ضررش تمام شوند (مثل طول سه ساعته‌اش، لحنِ غیرکودک‌پسندانه‌اش، تشابهاتِ فراوانش به بتمن آغاز می‌کند) نیز مانعِ شکوفایی‌اش نشدند. در شبکه‌های اجتماعی دیده‌ام که عده‌ای از عدم یک میلیاردی شدنِ بتمن به‌عنوان مدرکی برای اثباتِ عملکرد ناامیدکننده‌اش استفاده می‌کنند، اما همان‌طور که در گزارش‌ باکس آفیسِ چند هفته قبل هم گفته‌ام، یک میلیاردی شدنِ بتمن هیچ‌وقت یکی از متر و معیارهای سنجشِ موفقیتش نبوده است. نخست اینکه فیلم‌های بتمن درست مثل فیلم‌های جنگ ستارگان یکی از مجموعه‌های نادری است که میزان درآمدشان در گیشه‌ی آمریکای شمالی و کشورهای خارجی تقریبا پنجاه-پنجاه مساوی است (تنها استثنا شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد است که ۵۸ درصد از درآمد جهانی یک میلیارد و ۸۴ میلیون دلاری‌اش را از خارج از آمریکای شمالی به‌دست آورد).

غیر از شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد، فیلم‌های بتمن که انیمیشن لگو بتمن (۱۷۵ میلیون خانگی / ۱۳۶ میلیون خارجی) هم جزوشان حساب می‌شود، تقریبا همیشه فیلم‌های آمریکای شمالی‌محور بوده‌اند. اگر بازگشت به خانه که از حضور مرد آهنی در نقش مکمل و اکرانِ پُررونق در بازار چین بهره می‌بُرد و در نقطه‌ی اوج محبوبیتِ دنیای سینمایی مارول اکران شد نتوانست از مرز ۹۰۰ میلیون دلار عبور کند، چطور می‌توان از ریبوتِ بتمن که جزیی از دنیای سینمایی دی‌سی حساب نمی‌شود و فاقدِ فاکتورهای کودک‌پسندانه است، انتظارِ یک میلیاردی شدن داشت؟ همچنین، اگر نگهبانان کهکشان ۲ که دنباله‌ی یکی از محبوب‌ترین فرنچایزهای مارول بود نتوانست بیش از ۸۷۰ میلیون دلار در دنیا بفروشد (که تازه ۱۰۰ میلیون دلارش هم به بازار چین تعلق داشت)، چطور می‌توان چنین انتظاری را از بتمن داشت؟ مخصوصا باتوجه‌به اینکه نه‌تنها ساخته‌ی مت ریوز از سال ۱۹۸۹ تاکنون چهارمین مجموعه‌ی کاملا جدیدِ بتمن حساب می‌شود (تازه اگر بتمن برای همیشه با نقش‌آفرینی وَل کیلمر را یک ریبوت حساب کنیم، این تعداد به پنج‌تا هم افزایش پیدا می‌کند)، بلکه رابرت پتینسون هم ششمین بازیگری است که در ۳۳ سال گذشته شنلِ شوالیه‌ی تاریکی را به تن کرده است. خلاصه اینکه عملکردِ بتمن شگفت‌انگیز است، چون گرچه ساخته‌ی مت ریوز دهمین فیلم بتمن است و از سال ۱۹۸۹ تاکنون پنجمین مجموعه‌ی جدیدِ بتمن به شمار می‌رود، اما فروشش به ‌شکلی بوده که انگار نخستین اقتباسِ سینمایی این کاراکتر حساب می‌شود.

اما از بتمن که بگذریم، به حافظه (Memory)، تنها تازه‌اکرانِ هفته‌ی سوت و کورِ پیش از آغاز اکران دکتر استرنج: در مولتی‌ورس جنون می‌رسیم: جدیدترین اکشنِ لیام نیسون با کسب افتتاحیه‌ی ضعیفِ ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار در رده‌ی هشتم جدول جای گرفت. ساخته‌ی مارتین کمپل که کارگردانی کازینورویال و نقاب زورو را در کارنامه دارد، چهارمین فیلم اکشنِ نیسون در دوران کرونا حساب می‌شود و احتمالا کارش را با کسبِ چیزی حدود ۱۰ میلیون دلار فروشِ خانگی به پایان خواهد رساند که با درآمد سه اکشن قبلی‌اش برابری می‌کند؛ سه‌تای قبلی عبارت‌اند از: سارق صادق (۱۴ میلیون دلار از ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار افتتاحیه)، تیرانداز (۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار افتتاحیه) و صاعقه سیاه (۹ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار افتتاحیه). داستان حافظه به تلاش یک آدمکشِ مبتلا به آلزایمر برای انتقام‌جویی از یک باندِ قاچاق کودکان می‌پردازد و میزان رضایت منتقدان از این فیلم روی سایت راتن‌تومیتوز ۲۹ درصد است.

اما از حافظه که بگذریم، در رده‌ی پنجمِ جدول به اکشن/کمدیِ بسیار تحسین‌شده‌ی همه‌چیز همه‌جا ناگهان (Everything Everywhere All at Once) برمی‌خوریم که همچنان به اکران شگفت‌انگیزش ادامه می‌دهد؛ ساخته‌ی استودیوی A24 با کسب ۵ میلیون و ۵۴۲ هزار دلارِ تازه در ششمین آخرهفته‌اش با ۲ درصد رشد فروش مواجه شد و مجموعِ درآمدش را به ۳۵ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار رساند. اگر اُفت فروش این فیلم شبیه به آسیایی‌های خرپول، پروژه‌ی جادوگر بلر و فعالیت فراطبیعی باشد، درآمدِ خانگیِ نهاییِ ۴۵ میلیون دلاری‌اش پیش‌بینی می‌شود؛ رقمی که آن را بالاتر از موروثی (۴۴ میلیون دلار) و پایین‌تر از لیدی برد (۴۹ میلیون دلار) و الماس‌های تراش‌نخورده (۵۰ میلیون دلار) در رده‌ی سوم پُرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخِ استودیوی A24 جای خواهد داد. گرچه بخشی از این دوامِ قوی باید به پای اضافه شدنِ چند سینمای آیمکسِ تازه به جمعِ سینماهای نمایش‌دهنده‌ی این فیلم نوشته شود، اما در مجموعِ چنین دوامی در بین فیلم‌هایی که خارج از فصل جوایز یا فصل کریسمس اکران می‌شوندT تقریبا بی‌سابقه است.

بنابراین، اگر همه‌چیز همه‌جا ناگهان از اینجا به بعد دوامی نزدیک به حس ششمِ ام. نایت شیامالان (۲۹۳ میلیون دلار از ۲۶ میلیون دلار افتتاحیه) یا بزرگ‌ترین شومنِ هیو جکمن (۱۷۴ میلیون دلار از ۱۳ و نیم میلیون دلار افتتاحیه‌ی پنج روزه)، دوتا از بادوام‌ترین فیلم‌های تاریخ اخیر باکس آفیس داشته باشد، درآمد نهایی ۶۵ تا ۷۰ میلیون دلاری‌اش دور از انتظار نخواهد بود. درواقع، اگر این فیلم از مرز ۵۲ میلیون دلار عبور کند، نه‌تنها به پُرفروش‌ترین فیلمِ تاریخ استودیوی A24 در گیشه‌ی آمریکای شمالی بدل خواهد شد، بلکه با پشت سر گذاشتنِ خاندان گوچی (۵۳ میلیون و ۸۰۹ هزار دلار)، بر تمام فیلم‌های اُسکاریِ سال گذشته غلبه خواهد کرد (البته منهای درآمد ۱۰۸ میلیون دلاری تلماسه‌ی ویلنوو).

در رده‌ی نخستِ جدول اما به انیمیشن آدم بدها (The Bad Guys)، محصول دریم‌ورکس برمی‌خوریم که با کسب ۱۶ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار در دومین آخرهفته‌اش، به مجموعِ ۱۰ روزه‌ی ۴۴ میلیون و ۴۴۰ هزار دلار در آمریکای شمالی رسید. این فیلم کمدیِ کودک‌پسندانه تاکنون ۱۱۹ میلیون دلار در سراسر دنیا فروخته است و بسته به میزانِ فروشش در کره‌جنوبی و ژاپن (که نمایشش در این کشورها از اکتبر آغاز می‌شود) به چیزی حدود ۲۰۰ میلیون دلار درآمدِ نهایی دست خواهد یافت. رده‌ی دوم جدول به سونیکِ خارپشت ۲ (Sonic the Hedgehog 2) تعلق دارد که با کسب ۱۱ و نیم میلیون دلارِ دیگر در چهارمین آخرهفته‌اش، به مجموعِ ۲۴ روزه‌ی ۱۶۱ میلیون دلار رسید؛ رقمی که آن را بدون احتساب نرخ تورم به پُرفروش‌ترین فیلم ویدیوگیمیِ گیشه‌ی آمریکای شمالی بدل می‌کند. اما این فیلم با احتساب نرخ تورم پشت سر توم ریدرِ آنجلینا جولی (۱۳۱ میلیون دلار در سال ۲۰۰۱ / ۲۱۲ میلیون دلار به نرخ امروز) در رده‌ی دوم بهترین فیلم‌های ویدیوگیمی قرار می‌گیرد.

سونیک خارپشت ۲ تاکنون ۳۲۳ میلیون دلار در سراسر دنیا فروخته است؛ رقمی که آن را از قسمت اول سونیک (۳۰۶ میلیون دلار)، رزیدنت ایول ۶ (۳۱۲ میلیون دلار) و رزیدنت ایول ۴ (۳۰۰ میلیون دلار) عبور می‌دهد و در رده‌ی هفتم پُرفروش‌ترین فیلم‌های ویدیوگیمی باکس آفیسِ‌ جهان قرار می‌دهد. گرچه سونیک خارپشت ۲ پتانسیلِ غلبه بر شاهزاده‌ی پارسی (۳۳۰ میلیون دلار) و پرندگان خشمگین (۳۵۲ میلیون دلار) را دارد، اما احتمالا از رسیدن به درآمدِ ۴۰۰ میلیون دلاری آنچارتد شکست خواهد خورد. اما یکی دیگر از فیلم‌هایی که این هفته از مرز ۳۰۰ میلیون دلار فروشِ جهانی عبور کرد جانوران شگفت‌انگیز: اسرار دامبلدور (The Secrets of Dumbledore) بود؛ این فیلم ۸ میلیون و ۳۰۰ هزار دلارِ تازه کسب کرد و به مجموعِ ۱۷ روزه‌ی ۷۹ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار رسید. رقمی که نتیجه‌ی افتضاحی برای جدیدترین فیلمِ دنیای جادوگری جی. کی. رولینگ حساب می‌شود.

رده‌ی چهارم جدول به اکشنِ حماسیِ مرد شمالی (The Northman)، ساخته‌ی رابرت اِگرز تعلق دارد که ۶ میلیون و ۳۱۰ هزار دلارِ تازه در دومین آخرهفته‌اش کسب کرد و به مجموعِ ۱۰ روزه‌ی ۲۲ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار فروشِ خانگی رسید. در حالت عادی این رقم عملکردِ خوبی برای یک فیلمِ تاریخیِ بزرگسالانه‌ی اورجینالِ بدونِ ستاره حساب می‌شود، اما بودجه‌ی ۷۰ میلیون دلاری مرد شمالی به این معنی است که گرچه این فیلم دقیقا یک موفقیتِ تجاری حساب نمی‌شود، اما همین که یک فیلمِ منحصربه‌فرد و غیرفرنچایزی در سینماهای خالی از تماشاگر اکران نشده هم برای خودش یک‌جور پیروزیِ معنوی به شمار می‌رود.

اما دیگر فیلمِ اورجینالِ محبوب این روزها وزن تحمل‌ناپذیرِ استعدادی عظیم (The Unbearable Weight of Massive Talent) با نقش‌آفرینی نیکولاس کیج و پدرو پاسکال است که با کسب ۳ میلیون و ۹۲۵ هزار دلار در دومین آخرهفته‌اش، به مجموعِ ۱۰ روزه‌ی ۱۳ و نیم میلیون دلار رسید. گرچه این رقم نتیجه‌ی خیلی خوبی برای این فیلمِ ستاره‌محورِ ۳۰ میلیون دلاری نیست، اما خب، شاید این فیلم بتواند در شبکه‌ی نمایشِ خانگی به سودآوری برسد. اما حالا که صحبت از فیلم‌های اورجینالِ سودآور شد بگذارید از شهر گم‌شده (The Lost City) برایتان بگویم که ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار دیگر در ششمین آخرهفته‌اش فروخت و به مجموعِ ۳۸ روزه‌ی ۹۰ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار رسید. این فیلم ماجراییِ کمدی‌رُمانتیک با نقش‌آفرینی ساندرا بولاک و چَنینگ تیتوم از مرز ۱۰۰ میلیون دلار فروشِ‌ خانگی عبور خواهد کرد که موفقیتِ بزرگی برای فیلم‌های اورجینال حساب می‌شود.

جدول ۱۰ فیلم برتر آخرهفته (۲۹ آوریل تا اول مِی ۲۰۲۲)

---