بررسی بازی Gex Trilogy - وقت دم تکونیه!

سه‌گانه‌ Gex Trilogy، که در ژوئن ۲۰۲۵ توسط Limited Run Games با همکاری Square Enix منتشر شد، تلاشی برای احیای یکی از نوستالژیک‌ترین عناوین پلتفرمرهای دهه‌ ۹۰ است. دهه نود یکی از دوران طلایی بازی‌های پلتفرمر بود و عناوین زیادی در آن زمان در این ژانر رشد کردند که با ورود به سال ۲۰۰۰ و ترند شدن بازی‌های اکشن سه بعدی، فاتحه‌شان خوانده شد. گکس (نخوانید جکس!) یکی از این فرنچایزها بود که تاریخ عجیب و غریبی دارد و حالا با ریمستر سه‌گانه‌اش امید به آینده پیدا کرده است.

بازی Gex Trilogy  شامل سه بازی اصلی سری Gex است: Gex (۱۹۹۵)، Gex: Enter the Gecko (۱۹۹۸) و Gex 3: Deep Cover Gecko (۱۹۹۹). Gex، با شخصیت مارمولک شوخ‌طبع و ارجاعات طنزآمیز به فرهنگ پاپ، در زمان خود به‌عنوان یک پلتفرمر هجوی و منحصربه‌فرد شناخته می‌شد که نه‌تنها کلیشه‌های رسانه‌ای را به سخره می‌گرفت، بلکه با دیالوگ‌هایی که بعد چهارم را می‌شکست و مستقیم با گیمر گفتگو می‌کرد، از دیگر بازی‌های هم‌دوره‌اش متمایز بود. درواقع می‌توان گفت گکس خیلی زودتر از بازی‌هایی مثل ددپول و High On Life و… بار کمدی صحبت مستقیم با گیمر را خلق کرد. همچنین گکس برخلاف بسیاری از رقبای خود دارای یک کاراکتر حراف و شوخ‌طبع است. درواقع مارمولک قصه ما برخلاف کرش بندیکوت و ماریو و… لال نیست و برخلاف سونیک و اسپایرو و… هم شخصیت یُبسی ندارد! او واقعا دلقک است و با همه چیز شوخی می‌کند اما برای درک شوخی‌هایش نیاز دارید تا به فرهنگ عام آمریکا در دهه هشتاد و نود میلادی تسلط داشته باشید چرا که برخی شوخی‌ها حتی با پیام‌های بازرگانی معروف آن زمان است! (مثلا فرض کنید ما یک بازی بسازیم و درباره تبلیغ پاک یادت نره در آن شوخی کنیم!)

سری Gex در دهه‌ی ۹۰ با اولین بازی خود روی کنسول شکست خورده 3DO به شهرت رسید، جایی که به‌عنوان یکی از پرفروش‌ترین عناوین این کنسول نیچ، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. با شکست این کنسول و پورت این بازی به کنسول‌های پرطرفدارتر مثل PlayStation و Nintendo 64 و سپس حرکت به سمت گیم‌پلی سه‌بعدی در نسخه‌های دوم و سوم، تلاش Crystal Dynamics برای معروف شدن بازی بیشتر دیده شد. حالا، Limited Run Games با استفاده از موتور Carbon Engine، این سه بازی را بازسازی کرده و ویژگی‌هایی مانند کنترل‌های بهبودیافته، پشتیبانی از رزولوشن‌های مدرن و سیستم ذخیره‌سازی جدید را به آن‌ها افزده است. هدف این پروژه واضح است: احیای نوستالژی برای طرفداران قدیمی و معرفی Gex به نسلی که شاید هرگز نام این مارمولک را نشنیده باشد. اما این هدف تا چه حد محقق شده است؟

از منظر گرافیکی، Gex Trilogy تلاشی قابل‌توجه برای به‌روزرسانی بصری بازی‌ها انجام داده است. نسخه‌ اول، که یک پلتفرمر دوبعدی بود، حالا با بافت‌های بهبودیافته و رنگ‌های زنده‌تر ارائه می‌شود. spritesهای شخصیت‌ها و محیط‌ها صیقل داده شده‌اند تا با نمایشگرهای مدرن سازگار شوند، اما همچنان حس و حال کلاسیک دهه ۹۰ را حفظ کرده‌اند. این رویکرد در مقایسه با بازسازی‌های دیگر مثل Crash Bandicoot N. Sane Trilogy، که گرافیک را کاملاً بازسازی کرد، محافظه‌کارانه‌تر است. واقعیت هم اینست که اساسا بازی اول این فرنچایز از همه بهتر است و گکس با ورود به دنیای سه بعدی رسما قبر خود را کند!

در Gex: Enter the Gecko و Gex 3، که به‌صورت سه‌بعدی طراحی شده بودند، شاهد بهبود نورپردازی، افزایش جزئیات محیط‌ها و مدل‌های کاراکترها هستیم. با این حال، محدودیت‌های گرافیکی اصلی بازی‌ها همچنان قابل‌مشاهده است. مثلاً مدل‌های پلی‌گونی ساده و انیمیشن‌های ابتدایی در برخی صحنه‌ها حتی با روکش مدرن Carbon Engine، کمی قدیمی به نظر می‌رسند. پشتیبانی از رزولوشن 4K و صفحه‌نمایش واید، تجربه‌ی بصری را بهبود بخشیده، اما این تغییرات به اندازه‌ای نیست که بازی را هم‌تراز با عناوین مدرن قرار دهد. باید اعتراف کرد بازسازی گکس برای طرفداران قدیمی بخاطر حفظ اصالت بصری یک نقطه‌ قوت است، اما برای بازیکنان جدید که حالا عناوین پلتفرمری مثل رچت و کلانک جدید را دارند، ممکن است کمی ناامیدکننده باشد. شخصا باور دارم این سه گانه برای عاشقان این فرنچایز و البته دوستداران بازیسازی کاربرد بیشتری دارد تا سرگرم کردن یک گیمر امروزی.

گیم‌پلی سری Gex همیشه ترکیبی از پلتفرمینگ کلاسیک و طنز هجوی بوده است. در Gex، گیم‌پلی دوبعدی ساده اما سرگرم‌کننده بود، با تمرکز بر پرش، جمع‌آوری آیتم‌ها و مبارزه با دشمنان کارتونی و عجیب و غریب. بازسازی این نسخه با افزودن کنترل‌های مدرن (مثل آنالوگ استیک) و سیستم ذخیره‌سازی دستی، تجربه را روان‌تر کرده است. با این حال، سادگی ذاتی گیم‌پلی گاهی در برابر استانداردهای امروزی که بازیکنان به مراحل پیچیده‌تر و متنوع عادت دارند، کم می‌آورد. Gex: Enter the Gecko و Gex 3، با گیم‌پلی سه‌بعدی و مراحل ماموریت‌محور در زمان خود نوآورانه بودند، درواقع خیلی نوآورانه بودند! اگر بازی دوم و سوم را الان بازی کنید می‌بینید که اصلا شبیه به پلتفرمرهای آن زمان نبوده و چه حیف که در بازار از این دو اثر چندان استقبال نشد! مشکلات دوربین و کنترل در نسخه‌های اصلی همچنان در بازسازی‌ها حس می‌شود. Limited Run Games تلاش کرده است با تنظیمات دوربین بهبودیافته و کنترل‌های بازطراحی‌شده این مشکلات را کاهش دهد، اما این اصلاحات کافی نیستند تا تجربه را کاملاً روان کنند. مثلاً در مراحل پیچیده‌تر مثل Kung Fuville یا The Spy Who Loved Himself (که احتمالا از اسم هر دو فهمیدید که هجویه چه فیلم‌ها و فرنچایزهای معروفی هستند) دوربین بیش از حد زوایای نامناسبی از خود ارائه می‌دهد که منجر به پرش‌های اشتباه یا گم شدن در محیط می‌شود.

صداپیشگی و موسیقی، قلب تپنده‌ سری Gex، در این بازسازی همچنان درخشان است. صدای Dana Gould در نسخه‌های آمریکایی، که با طنز تند و تیز و ارجاعات فرهنگ پاپ (مثل «This is like the Death Star trench run!» یا «Say hello to my little friend!») بازی را زنده می‌کرد، بدون تغییر حفظ شده است. این دیالوگ‌ها، که به فیلم‌هایی مثل Star Wars، Scarface و سریال‌های دهه ۹۰ اشاره دارند، برای طرفداران قدیمی موجی از نوستالژی به همراه می‌آورند. سازندگان برخی شوخی‌ها با زنان و رنگین‌پوست‌ها را حذف کردند و حالا بازی به‌دور از توهین به برخی اقشار است. با این حال همانطور که پیش‌تر گفتم، بسیاری از شوخی‌ها برای بازیکنان جدید (نسل جدید) ممکن است قدیمی یا غیرقابل‌فهم باشند.  نسخه‌های PAL (اروپایی) با صداپیشگان متفاوت (مثل Leslie Phillips در Gex 2 و Danny John-Jules در Gex 3) نیز حفظ شده‌اند، که تنوع جالبی به تجربه اضافه می‌کند (شما امکان انتخاب هر دو نسخه را دارید) موسیقی بازی‌ها، که ترکیبی از تم‌های کارتونی و ژانرهای مختلف است، با کیفیت بالاتر بازسازی شده و حس و حال هر مرحله را به‌خوبی منتقل می‌کند. این بخش از بازسازی، بدون شک، یکی از نقاط قوت اصلی Gex Trilogy است و توانسته اصالت سری را حفظ کند.

داستان و تم‌های سری Gex حول محور مارمولکی به نام Gex می‌چرخد که در Media Dimension (جهانی الهام‌گرفته از کانال‌های تلویزیونی) و او با دشمن اصلی و قسم خورده خود یعنی Rez، مبارزه می‌کند. مراحل بازی، از Toon TV با الهام از Looney Tunes گرفته تا Scream TV با تم فیلم‌های ترسناک سری جیغ، به‌خوبی کلیشه‌های سینمایی را به سخره می‌گیرند. طنز بازی تا جایی پیش می‌رود که در آن Gex حتی به ماهیت بازی بودن خودش شوخی می‌کند (مثل «This is like a bad video game!»). این موارد در زمان خود پیشگام بود و هنوز هم برای طرفداران طنز جذاب است؛ حتی اگر این طنزها کمی تا قسمتی شوهرعمه‌ای به‌نظر بیایند!

ارزش نوستالژیک Gex Trilogy غیرقابل‌انکار است. بازی برای عاشقان بخشی به عنوان بخش ویژه در نظر گرفته که در آن آرت‌ورک‌ها و تبلیغات و تیزرهای این سری قرار دارد و از همه مهم‌تر یک مصاحبه مفصل با سازنده و خالق اصلی این سری درباره تاریخچه گکس گنجانده شده است. دیدن این فیلم‌ها قطعا برای محققین و دوستداران تاریخ ویدیوگیم جذاب است و بینش جدیدی درباره بازار بازی‌های ویدیویی در دهه نود به شما ارائه می‌دهد.

این مجموعه ریمستر برای طرفدارانی که در دهه ۹۰ با Gex بزرگ شده‌اند، یک بازگشت دل‌انگیز به دوران کودکی و نوجوانی است. حضور Gex تا امروز در دنیای بازی‌ها نشان‌دهنده‌ جایگاه ویژه‌ی این شخصیت در میان طرفداران عناوین رترو است. Gex Trilogy ممکن است کمی قدیمی و محدود به نظر برسد و بخاطر مواردی چون گیم‌پلی ساده، مشکلات فنی باقی‌مانده و طنز وابسته به فرهنگ دهه ۹۰، جذابیتش برای نسل جدید محدود شود اما باور دارم تجربه آن برای گیمرهای قدیمی‌تر، خاطره‌انگیز خواهد بود.