حقایق جالب فیلم Dune | دون. آراکیس. سیاره بیابانی
در این مقاله به بررسی نکات و حقایق جالب فیلم Dune به کارگردانی دنی ویلنوو و یکی از مهم‌ترین فیلم‌های سال ۲۰۲۱ خواهیم پرداخت. با زومجی همراه باشید.
پس از ماه‌ها انتظار سرانجام فیلم Dune اثر جدید دنی ویلنوو اکران و منتشر شد. فیلمی که از روی رمانی با همین نام اثر فرانک هربرت اقتباس شده و بدون شک فیلمی به‌شمار می‌رود که همه سینمادوستان مشتاقانه منتظر آن بودند تا ببینند دنی ویلنوو این جهان بسیار جذاب و وسیع را چگونه به تصویر کشیده است. کارگردانی که با ساخت فیلم‌های مانند Blade Runner 2049 و Arrival نشان داده بود که در به تصویر کشیدن جهان‌های تخیلی مهارت بالایی دارد. فیلم Dune پس از اکران با اینکه با نقدهای مثبت و منفی زیادی مواجه شد ولی قطعا نمی‌توانیم منکر برخی از مولفه‌های شگفت‌انگیز آن شویم؛ از تصاویر نفس‌گیر آن گرفته تا جزییات مثال‌زدنی طراحی صحنه و موسیقی متن بسیار زیبای هانس زیمر.
فیلم تل ماسه قصد دارد آراکیس را نشان ما دهد. جهانی که در بیابان‌های وسیع خود ماده‌ای ارزشمند دارد و انسان‌ها برای به‌دست آوردن آن سخت تلاش می‌کنند. داستان فیلم درباره شخصیت پال آتریدیز با بازی تیموتی شالامی جریان دارد که قدم در این جهان می‌گذارد و قصد دارد که درنهایت بهترین تصمیم را بگیرد. درکنار تیموتی شالامی حضور بازیگران مطرحی مانند ربکا فرگوسن، اسکار آیزاک، جیسون موموآ، جاش برولین و زندیا جذابیت این فیلم را دوچندان کرده است. این فیلم همان‌طور که حتما اطلاع دارید قسمت اول مجموعه سینمایی Dune به‌شمار می‌رود و قرار است در سال ۲۰۲۳ قسمت دوم آن نیز اکران شود. به مناسبت اکران این فیلم تصمیم گرفتیم تا در این مقاله نگاهی داشته به نکات و حقایق جالب فیلم Dune؛ حقایقی که شاید از آنها اطلاعی نداشته باشید. دیون. آراکیس. سیاره بیابانی.
۱- فیلم‌برداری در شرایطی سخت
شاید در نگاه نخست پیش خودمان بگوییم تمام صحنه‌ها و المان‌هایی که در فیلم مشاهده کرده‌ایم حاصل استفاده از تکنولوژی CGI و تصاویر کامپیوتری بوده‌اند ولی اصلا و ابدا اینگونه نیست. هم در این مورد هم در ادامه مقاله به‌طور مفصل به برخی از جالب‌ترین مثال‌های این موضوع خواهیم پرداخت. سرزمین آراکیس، سرزمینی خیالی که یکی خطرناک‌ترین سیاره‌های این جهان به‌شمار می‌رود توسط پرده سبز و CGI به‌تصویر کشیده نشده و تمام محیطی که ما در فیلم به‌عنوان سرزمین آراکیس مشاهده می‌کنیم، واقعی هستند.
دنی ویلنوو تصمیم گرفت تمام اعضای تیم سازنده فیلم Dune و بازیگران آن را به صحراهای خشک و سوزان اردن و عربستان ببرد و مراحل فیلم‌برداری این فیلم را در آن مناطق انجام دهد. مراحل فیلم‌برداری این فیلم چند ماه طول کشید و تمام عوامل سازنده فیلم زیر آفتاب وحشتناک این کشورها در صحراهایی که هیچ نشانی از حیات در آن دیده نمی‌شد، درحال ساخت فیلم تل ماسه بودند. البته باید به این نکته هم اشاره کنیم که مراحل فیلم‌برداری این فیلم برای آنها بدون شک تجربه‌ای ناب تلقی خواهد شد که در زندگی خود فراموش نخواهند کرد.
بازیگران فیلم Dune هرکدام در مصاحبه‌هایی به این موضوع اشاره کرده بودند و از شرایط آن مکان در هنگام فیلم‌برداری سخن گفتند. تیموتی شالامی در مصاحبه‌ای با اشاره به این نکته گفت: «طبیعت ما را در خود غرق کرد و تقریبا ما را بلعید». بازیگران سریال در طول مدت فیلم‌برداری این فیلم طبق گفته‌های آنها چند کیلوگرم وزن کم کردند و حتی پس از یک روز فیلم‌برداری در هتل‌هایی راحت و آرام ساکن نمی‌شدند تا سختی شرایط در ذهن آنها باقی بماند. دنی ویلنوو گفته بود که در برخی از روزها دمای هوا در آن صحراها به نزدیکی ۴۰ تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد می‌رسید و همین موضوع به خوبی نشان می‌دهد سازندگان و بازیگران این فیلم در چه شرایط سختی این فیلم را ساختند و به ما هدیه دادند.
این موضوع می‌توانست باعث عصبانیت و حتی بحث‌های درون تیمی شود. برخی از معروف‌ترین چهره‌های حال حاضر هالیوود از تیموتی شالامی گرفته تا اسکار آیزاک، جیسون موموآ، ربکا فرگوسن و سایر بازیگران، قرار بود روزهای زیادی را در شرایطی سخت مشغول فیلم‌برداری این فیلم باشند. افرادی که احتمالا در خانه‌های خود زندگی راحتی دارند شاید به این شرایط و زندگی در بیابان عادت نداشته باشند. هرکدام از آنها شاید خواسته‌هایی برای ادامه کار داشته باشند و احتمالا در بسیاری از پروژه‌های قبلی خود این موضوع صدق می‌کرد ولی به‌خاطر کلیت داستان Dune و رفتار سازندگان و تهیه‌کنندگان فیلم هیچ مشکلی دراین‌باره پیش نیامد.
ربکا فرگوسن و جاش برولین در مصاحبه‌ای جالب گفتند: «قرار گرفتن در یک بیابان بی‌آب‌وعلف، زیر نور مستقیم آفتاب و در آن شرایط سخت به ما نشان داد که در مقابل طبیعت چقدر موجودات کوچکی هستیم. ما در این شرایط به خوبی باهم همکاری کردیم و از نتیجه آن هم راضی هستیم. درون‌مایه داستان Dune هم دقیقا همین کنار هم بودن و تشکیل یک اجتماع برای هدفی بزرگ‌تر است. چیزی که دقیقا در آن شرایط ما به آن پی بردیم». دون. آراکیس. سیاره بیابانی.
۲- حداقل استفاده از CGI و تصاویر کامپیوتری
همان‌طور که در ابتدای مورد قبلی به این موضوع اشاره کردیم، بسیاری از تصاویری که در فیلم شاهد آنها بودیم، واقعی بودند. دنی ویلنوو در مصاحبه‌ای با رسانه Shangai International Film Festival گفت: «تنها تصاویر واقعی می‌توانند روی مخاطب تاثیری واقعی داشته باشند. تصاویر کامپیوتری هرچقدر هم بی‌نقص باشند بازهم آن حس واقعی بودن را منتقل نمی‌کند». جناب ویلنوو کاملا درست می‌گوید، کاملا! غیر از اینکه فیلم‌برداری سکانس‌های بیرون از ساختمان این فیلم در صحراهای اردن انجام شده، برای سکانس‌های درون ساختمان یک صحنه فیلم‌برداری یا همان ست بسیار عظیم در بوداپست مجارستان ساخته شده که تمام سکانس‌های مربوط‌به قسمت‌هایی از فیلم که درون ساختمان جریان دارند، در آن ست فیلم‌برداری شده‌اند. برای مثال تمام سکانس‌های مربوط‌به درون قصر امپراتوری آراکیس در این ست عظیم در بوداپست تهیه شده‌اند.
بااین‌حال فیلمی مانند Dune بدون شک مجبور است برای به‌تصویر کشیدن برخی از المان‌های خود از CGI استفاده کند. برای مثال صدها دروگر در این فیلم می‌بینیم که همگی آنها نتیجه استفاده از تصاویر کامپیوتری هستند یا کرم عظیم‌الجثه‌ای که زیر شن‌های بیابان زندگی می‌کند به‌طور کامل حاصل تصاویر کامپیوتری است.
جالب‌ترین نکته این موضوع به حرکات آن کرم عظیم‌الجثه مربوط می‌شود. تنها و تنها خود آن کرم نتیجه استفاده از تصاویر کامپیوتری است و تاثیرات حرکت کردن آن در زیر شن‌ها کاملا واقعی است. طبق صحبت‌های پال لمبرت، سرپرست تیم VFX این فیلم، آنها یک پلتفرم بسیار بزرگ طراحی و تهیه کردند که در زیر شن‌های صحرا قرار می‌گرفت. این پلتفرم توسط سیستم کنترل از راه دور می‌توانست با الگوریتم‌هایی متفاوت لرزش‌های شدیدی را ایجاد کند. زمانی‌که دست یا پای یکی از شخصیت‌ها به‌دلیل حرکت آن کرم به زیر خاک می‌رفت، این صحنه کاملا نتیجه استفاده از همین پلتفرم تلقی می‌شود. به‌همین‌دلیل تمام عکس‌العمل‌ها و حرکات بازیگران درمقابل حرکت آن کرم عظیم‌الجثه به‌طور کاملا واقعی ثبت شده است؛ چرا که دقیقا در زیر پای خودشان و زیر شن‌های بیابان لرزش‌های شدیدی را حس می‌کردند، لرزش‌هایی که تعادل آنها را به‌راحتی بهم می‌زد.
در بلاک‌باسترهای امروزی فیلم‌برداری در مقابل پرده سبز و خلق تمام محیط فیلم توسط تصاویر کامپیوتری به امری طبیعی تبدیل شده و زمانی‌که شما تمام فیلم را به دستان تکنولوژی بسپارید، باورپذیری تصاویر این فیلم‌ها تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. با ساختن ساختمان‌ها و ست‌های واقعی و استفاده از CGI تنها برای نشان دادن اتفاقاتی که از دست انسان خارج هستند، بازیگران می‌توانند خیلی راحت در اتمسفر واقعی فیلم قرار بگیرند و عکس‌العمل آنها بسیاری طبیعی‌تر خواهد شد. دقیقا اتفاقی که در فیلم Dune رخ داد و ما به‌عنوان مخاطبان فیلم خیلی راحت می‌توانیم با واقع‌گرایانه بودن این فیلم ارتباط برقرار کنیم. دیون. آراکیس. سیاره بیابانی.
۳- واقعی بودن سفینه‌ها و وسایل موجود در فیلم
شاید پیش خودمان بگوییم مگر می‌شود؟ ماشین‌هایی که در فیلم به آنها Thopters می‌گویند، کاملا واقعی هستند. همان وسایلی که شبیه هلیکوپترهایی هستند که با الهام از حشرات ساخته شده‌اند! نه‌تنها آنها که سفینه‌ای که خانواده آتریدیز توسط آن به آراکیس می‌آید نیز وجود خارجی دارد و هیچ‌کدام از این وسیله‌های به ظاهر تخیلی توسط تصاویر کامپیوتری خلق نشده‌اند. اما چطور؟
ما در فیلم چندین و چند Thopter می‌بینیم ولی تنها یکی از آنها واقعی است. طبق صحبت‌های پال لمبرت و دنی ویلنوو آنها یک Thopter طراحی و تهیه کرده بودند و آن را در یکی از مرتفع‌ترین تپه اطراف شهر بوداپست قرار دادند. بازیگران می‌توانستند درون آن به‌راحتی بنشینند و این Thopter توسط یک بازوی مکانیکی بسیار قدرتمند از زمین بلند می‌شد و سازندگان فیلم می‌توانستند آن را در جهات مختلف به آرامی حرکت دهند. پس از این موضوع فیلم‌برداری سکانس‌های مربوط‌به این وسایل توسط گیمبال‌هایی که به آن متصل شده بودند، انجام می‌شد و تصاویر مورد نیاز به این شکل آماده می‌شدند.
سفینه‌ای کروی که آن را در فیلم مشاهده کردیم هم دقیقا به همین شکل به تصویر درآمده است. آن هم به‌صورت واقعی طراحی و توسط موارد مورد نیاز و البته سبک ساخته شده و در یکی از همان تپه‌های مرتفع اطراف بوداپست قرار گرفته که مانند توضیحات قبلی توسط جک‌های قدرتمند از زمین بلند می‌شد و می‌توانست در جهت‌های مختلف حرکت کند و دور بزند. البته برای صحنه‌های اکشنی که Thopterها در آن قرار داشتند تنها تصاویر مربوط‌به درون این ماشین و خود ماشین واقعی هستند و حرکت سریع آن و سایر صحنه‌های اکشنی که این ماشین‌ها در آنها قرار دارند، همگی توسط برنامه‌های کامپیوتری خلق شده‌اند. باور کنید اگر راهی بود که بدون استفاده از برنامه‌های کامپیوتری این تصاویر خلق شوند، هرچقدر هم سخت می‌بودند، بازهم دنی ویلنوو از آنها استفاده می‌کرد. دون. آراکیس. سیاره بیابانی.
۴- گریه کردن دنی ویلنوو به‌خاطر نقش‌آفرینی تیموتی شالامی!
اگر بازیگر یک فیلم یا سریال به خوبی نتواند اتمسفر آن اثر و چیزی که دارد در داستان آن تجربه می‌کند را به مخاطب خود انتقال دهد، احتمالا برای آن نقش مناسب نبوده است. اگر چنین اتفاقی افتد تمام تصاویر بکر و دیدنی فیلم، تمام موسیقی متن محصورکننده و تمام مولفه‌های دیگر فیلم هرچقدر هم جذاب باشند، تاثیرگذاری خودشان را از دست می‌دهند. تیموتی شالامی با اینکه سن و تجربه زیادی ندارد ولی به‌خوبی توانست شخصیت پال آتریدیز را به تصویر بکشد و این شخصیت روحانی و مهم و صدالبته دراماتیک در داستان فیلم دیون را به ما نشان دهد. حالا این توضیحات را گفتیم تا بگوییم چرا دنی ویلنوو در زمان فیلم‌برداری این فیلم و به‌خاطر نقش‌آفرینی تیموتی شالامی گریه کرد؟
همان‌طور که می‌دانید دنی ویلنوو عاشق داستان Dune است و ساخت این فیلم طبق گفته‌های خودش شخصی‌ترین پروژه او به‌شمار می‌رود و قصد داشت آن را بدون نقص تولید کند. دنی ویلنوو در مصاحبه‌ای گفت که در یکی از سکانس‌های ابتدایی فیلم به‌خاطر نقش‌آفرینی تیموتی شالامی گریه کرده است. همان سکانسی که تیموتی شالامی درمقابل مادر روحانی دستش را درون جعبه‌ای قرار می‌دهد و درد شدیدی را تجربه می‌کند. ویلنوو به‌قدری تحت تاثیر نقش‌آفرینی شالامی قرار گرفته بود که از خوشحالی گریه کرد و پشت صحنه از خوشحالی کمی رقصید؛ چراکه مطمئن شده بود بهترین بازیگر را برای این نقش انتخاب کرده است. شالامی در آن سکانس به‌قدری زیبا حس‌های مختلف را بازی می‌کند که گویا واقعا در آن شرایط قرار دارد. دنی ویلنوو برای انتخاب بازیگر نقش پال وسواس زیادی به خرج داده بود و با تماشای تیموتی شالامی به‌خاطر انتخاب درستش اشک شوق ریخت. دیون. آراکیس. سیاره بیابانی.
۵- جزییات شگفت‌انگیز طراحی صحنه
فیلم Dune مولفه شگفت‌انگیز کم ندارد، توجه سازندگانش به جزییات خیره‌کننده قلمداد می‌شود و همین جزییات کوچک درکنار مراحل ساخت دیوانه‌کننده این فیلم، آن را به این اندازه لذت‌بخش کرده است. در قاب‌های داخلی مربوط‌به عمارت امپراتوری آراکیس نقاشی‌های بسیار زیبایی در سبک Fresco می‌بینیم. فرسکو در زبان ایتالیایی یعنی تازه و این نوع نقاشی روی دیوار به همین دلیل فرسکو نام دارد چراکه نقاشی را زمانی‌که هنوز خیس و تازه است روی دیوار نصب می‌کنند. نه‌تنها نقاشی‌های فرسکو در این عمارت که تعداد بسیار زیادی از آثار هنری مختلف را می‌توانیم در تالارها و دیوارهای این عمارت مشاهده کنیم. تک‌تک این نقاشی‌ها و آثار هنری توسط دست و توسط تیم طراحی صحنه این فیلم طراحی و ساخته شده‌اند. تیمی فوق‌العاده حرفه‌ای که نتیجه کارهای آنها زیبایی این فیلم را دوچندان کرده است.
این نقاشی‌ها قصد دارند آداب و رسوم و فرهنگ مردم آراکیس را به ما نشان دهند. جزییاتی که در کتاب به‌طور مفصل به آنها پرداخته شده و در فیلم به‌دلیل محدودیت از این طریق به ما نشان داده می‌شوند. جزییاتی که شاید از نگاه بیننده‌های عادی سینما پنهان بمانند و شاید خیلی‌ها متوجه حضور آنها در فیلم نشوند. برای مثال یکی از نقاشی‌های فرسکو در یکی از تالارهای این عمارت یک کرم عظیم‌الجثه را نشان می‌دهد که گویا مردم فرمن آنها را ساخته‌اند تا برای حکومت اصلی کار کنند.
این توجه به جزییات به عقیده بسیاری از منتقدین و اهالی سینما در سطح فیلم‌های مجموعه سینمایی ارباب حلقه‌ها بوده و همه‌چیز به‌طور مناسب و از آن مهم‌تر به‌طور واقعی در محل مناسب خود قرار گرفته است. متاسفانه همان‌طور که اشاره کردیم به احتمال زیاد بسیاری از بینندگان این فیلم متوجه آنها نخواهند شد ولی اگر به آنها توجه کنید می‌توانید اطلاعات جالبی از آنها به‌دست آورید و از این گذشته حداقل می‌توانید از طراحی صحنه شگفت‌انگیز فیلم لذت ببرید. دون. آراکیس. سیاره بیابانی.
۶- طراحی لباس و گریم
ابتدا به طراحی لباس فیلم Dune بپردازیم. ژاکلین وست و باب مورگان، طراحان لباس این فیلم بیش از ۱۰۰۰ دست لباس برای این فیلم طراحی و تولید کردند؛ بله درست شنیدید، بیش از ۱۰۰۰ دست لباس. موضوعی که خیلی خیلی کم در فیلم‌ها و سریال‌های جهان اتفاق می‌افتد. این دو نفر با الهام گرفتن از داستان‌ها و تصاویر قدیمی مربوط‌به اسطوره‌شناسی یونان و رومی این تعداد لباس را طراحی کردند. آنها با مطالعه داستان‌های قدیمی این دو سرزمین و تماشای تصاویر مربوط‌به آنها الهام زیادی از تاریخ این دو سرزمین گرفتند. علاوه‌بر اسطوره‌شناسی این دو سرزمین، طراحان لباس این فیلم از فیلم قدیمی Dune و همچنین سایر فیلم‌های اوپرای فضایی الهام‌های ریز و درشت دیگری نیز برای طراحی لباس‌های فیلم تل ماسه گرفته‌اند.
طراحی استیل‌سوت، همان لباسی مخصوصی که شخصیت پال و بسیاری دیگر از شخصیت‌های فیلم آن را می‌پوشیدند نیز داستان جالبی دارد. این لباس طبق داستان کتاب و فیلم دیون طوری طراحی شده که اجازه نمی‌دهد آب موجود در بدن هدر برود و به‌همین‌دلیل لباسی بسیار کاربردی به‌شمار می‌رود. هرکدام از این لباس‌ها باید دقیقا اندازه شخصی باشند که قصد دارد آن را به تن کند. به‌همین‌دلیل طراحان لباس این فیلم با اندازه‌گیری دقیق سایز هرکدام از بازیگران برای هرکدام از آنها یک دست استیل‌سوت منحصربه‌فرد طراحی و تولید کردند تا هر لباس مخصوص به یک نفر و دقیقا اندازه سایز همان یک نفر باشد. همچنین جنس این لباس‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده که بازیگران فیلم بتوانند به‌راحتی درون آن حرکت کنند و به ایفای نقش بپردازند.
از طراحی لباس این فیلم که عبور کنیم به گریم فوق‌العاده آن می‌رسیم. استلان اسکاشگورد، بازیگر نقش ولادمیر هارکونن یا همان بارون در مصاحبه‌ای با رسانه IndieWire توضیحات جالبی داد و گفت: «من ۳۰ تا ۴۰ درصد از زمان حضورم در مراحل ساخت این فیلم را در اتاق گریم به سر می‌بردم. هر روز برای گریم من حدود هشت ساعت زمان صرف می‌شد و باید بگویم که کار تیم گریم این فیلم شگفت‌انگیز بوده است». او به شوخی گفته بود که به‌خاطر فیزیک شخصیت بارون نیازی نبود که او خیلی ایفای نقش خاصی در این فیلم انجام دهد. گریم استلان اسکاشگورد هر روز هشت ساعت زمان می‌برد و گریم سایر شخصیت‌های فیلم چیزی حدود یک تا دو ساعت از وقت آنها را به خودش اختصاص می‌داد. دیون. آراکیس. سیاره بیایانی.
۷- موسیقی متن هانس زیمر
از هرچه عبور کنیم از موسیقی متن هانس زیمر نمی‌توانیم عبور کنیم. موسیقی متن یک فیلم یا سریال یکی از مهم‌ترین مولفه‌های آن اثر به‌شمار می‌رود که بیننده را در داستان آن فیلم یا سریال غرق می‌کند و هانس زیمر نیز خیلی خوب از این موضوع آگاهی دارد. داستان فیلم در جایی خارج از کره زمین جریان دارد و هانس زیمر نیز می‌دانست که بیننده با جهانی طرف خواهد بود که روی کره زمین قرار نگرفته و از آن فاصله زیادی دارد. به‌همین‌دلیل وی تصمیم گرفت موسیقی متن این فیلم را به‌گونه‌ای تهیه کند که گویا با موسیقی‌هایی که در کره زمین می‌شنویم، تفاوت زیادی دارد و باید بگوییم که در این کار فوق‌العاده عمل کرده است.
هانس زیمر بارها گفته بود که یکی از طرفداران پروپاقرص کتاب‌های جهان Dune بوده و به‌همین‌دلیل تصمیم گرفت موسیقی متن این فیلم به بهترین شکل ممکن تهیه شود. او برای این کار یک ساز موسیقی جدید تهیه کرد که تا حالا هیچکس از آن برای ساخت موسیقی استفاده نکرده بود. وی همچنین زبان موسیقی خاص خودش را برای این فیلم طراحی کرد تا با تمام موسیقی‌هایی که تابه‌امروز از او شنیده‌ایم متفاوت باشد. به‌دلیل استفاده از آلت موسیقی جدید و زبان موسیقی جدیدی که او استفاده کرده است، موسیقی متن این فیلم نسبت‌به سایر کارهای او متفاوت‌تر بوده و البته وقتی در جهان آراکیس هستیم باید با موسیقی جدید روبه‌رو باشیم که آن حسِ بودن در یک دنیای جدید را به ما منتقل کند. دون. آراکیس. سیاره بیابانی.
نظر شما همراهان عزیز و همیشگی سایت زومجی درباره فیلم Dune چیست؟ به‌نظر شما قسمت دوم این فیلم موفق خواهد شد؟ اگر شما هم نکته جالبی درباره این فیلم در ذهن دارید که در این مقاله به آن اشاره‌ای نشده است، آن را با ما و سایر مخاطبان سایت زومجی به اشتراک بگذارید.
