بررسی بازی Chernobylite

تا به امروز بازی‌ها و آثار مختلفی با محوریت فاجعه نیروگاه اتمی چرنوبیل ساخته شده‌اند که برخی، صرفا روایتگر خود این اتفاق و برخی هم الهام‌گرفته از آن و عواقبش برای روایت داستانی متفاوت و حتی تخیلی بوده‌اند. بازی Chernobylite، ساخته جدید استودیو فارم ۵۱، یکی دیگر از همین آثار است که ما را به منطقه ممنوعه در نزدیکی نیروگاه چرنوبیل می‌برد و با شخصیتی به نام ایگور همراه می‌کند. اولین چیزی که پس از دقایقی تجربه Chernobylite حس خواهید کرد، اثری در حال و هوای بازی‌هایی مثل سری Stalker است؛ اما آیا این بازی می‌تواند به اندازه استاکر و سایر نمونه‌های باکیفیت این سبک موفق باشد؟ لطفا ابتدا بررسی ویدیویی بازی Chernobylite را تماشا کنید تا بعد هم مفصل‌تر به این سوال جواب بدهیم:

تماشا در یوتیوب

همانطور که اشاره کردیم، Chernobylite انفجار در نیروگاه اتمی چرنوبیل را به‌عنوان یک منبع الهام برای روایتش در نظر گرفته است. به این صورت که وقایع بازی، چندین سال پس از این اتفاق جریان دارند و ما در نقش شخصیتی به نام ایگور، باید دنبال نامزد گم‌شده او بگردیم که به‌نوعی با این حادثه مرتبط است. ایگور در تلاش برای ورود به نیروگاه که اکنون تحت محافظت شدید امنیتی است، شکست می‌خورد و پس از آن، با ساکن شدن در یک کمپ یا پایگاه در منطقه ممنوعه نزدیک چرنوبیل، سعی دارد تا این بار آماده‌تر و قوی‌تر از دفعه پیش، راهی به نیروگاه پیدا کند و جوابی برای سوالاتش در مورد نامزد خود بیابد. 

بدون شک داستان، یکی از جذابیت‌های اصلی بازی Chernobylite است. وقایع بازی با یک ماجراجویی مشخص و سرراست با محوریت تلاش ایگور برای پیدا کردن نامزدش آغاز می‌شوند اما به مرور زمان، همه‌چیز پیچیده‌تر و عجیب‌تر می‌شود؛ تا جایی که سوال‌های متعددی در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد که خوشبختانه بازی هم به بهترین شکل ممکن به آن‌ها جواب می‌دهد. در ساخته استودیو فارم ۵۱، با داستانی تخیلی طرف هستیم که پس از انفجار نیروگاه و طی سال‌های پس از آن، ماده‌ای به نام چرنوبلایت منطقه اطراف را تحت‌تاثیر قرار داده و پای موجودات عجیبی را به آن باز کرده است. البته که این موجودات، تنها تهدید پیش‌رو نیستند و نیرو‌های امنیتی NAR هم مدام در منطقه پرسه می‌زنند و در حال محافظت از نیروگاه هستند. 

دلایل زیادی دست به دست هم داده‌اند تا شاهد داستان واقعا پرجزییاتی در بازی باشیم. یکی از این موارد، شخصیت‌پردازی بسیار خوب کاراکتر‌های بازی است. با گشتن در جهان Chernobylite، با افراد مختلفی آشنا خواهید شد که مشخص است تیم سازنده، برای تمامی آن‌ها برنامه داشته و هرکدام را به‌عنوان کاراکتری با پیچیدگی‌های شخصیتی خاص وارد داستان بازی کرده است. برخی از این شخصیت‌ها، کاراکتر‌هایی هستند که می‌توانید آن‌ها را به‌عنوان همراهان خودتان در بازی داشته باشید و باهم، ماموریت ورود به نیروگاه را دنبال کنید و برخی هم، شخصیت‌های منفی بازی یا افرادی مرموز هستند که عمیق شدن در هویت آن‌ها و پی بردن به راز‌هایشان، آنقدر جذابیت دارد که تا بخواهید تا پایان و پیدا کردن جواب سوال‌هایتان با بازی همراه شوید. 

مهم‌تر از شخصیت‌پردازی بسیار خوب کاراکتر‌ها اما تاثیر داشتن تصمیمات بازیکن، چه در تعامل با این افراد و چه در پیش‌برد کلی روایت بازی است. سازندگان Chernobylite، ارزش بسیار زیادی به بحث تصمیم‌گیری در بازی قائل شده‌اند و از این طریق، با اثری مواجه هستیم که انتخاب‌های شما خیلی از اتفاقات را در آن شکل می‌دهند و به نتیجه می‌رسانند. این تصمیم‌ها و عواقب آن‌ها، بسیار هوشمندانه در بازی پیاده شده و شاید بارها حس کنید که مثلا این تصمیمی که گرفتید، هیچ تاثیری در روند بازی نداشت اما بعدا و با پیش‌روی بیش‌تر، جایی تاثیر آن را متوجه شوید که حسابی سورپرایزتان کند. این ویژگی منجر به روایتی غیرخطی و پر از شگفتی در بازی شده و مخصوصا زمانی که عواقب انتخاب‌ها خودشان را نشان می‌دهند، حس شیرین رقم زدن یک تجربه منحصربه‌فرد و مخصوص به‌خودتان را با تمام وجود خواهید چشید. 

همچنین بحث تصمیم‌گیری در بازی، در نهایت منتهی به یک پایان‌بندی میخکوب‌کننده هم می‌شود؛ به طوریکه هرچند یک سری از اتفاقات پایانی بازی حالتی ثابت دارند و سوالات شما را در مورد اهداف ایگور، البته در غیرمنتظره‌ترین شکل ممکن، جواب می‌دهند، ولی در پایان بازی هم خیلی از اتفاقات تحت تاثیر تصمیم‌های قبلی و انتخاب‌هایی که در قسمت پایانی انجام می‌دهید رخ خواهند دید و همین مساله، هم ارزش تکرار خوبی به بازی می‌دهد و هم نشانه دیگری برای اثبات این است که سازنده‌ها،‌ چقدر خوب بازیکن و تمایلاتش در چگونگی پیش‌برد بازی را در روند بازی دخالت داده‌اند و همه‌چیز صرفا یک حالت تصنعی و سطحی با پیامد‌های ساده نبوده است. 

تمامی این موارد و البته رویکرد‌های مثبت دیگری مثل فراهم کردن امکانی برای بازسازی اتفاقات گذشته و رسیدن به جواب سوال‌ها در قالب آن‌ها یا حضور یک شخصیت مرموز که با نام بلک استاکر که تا پایان انگیزه پی بردن به هویتش در بازیکن زنده می‌ماند، باعث شده‌اند تا Chernobylite در کل داستان بسیار خوبی داشته باشد؛ داستانی مرموز، پر از جزییات ریز و درشت و با همراهی شخصیت‌هایی که تصمیم‌های بازیکن نقش زیادی در تعامل با آن‌ها و شکل گرفتن وقایع دارد. تمام این‌ها هم در نهایت به پایانی می‌رسند که تا مدتی ذهن‌تان را درگیر خودش خواهد کرد و البته انگیزه‌ای خواهید بود تا حتی بخواهید بازی را با تصمیم‌های متفاوت تکرار هم بکنید.

در ابتدای متن، اشاره کردم که Chernobylite در نگاه اول، شباهت زیادی به بازی‌هایی مثل Stalker دارد و حتی از حیث حال‌و‌هوای کلی، شاید بتوان شباهت‌های زیادی بین آن و آثاری چون مترو یا فال‌اوت هم پیدا کرد. با این حال ساخته استودیو فارم ۵۱، به‌نسبت تمام این بازی‌ها، تمرکز کم‌تری روی جنبه‌های اکشن دارد و بیش‌تر، یک بازی بقامحور است که مبارزات هم در آن مهم هستند اما تنها مکانیک درگیر‌کننده بازیکن با بازی به‌حساب نمی‌آیند. در واقع سازندگان، سعی کرده‌اند تا هر آنچه را که از یک بازی بقامحور با فضای آخرالزمانی انتظار می‌رود، در Chernobylite قرار بدهند و البته که همین تلاش برای داشتن همه‌چیز، کمی به‌ضرر بازی هم تمام شده و بازی گاهی کیفیت را فدای کمیت کرده است. 

پس از پشت سر گذاشتن قسمت مقدمه، ایگور کارش را از پایگاهش آغاز می‌شود و بازی، یک روتین ثابت را برای شما در نظر می‌گیرد. هر روز صبح باید از خواب بیدار شوید و پس از آن با رفتن به سمت دوربینی که در طبقه بالای پایگاه قرار دارد، ماموریت روزانه خودتان و شخصیت‌های همراه را مشخص کنید و بعد هم با ورود به جهان بازی، آن ماموریت را انجام دهید. در ابتدا این ماموریت‌ها که به دو نوع داستانی و فرعی تقسیم می‌شوند، جذابیت خوبی دارند. پشت سر گذاشتن فعالیت‌هایی که سرنخ جدیدی در داستان به شما می‌دهند یا فعالیت‌های جانبی مثل پیدا کردن غذا، دارو و مهمات، روند لذت‌بخشی دارد. با این حال این لذت، فقط برای چند روز اول پابرجا است و پس از آن، بازی در چرخه‌ای گرفتار می‌شود و باید همین کارها را بارها و بارها تکرار کنید؛ هرچند این قضیه در مورد ماموریت‌های داستانی کمی کم‌رنگ‌تر است، اما مخصوصا در مورد فعالیت‌های جانبی کمی آزاردهنده می‌شود و از آنجایی هم که برای بقای خودتان و نیرو‌هایتان نیاز به منابع دارید، پس از مدتی ترجیح خواهید داد تا این فعالیت‌ها را فقط به نیرو‌ها بسپارید و خودتان هرچه سریع‌تر موارد داستانی را پیش ببرید.

با وجود چنین مشکلی، Chernobylite کاملا هم در یک چرخه تکرار گرفتار نمی‌شود و هنوز مواردی دارد که علاوه بر جذابیت داستان، روند آن را هم قابل‌تجربه کنند و به بازیکن برای تمام کردنش انگیزه بدهند. یکی از این موارد، وجود سیستم ساخت و ساز در بازی است. ایگور وسیله‌ای شبیه به یک اسکنر دارد که با استفاده از آن و در حین گشتن در محیط یا انجام ماموریت‌ها، می‌توانید محیط اطراف را برای پیدا کردن انواع مختلف منابع از گیاهان گرفته تا آیتم‌های الکترونیکی و مکانیکی بررسی کنید. این آیتم‌ها، بعدا در ساخت و ساز قابل‌استفاده هستند و مثلا می‌توانید پایگاه‌تان را به تجهیزات جالب جدیدی مجهز کنید که رضایت نیرو‌ها یا دسترسی داشتن به آیتم‌های قابل‌ساخت را در پی دارد یا اینکه سراغ ساخت سلاح، زره و مهمات و آیتم‌های احیای سلامتی بروید. 

عامل مهم دیگر در روند بازی، گان‌پلی و نبرد‌های آن است. این بخش، یکی از آن مواردی است که جای کار بیش‌تری داشت و می‌توانست به‌مراتب بهتر باشد؛ برای مثال تنوع سلاح‌ها در Chernobylite واقعا پایین است و از تعداد انگشتان یک‌دست هم بیش‌تر نمی‌شود. با این حال یکی از خوبی‌های مبارزات، امکان پیش‌روی در آن‌ها به‌شکل مخفی‌کاری و اکشن است و خب از این حیث هم شاهد گان‌پلی رضایت‌بخشی هستیم و هم با اینکه هوش مصنوعی درجه‌یکی از دشمنان شاهد نیستیم، ولی قدرت نسبت کم ایگور در مقایسه با دشمنان و آسیب‌های روحی که از کشتن انسان‌ها متحمل می‌شود، بازیکن را وادار می‌کند تا همیشه رویکرد هوشمندانه‌ای در نبرد‌ها پیش بگیرد و تا حد ممکن، خودش را از نبرد‌های شلوغ دور نگه دارد و همین هم چالش شیرینی به نبرد‌ها داده. البته که درجه سختی Chernobylite با انتخاب مولفه‌های مختلفی قابل‌تنظیم است و مخصوصا در درجات سختی بالاتر، نبرد‌ها چالش بیش‌تری هم دارند و خیلی خوب بازیکن را محک می‌زنند. 

در ادامه تلاش برای ارائه ویژگی‌های بیش‌تر، Chernobylite یک سری عنصر نقش آفرینی هم دارد که مخصوصا جنبه ارتقای شخصیت آن به‌شکل جالب و خلاقانه‌ای پیاده شده است. بازی به‌جای استفاده از مواردی مثل درخت مهارت، ارتقای شخصیت را وابسته به یاد گرفتن مهارت‌ها از سایر کاراکتر‌ها کرده و اگر با انجام دادن کار‌های مختلف اسکیل‌پوینت لازم را داشته باشید، می‌توانید از طریق صحبت با هم‌تیمی‌ها، مهارت‌های مختلفی از آن‌ها یاد بگیرید. این مساله خیلی خوب در بازی پیاده شده و همچنین باعث می‌شود تا اهمیت داشتن تعامل درست با سایر کاراکتر‌ها و اضافه کردن آن‌ها به تیم، اهمیت بیش‌تری هم پیدا کند. 

با اینکه Chernobylite از حیث ارائه یک تجربه بقامحور عملکرد قابل‌قبولی دارد و بازیکن باید مدام حواسش به وضعیت ایگور باشد و مثلا اگر بیش از حد در محیط‌های تحت‌تاثیر رادیواکتیو باشید باید قرص‌های مربوطه را مصرف کنید، ولی ساخته استودیو فارم ۵۱ با اینکه تلاش می‌کند تا حس ترس را هم ارائه دهد، ولی در این راه چندان موفق نیست؛ چرا که اولا طراحی هیولا‌های ماوراطبیعی به‌شکلی نیست که چندان ترسناک باشند و جدا از این هم کلا بازی به‌طور کلی استفاده خاصی از عناصر لازم برای یک اثر ترسناک نمی‌کند و با وجود تلاش در این زمینه، به نتیجه خوبی هم دست پیدا نمی‌کند. 

البته که ضعف در ترسناک بودن، به‌معنی ضعف در خلق اتمسفر قدرتمند و تاثیرگذار نیست؛ با اینکه شاید مواردی مثل انیمیشن‌ها خیلی ایده‌آل نباشند و از نظر کیفیت فنی هم بتوان ایراد‌هایی چون ضعف در کیفیت بافت‌ها را دید، ولی Chernobylite به‌لطف گرافیک هنری خوب و مخصوصا استفاده از رنگ‌بندی‌هایی که حال‌و‌هوای آخرالزمانی آن را به‌خوبی به‌تصویر می‌کشند، در خلق یک جهان ویران‌شده و مخروبه عملکرد مناسبی دارد. در بازی شاهد شرایط جوی مختلفی هم هستیم و این‌ها هم خیلی خوب در اختیار ارائه حال و هوایی سرد و بی‌روح قرار گرفته‌اند که کاملا مناسب فضای کلی بازی است و البته که استفاده خوب از موسیقی هم این حس را پررنگ‌تر می‌کند. 

به‌طور کلی، Chernobylite از آن دست بازی‌هایی است که خیلی راحت می‌توان یک سری ضعف‌هایش را دید و شناسایی کرد ولی وقتی صحبت از حس کلی بازی باشد، به جرات می‌توان گفت که با اثر واقعا لذت‌بخشی طرف هستیم. بازی مخصوصا از حیث روایت یک داستان پرجزییات که با تصمیمات مخاطبش شکل می‌گیرد بسیار خوب عمل کرده و سایر جنبه‌های آن هم با‌وجود داشتن ضعف‌هایی، هرگز تو ذوق نمی‌زنند و در بدترین حالت، آنقدر کشش دارند که مخاطب را تا پایان با بازی درگیر کنند. پس اگر طرفدار بازی‌های بقامحور یا کلا آثار آخرالزمانی هستید، Chernobylite گزینه خوب و ارزشمندی است که تجربه آن پیشنهاد می‌شود.

بررسی بازی بر اساس نسخه کامپیوتر صورت گرفته است