معرفی Be Internet Awesome؛ برنامه سواد رسانه‌ای گوگل
در این مقاله قصد داریم تا برنامه سواد رسانه‌ای Be Internet Awesome گوگل را که روی آموزش استفاده صحیح از اینترنت تمرکز دارد، معرفی کنیم. با زومجی همراه باشید.
بسیاری از ما با ایمیل‌های اسپمی که در آن از ما به‌عنوان یک برنده خوش‌شانس نام برده‌شده است، روبه‌رو شده‌ایم. همچنین با گسترش حجم استفاده از نرم‌افزارهای شبکه‌های اجتماعی، اخبار زیادی را مشاهده می‌کنیم که معمولا منبع موثقی ندارند و بسیاری از ما یا دوستان‌ما آن را برای دیگران به اشتراک می‌گذارند. حال سؤال‌هایی که پیش می‌آید این است که با وجود این حجم از اسپم‌ها و اخبار جعلی در فضای مجازی، چه باید کرد؟ چگونه باید معتبر بودن یک خبر را تشخیص داد؟ چگونه باید از اطلاعات شخصی در مقابل حملات فیشینگ جلوگیری کرد؟ پاسخ این سؤال‌ها واضح است. هرچه میزان سواد رسانه‌ای و دیجیتال کاربران اینترنت افزایش یابد، کلاه‌برداری‌ها و سوءاستفاده‌ها هم کمتر می‌شود. سال گذشته بود که مؤسسه SplashData مقاله‌ای منتشر کرد و در آن فهرست ضعیف‌ترین پسوردهایی که کاربران انتخاب می‌کنند، منتشر کرد. شاید در نگاه اول مشاهده این فهرست برای شما کمی عجیب به‌نظر برسد، اما واقعیت این است که بخش اعظمی از کاربران اینترنت به‌دلیل ضعیف بودن سواد رسانه‌ای در خطر حملات فیشینگ، اخبار جعلی و ضعف در محافظت از اطلاعات خود هستند.
از همین‌رو شرکت گوگل اخیرا از توسعه برنامه‌ای دوساله رونمایی کرد که در آن آموزش افراد در حوزه‌های امنیت و شهروندی دیجیتال را هدف قرار داده است. این برنامه Be Internet Awesome نام دارد و گوگل در آن در حال حاضر محتویات مختلفی برای آموزش در نظر گرفته است. بخش اصلی این برنامه آموزشی یک بازی ماجراجویی آنلاین به‌نام Interland است که با استفاده از سبک‌های مختلف بازی‌های ویدیویی، آموزش‌هایی را در رابطه با امنیت دیجیتال، تعاملات شهروندی و مواردی سرگرم‌کننده همانند اینترنت را ارائه می‌دهد. در Interland با استفاده از چهار مینی‌گیم مختلف، کودکان یاد می‌گیرند که چگونه همانند یک شهروند دیجیتال بااخلاق و هوشمند رفتار کرده و از عواملی همانند هکرها، فیشرها و رفتارهای نادرستی همانند اشتراک‌گذاری غلط و زورگویی مجازی دوری کنند. درواقع این بازی که مخاطبان کم‌سن‌وسال را هدف قرار داده است، ابزارها و روش‌هایی را ارائه می‌دهد تا آن‌ها بتوانند پایه و اساس مباحث دیجیتال را یاد بگیرند. مورد بعدی برنامه‌ای تحصیلی است که گوگل در توسعه آن با مؤسسه iKeepSafe همکاری کرده است و به دانش‌آموختگان مهم‌ترین نکات مربوط‌به امنیت دیجیتال را آموزش می‌دهد. در این برنامه تحصیلی، موارد مربوط‌به پنج موضوع مختلف شامل فعالیت‌ها و دستورالعمل‌هایی که با بازی Interland همگام است، ارائه شده است. این پنج موضوع از کاربران می‌خواهد که در محیط دیجیتال، باهوش، هوشیار، قوی، مهربان و شجاع باشند. گوگل برای آموزش محتوای خود انواع کلاس‌های دیجیتال، اسلاید و دوره‌های تمرینی مختلف را تعبیه کرده است که تمامی آن‌ها به‌صورت رایگان در صفحه برنامه آموزشی Be Internet Awesome قابل دسترس هستند.
همان‌طور که اشاره کردیم، گوگل در مجموعه آموزشی Be Internet Awesome یک بازی تعاملی هم به‌نام Interland معرفی کرده است. Interland به‌هیچ‌گونه اطلاعات شخصی یا ساخت حساب کاربری نیاز ندارد و می‌توان آن را روی تمامی دستگاه‌ها اجرا کرد. این برنامه برای همه کاربران رایگان است و گوگل قصد دارد در آینده محتوای بیشتری برای آن عرضه کند. محیط بازی در مرورگر کامپیوتر به بهترین شکل ممکن طراحی شده است و بازی خود را با تغییر اندازه صفحه مرورگر، به‌خوبی وفق می‌دهد. در مرورگر ویندوز بازی از چهار جهت اصلی و اسپیس‌بار استفاده می‌کند و در نسخه موبایل دکمه‌ها به‌صورت لمسی روی صفحه‌نمایش ظاهر می‌شوند. درواقع بازی با آن‌که تحت وب طراحی شده است، طبق گفته سازندگان، به‌خوبی روی تمامی دستگاه‌ها اجرا می‌شود.
با وارد شدن به صفحه بازی، ابتدا کاراکتر اصلی و سپس چهار جزیره پیش روی شما قرار می‌گیرد که بازی از شما می‌خواهد پس از کلیک روی دکمه LETS DO THIS! یکی از محیط‌ها را انتخاب کنید. طراحی محیط بازی به‌صورت کارتونی و با رنگ‌های زنده و شاد انجام گرفته است و طراحی آیتم‌های آن شما را یاد طراحی برنامه‌های مختلف گوگل می‌اندازد. موسیقی پس‌زمینه بازی‌ها بسیار لذت‌بخش است و صداگذاری‌ها کاملا با محیط بازی هم‌خوانی دارند. در مجموع انیمیشن‌های بازی بسیار روان هستند و کاربر را مجذوب خود می‌کند. واضح است که گوگل علاوه‌بر جنبه آمورشی Interland، روی رابط کاربری، طراحی بصری و گیم‌پلی آن به شکل جدی کار کرده است. در ادامه این چهار جزیره را مورد بررسی قرار می‌دهیم تا ببینیم هرکدام از آن‌ها چه آموزش‌هایی را برای مخاطبان خود در نظر گرفته‌اند.
جزیره Mindful Mountain - آموزش نحوه اشتراک‌گذاری محتوا
جزیره اول که Mindful Mountain نام دارد، با شعار Share with Care روی مراقبت در اشتراک‌گذاری محتوا در فضای مجازی تمرکز دارد. بازیکنان در این محیط آبی‌رنگ یاد می‌گیرند که چه اطلاعاتی را می‌توانند در اختیار چه افرادی قرار دهند و چه کسانی هم نباید به اطلاعات آن‌ها دسترسی داشته باشند. گیم‌پلی این بازی معمایی بدین صورت است که کاراکتر شما پشت مکعبی که توپ لیزری شلیک می‌کند، قرار می‌گیرد و باید با مشخص کردن هدف، لیزر را به‌نحوی به آینه‌های محیط بازی پرتاب کند تا با بازتاب صحیح لیزر، بیشترین مخاطب درست، مورد هدف قرار گیرد. بازیکنان باید توجه داشته باشند که اصابت لیزر به مخاطبان غلط مساوی با کسر امتیاز است، چرا که اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی با افراد غریبه و اشتباه می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد. بازی سعی می‌کند تا با سیستم تشویق و تنبیه به کودکان بیاموزد که نحوه اشتراک‌گذاری اطلاعات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و اطلاعات شخصی را نباید با هر شخصی تقسیم کرد. با پیشروی در بازی و اضافه شدن آینه‌های متحرک، بازیکنان با چالش‌های بیشتری برای کسب امتیاز مواجه می‌شوند.
جزیره Reality River - آموزش شناسایی محتوای جعلی
Reality River جزیره قرمزرنگی است که در آن بازیکنان باید با انتخاب بهترین مسیر و عبور از یک رودخانه عمیق نحوه شناسایی اطلاعات دروغ را تشخیص دهند. شعار این جزیره Don't Fall for Fake است و سازندگان در این جزیره قرمزرنگ قصد دارند تا به کودکان این موضوع را بفهمانند که قرار نیست تمامی اطلاعاتی که به‌صورت آنلاین کسب می‌کنند، صحت داشته باشد. علاوه‌برآن انتظار می‌رود کودکان با انجام این بازی با انواع کلاه‌برداری‌های اینترنتی و اصطلاح فیشینگ (Phishing) آشنایی پیدا کنند و نحوه برخورد صحیح با آن را یاد بگیرند. از دیگر نکات آموزشی این بخش می‌توان به نحوه تشخیص معتبر بودن وب‌سایت‌ها و دیگر منابع اطلاعاتی و آشنایی با پیشنهادها و جوایز جعلی اشاره کرد. نحوه گیم‌پلی این بخش از بازی بدین صورت است که در هر بخش برای پیشروی در رودخانه چند راه پیش روی شما قرار می‌گیرد و بازی یک سؤال از شما می‌پرسد که پاسخ صحیح در یکی از راه‌ها قرار داده شده است. به‌عنوان مثال یکی از سؤال‌ها از شما می‌پرسد که یک ایمیل با موضوعی خنده‌دار به‌دست‌تان رسیده است که به‌نظر می‌رسد یک اسپم باشد. حال بازی سه پاسخ پیش روی شما قرار می‌دهد و از شما می‌خواهد رویکرد خود را در ازای این سؤال مشخص کنید. پاسخ اول این است که به‌آن ایمیل می‌خندید و آن را برای دوستان‌تان ارسال می‌کنید و از آن‌ها می‌خواهید که روی لینک کلیک نکنند. پاسخ دوم پاک کردن ایمیل و فراموش کردن آن است. اما بازی در گزینه سوم که پاسخ صحیح سؤال است، به شما می‌گوید که بهتر است روی لینک کلیک نکنید و آن را به‌عنوان یک اسپم نشانه‌گذاری کنید. جالب است بدانید که اگر پاسخ دوم را انتخاب کنید، بازی به شما می‌گوید شاید شناخت یک اسپم خوب باشد، اما گزارش دادن آن بهتر است!
جزیره Tower of Treasure - آموزش حفاظت از اطلاعات
سومین جزیره، Tower of Treasure نام دارد و همان‌طور که از شعار آن پیدا است (Secure Your Secrets)، در محیطی زردرنگ همانند صحرا به‌کودکان آموزش داده می‌شود که چرا حریم‌خصوصی مجازی اهمیت دارد و چرا باید از آن و از اطلاعات شخصی در مقابل افراد سودجو محافظت کرد. گیم‌پلی بازی مشابه با بازی‌های رانر است. به‌صورتی که شخصیت اصلی بازی در حال فرار از دست هکرها به سمت جلو در حال حرکت است و شما وظیفه دارید تا با حرکت به سمت چپ و راست یا با پریدن از روی موانع، آیتم‌هایی را که به‌عنوان هدف برای شما قرار داده شده‌اند، جمع‌آوری کنید. این آیتم‌ها مواردی همانند اطلاعات موبایل و پیام‌های شخصی شما هستند که باید از آن‌ها در مقابل هکرها محافظت کنید. درصورتی‌که کاراکتر شما به صخره‌ها برخورد کند، متوقف می‌شود و هکرها اطلاعات‌تان را به‌سرقت می‌برند. پس از به‌اتمام رسیدن این بخش از گیم‌پلی بازی، کاراکتر شما وارد یک قلعه می‌شود و در را روی هکرها می‌بندد. در این بخش، بازی به شما می‌آموزد که گذرواژه قوی باید از چه ویژگی‌هایی برخوردار باشد. آموزش‌های این بخش از بازی بسیار مفید هستند و شاید یادگیری آن علاوه‌بر کودکان، برای بسیاری از ما هم ضروری باشد!
جزیره Kind Kingdom - آموزش رفتار صحیح در فضای دیجیتال
چهارمین جزیره بازی Kind Kindgom است که در محیطی سبزرنگ و با شعار It's Cool to Be Kind به‌کودکان می‌آموزد که چگونه در فضای مجازی رفتاری مثبت را از خود نشان دهند و در برخورد با دیگران مهربان باشند. با وارد شدن به محیط بازی با شخصیت‌هایی مواجه می‌شوید که ناراحت و افسرده هستند. حال باید استفاده از المان‌های پلتفرمینگ، با جمع‌آوری آیتم‌های قلب و اهدای آن‌ها به این افراد، آن‌ها را از ناراحتی دربیاورید و خوشحال‌شان کنید. با خوشحال کردن تعداد مشخصی از افراد، راه برای ادامه مسیر باز می‌شود و می‌توانید به مسیرهای بالاتری بروید. در ادامه، بازی کاراکترهای زردرنگ بزرگی را پیش روی شما قرار می‌دهد که در حال زورگویی به دیگر شخصیت‌ها هستند و بازی از شما می‌خواهد که این رفتار ناشایست را گزارش دهید وآن‌ها را از صفحه بازی محو کنید. علاوه‌براین، دکمه‌های قرمزرنگی در محیط قرار دارند که این افراد زورگو را در جای خود حبس می‌کنند که این عمل، بلاک کردن این‌گروه از افراد را آموزش می‌دهد.
بازی در انتهای هرکدام از جزیره‌ها از شما امتحان می‌گیرد و از شما می‌خواهد جای خالی موجود در متنی را که پیش‌روی‌تان قرار می‌دهد، با انتخاب گزینه صحیح پر کنید. در انتها با اتمام هر جزیره، بازی یک گواهی و درصورت اتمام تمامی بازی‌ها، یک گواهی نهایی و کلی برای‌تان صادر و از شما به‌عنوان یک فرد معرکه در زمینه استفاده صحیح از اینترنت یاد می‌کند.
به‌عنوان سخن آخر می‌توان گفت که Interland تجربه‌ای کوتاه و لذت‌بخش است که سعی می‌کند به ساده‌ترین شکل ممکن سواد رسانه‌ای مخاطبان خود را بالا ببرد و در این امر تا اندازه زیادی هم موفق عمل می‌کند. شاید گوگل این بازی را برای افراد کم‌سن‌وسال منتشر کرده باشد، اما باتوجه‌به فراگیر شدن اینترنت و همگانی شدن آن، بهتر است افراد بزرگسال هم برای بالا بردن دانش رسانه‌ای خود و آشنایی با انواع تهدیدهای فضای مجازی، این برنامه آموزشی را تجربه کنند. کشور ما هم از این قاعده مستثنی نیست و درسال‌های گذشته شاهد رشد چشم‌گیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی بین اقشار مختلف جامعه بوده‌ایم. باتوجه به‌اینکه برنامه آموزشی Be Internet Awesome و بازی Interland با آن‌که علاوه‌بر زبان انگلیسی به یازده زبان دیگر هم در دسترس کاربران قرار گرفته است و متأسفانه زبان فارسی در بین آن‌ها جایی ندارد، تولید یک برنامه مشابه و مطابق با فرهنگ ایرانی امری ضروری به‌نظر می‌رسد. بااین‌حال در ادامه می‌توانید تریلر برنامه Be Internet Awesome را مشاهده کنید و نظرات خود را راجع به آن با ما در میان بگذارید.
