بازیهای انحصاری یک کنسول یکی از مهمترین عوامل موفقیت آن برای کسب سهم بیشتری از بازار است. در ادامه نگاهی انداختیم به بازیهای انحصاری پلیاستیشن 4 که تا آخر سال ۲۰۱۶ منتشر میشوند تا ببینیم سونی چه برای عرضه به هوادارانش دارد.
بحث مقایسهی بازیهای انحصاری کنسولهای رقیب با یکدیگری همیشه داغ بوده و در هر نسلی طرفداران سرسخت سونی و مایکروسافت، بازیهای بزرگ و شاخص کنسولهای موردعلاقهی خود را به رخ یکدیگر میکشند و آنها را از دلایل اصلی انتخاب خود میدانند. در این مقاله و قسمت بعدی آن، به بازیهای بزرگ و پرخرج (به اصطلاح َAAA) دو کنسول پلیاستیشن 4 و ایکسباکس وان که تا کنون برای عرضه تا انتهای ۲۰۱۶ تأیید شدهاند، نگاهی میاندازیم تا بتوانیم قضاوت بهتری نسبت به عملکرد سونی و مایکروسافت در زمینهی بازیهای انحصاری داشته باشیم. هر دو کمپانی بازیهای مهمی برای عرضه دارند که مدتهاست برای آنها تبلیغ میکنند و به شدت مورد انتظار گیمرها هستند. جدا از بازیهای انحصاری، بازیهایی هم هستند که انحصار آنها به صورت زمانی است یا علاوه بر عرضه روی یک کنسول، روی پیسی هم منتشر میشوند. در انتهای لیست به اینگونه بازیها اشاره شده تا از قلم نیافتند و لیست جامع و کاملی داشته باشیم. سونی در بین خیل عظیم بازیهای مستقل، برای امسال سه بازی بزرگ Bloodborne ،The Order 1886 و Until Dawn را داشته که عملکرد بدی نداشتند. بررسی هر سه را میتوانید در زومجی مطالعه کنید و از تمام اخبار و حواشی آنها مطلع شوید. مورد جالبی که در لیست بازیهای پلیاستیشن 4 به چشم میخورد، تنوع بازیهای انحصاری این کنسول است. هر سه بازی مهم سونی در امسال، بازیهایی جدید بودند که در سبکهای کاملاً متفاوتی از هم ساخته شدهاند. این شرکت در ادامهی سال غیر از کالکشن بازسازیشدهی سه نسخهی اول Uncahrted، بازی چندان مهم دیگری ندارد اما سال آینده دست پر ظاهر شده است. سونی با یک نمایش قوی در E3 و معرفی چند بازی جدید، حسابی طرفدارانش را سر ذوق آورد و تا همین جای کار بازیهای جذابی در منوی پیشنهادی ۲۰۱۶ خود دارد. البته هنوز بازیهای بزرگی هستند که معرفی نشدهاند و در خفا مراحل ساخت و توسعهی خود را طی میکنند. به عنوان مثال قطعاً از دیوید کیج بازی جدید خواهیم دید، Gran Turismo 7 به زودی معرفی میشود و شاید هم خبری از یک نسخهی کاملاً جدیدِ God of War بشنویم. اما جدا از حدس و گمانها، بازیهایی که در ادامه میآیند برای عرضه روی پلیاستیشن ۴ تا انتهای سال ۲۰۱۶ تأیید شدهاند. 
Uncharted: The Nathan Drake Collection
سازنده: ناتی داگ | ناشر: بخش سرگرمی سونی | سبک: اکشن ماجراجویی | تاریخ عرضه: ۷ اکتبر (۱۵ مهر)
شاید بعد از دو سال از عرضهی کنسولهای نسل هشتم، از بازیهای قدیمیای که برای کنسولهای جدید بازسازی میشوند خسته شده باشید، اما واقعاً نمیتوانیم به کالکشن
نیتن دریک خرده بگیریم. بازیهایی که طرفداران پلیاستیشن سالها قبل تجربه کردهاند، حالا با بهبودهای اساسی گرافیکی در قالب یک مجموعه منتشر میشوند که تجدید خاطرهی خوبی برای آنهاست و البته کسانی هم که سعادت همسفر شدن با نیتن و رفقایش را نداشتند، حالا فرصتی یافتهاند که یکی از بهترین مجموعهی بازیهای رایانهای را تجربه و خود را برای پایان یک دزد آماده کنند. ناتی داگ وظیفهی بازیسازی سری آنچارتد برای پلیاستیشن 4 را به استودیوی
بلوپوینت گیمز سپرده است. با توجه به چیزی که تا الان دیدهایم از بازی و بررسی دقیق و فنی تغییرات آن، میتوان گفت این استودیو به خوبی از پس کار خود بر آمده و محصولی فراتر از یک بازسازی ساده ارائه کرده است. بهبود کیفیت بافتها، افزایش بازهی دید و حتی اضافه شدن افکتهای تصویری جدید همه در رزولوشن 1080p و نرخ ۶۰ فریم بر ثانیه صورت میگیرند که دستاورد قابل توجهی است.
کالکشن نیتن دریک تنها بازی مهم پلیاستیشن 4 در این سه چهار ماه باقیمانده به سال جدید است. با اینکه شاید این بازی برای کسانی نسخههای قبلی را تجربه نکردند هیجانانگیز باشد، اما طرفداران سرسخت کنسول سونی حساب خاصی روی آن باز نمیکنند. آنها تا پایان سال یک بازی جدید میخواهند که با آن جلوی کنسول رقیب کم نیاورند اما سونی متأسفانه فعلاً دست آنها را در حنا گذاشته. شکی در کیفیت بالای Uncharted: The Nathan Drake Collection نیست و حتی عرضهی همچین مجموعهای پیش از شمارهی چهارم قابل پیشبینی و حتی نیاز بود اما شاید سونی میتوانست جوری برای بازیهای انحصاری خود برنامهریزی کند که لیست بازیهایش در چهارماههی آخر سال اینقدر خالی نباشد. به نظر میرسد سونی قصد داشته با مانور زیاد روی بازیهای چندپلتفمری مانند
Batman: Arkham Knight و
Star Wars Battlefront، کاربرانی را که هنوز کنسول نسل هشتمی تهیه نکردهاند به سمت خود بکشد و فاصلهاش را با مایکروسافت از لحاظ فروش کنسول حفظ کند. در هر صورت، سونی با یک بازی انحصاری بزرگ و پرخرج با ۲۰۱۵ وداع میکند و امید بسیاری به سال آینده و بازیهای متنوع و موردانتظارش میبندد.

Ratchet & Clank
سازنده: اینسامنیاک | ناشر: بخش سرگرمی سونی | سبک: پلتفرمر | تاریخ عرضه: بهار ۲۰۱۶
شاید اگر اعضای اینسومنیاک کمی بیشتر به خودشان زحمت میدادند، میتوانستیم انتظار یک بازی انحصاری دیگر را تا پایان سال بکشیم. اما این استودیو که سال گذشته یکی از انحصاریهای خوب ایکسباکس وان را روانهی بازار کرد و همین حالا هم مشغول ساخت بازی برای هدست آکیولس است، ظاهراً فرصت کافی برای توسعهی بازسازی یکی از بازیهای خاطرهانگیز پلیاستیشن نداشته و آن را چند ماهی به عقب انداخته است. Ratchet & Clank جدید اما یک بازسازی صرف نیست، آنها تمام طراحیها را از ابتدا انجام دادهاند و هدفشان رسیدن به کیفیتی مشابه انیمیشنهای پیکسار است. اضافه کردن المانهای نقشآفرینی و سیستمهای تازهی گیمپلی مانند مبارزات هوایی، تلاشی است برای دور شدن از یک بازسازی ساده که نمونههای آن را زیاد روی پلیاستیشن 4 دیدهایم.
اما با همهی این تفاسیر، Ratchet & Clank بازی مهمی نیست. تا حدودی همان نقشی را برای پلیاستیشن 4 دارد که Sunset Overdrive برای ایکسباکس وان داشت: یک بازی جذاب و صرفاً سرگرمکننده با گیمپلی سریع که البته چاشنی نوستالژی هم با خود دارد. اما چیزی نیست که بتواند بین بقیهی بازیهای انحصاری بدرخشد و حرفی برای گفتن داشته باشد. متأسفانه، بازیهایی به این شکل که
شخصیت های کارتونی دارند هر چقدر هم که قوی ظاهر شوند، در میان بسیاری از گیمرها جدی گرفته نمیشوند و به آنها به عنوان یک اثر شاخص نگاه نمیشود. البته یک شخصیت کارتونی وجود دارد که تمام طرفداران سونی فارغ از سن و سالشان برای آن سر و دست میشکنند: Crash Bandicoot. امسال که نشد، احتمالاً سال بعد هم خبری از
کرش نشنویم اما هنوز امیدواریم که بالاخره در یک E3 یا گیمزکام، سونی سوپرایزمان کند.

Dreams
سازنده: مدیا مولکول | ناشر: بخش سرگرمی سونی | سبک: شبیهسازی | تاریخ عرضه: ۲۰۱۶
یک بازی خلاقانه که تنها محدودیتش قوهی تخیل گیمر است، همان چیزی است که رنگ و بوی تازهای به لیست بازیهای انحصاری سونی میدهد.
Dreams با ایدهی بلندپروازانهای که دارد میتواند خودش را به پدیدهی بازیهای سال بعد تبدیل کند، اما قبل از آن باید گیمرها بازی را بشناسند و کاملاً آن را درک کنند. این مشکلی است که سازندگان هم به آن اذعان کردهاند و در رویدادهای پیش رو، سعی بر ارائهی اطلاعات بیشتر و رفع سوالاتی که با دیدن نمایشها پیش میآید دارند. توانایی ساخت هر چیزی که فکرش را بکنید به سادهترین شیوهی ممکن و امکان طراحی صدها گیمپلی مختلف برای رویاهایی که حد و مرزی نمیشناسند و آغاز و پایانی ندارند، واقعاً ایدهی هیجانانگیزی است که میتواند با یک اجرای درست و کامل، تبدیل به اثری شود که به کمک کاربران سالها تازه بماند و محتوای جدید عرضه کند.
فعلاً چیز زیادی از Dreams نمیدانیم و توضیح آن چیزهایی هم که دیدیم کمی مشکل است. سونی با یک استراتژی قوی و تبلیغات مناسب، میتواند بازی جدید یکی از بهترین استودیوهای خود را به مخاطبانی که آن را چندان جدی نمیگیرند ارائه کند. Dreams این ظرفیت را دارد که به اثری شاخص و تأثیرگذار برای پلیاستیشن تبدیل شود، اما مانع تازهای بر سر راه آن است که باید برداشته شود. کسی که اطلاع چندان از بازی نداشته باشد، صرفاً با مشاهدهی ویدیوها شاید آن را بازی بچگانهای تلقی کند که برای قشر کم سن و سال گیمرها ساخته شده. Dreams قطعاً سزاوار این طرز نگاه نیست و اگر نگاه عمیقتری به آن داشته باشیم، میتوانیم ظرفیت بالای آن را ببینیم. کافی است به اثر ماندگار دیگر مدیا مولکول یعنی Little Big Planet نگاهی بیاندازید تا ببینید چطور با آن حال و هوای بانمک خودش، میلیونها گیمر را مشغول خود کرده که تا به حال صدهاهزار مرحلهی مختلف برایش ساختهاند. بازیهای بزرگ و مهم صرفاً بازیهای جدی نیستند و Dreams مهر تأییدی بر این گفته است.

The Last Guardian
سازنده: تیم ایکو/بخش سرگرمی سونی استودیو ژاپن | ناشر: بخش سرگرمی سونی | سبک: ماجراجویی | تاریخ عرضه:۲۰۱۶
بالاخره بعد از سالها انتظار و حرف و حدیث، چشممان به جمال
The Last Guardian روشن شد. یک بازی خاص و منحصر به فرد که طرفداران قدیمی پلیاستیشن دیگر کم کم از آن قطع امید کرده بودند ولی با تلاشهای شوهی یوشیدا و فامیتو اوئدا، پلتفرم بازی از پلیاستیشن 3 به کنسول نسل جدید منتقل شد و پروسهی ساخت و توسعهاش سرعتی دوچندان گرفت. همانقدر که در این سالها چیزی از روند ساخت The Last Guardian نمیدانیم، در مورد داستان یا مکانسیمهای جزئی گیمپلی خود بازی هم چیزی دستگیرمان نشده است. سازندههای بازی افراد تازهکاری نیستند و حالا که دوباره با قدرت ظاهر شدهاند، حتماً برنامههای خاصی برای اثر خاص خود دارند و جواب صبر طرفداران را خواهند داد.
«آخرین نگهبان» به مذاق همه خوش نمیآید. دیدن چند تصویر و ویدیو از آن کافی است تا به حال و هوای عجیب و سنگین موجود در بازی پی ببرید. اینکه آن پسرک کیست و آن موجود بزرگ که با نام تریکو میشناسیمش، از کجا آمده شاید فعلاً سوالهای درستی نباشند و بازی هم قرار نیست یک محصول کلیشهای و صرفاً با جلوههای بصری زیبا و نورپردازیهای چشمنواز باشد. «آخرین نگهبان» عمیقتر از آن چیزی است که شاید فکر میکنیم و این وقفهی ۸ ساله هم بهانهای شده برای افزایش بدبینیها نسبت به آن. این روزها غیر از سازندگان مستقل، کمتر استودیو و ناشری ریسک بازیهای متفاوت را به جان میخرند و برای حفظ درآمد خود به همان کلیشههای جوابپسدادهی بازیهای رایانهای متوسل میشوند. The Last Guardian بیشک تجربهای متفاوت است و آنطور که از کارنامهی سازندگانش برمیآید، باید انتظار اثری به یادماندنی را داشته باشیم. تنها مشکلی که میماند همان جلب نظر گیمرهایی است که شاید حوصلهی تجربههای اینچنینی را ندارند و چندان به استقبال آنها نمیروند. در ماههای آینده با ارائهی اخبار بیشتر از بازی به خصوص اطلاعاتی راجع به داستان آن، می توانیم امیدوار باشیم خیزش دوبارهی این نگهبان با استقبال بیشتری مواجه شود.

Horizon: Zero Dawn
سازنده: گوریلا گیمز | ناشر: بخش سرگرمی سونی | سبک: اکشن نقشآفرینی | تاریخ عرضه: ۲۰۱۶
هیچ چیز بهتر از یک بازی جدید آنهم از استودیویی خوشنام و باسابقه نیست. و چه بهتر که اولین نمایش این بازی جدید، ویدیویی طولانی از گیمپلی آن باشد تا طرفداران خودشان ببیند با چه طرف هستندو دیگر تا مدتها دنبال اخبار و تصاویر هنری از آن نباشند.
Horizon Zero Dawn یکی از سوپرایزهای لذتبخش سونی در کنفرانس E3 امسالش بود که حسابی به طرفداران چسبید. یک بازی جهانباز نقشآفرینی، با داستانی جذاب و گرافیکی که برای اولین نمایش بازی کاملاً راضیکننده است مجموعهی کاملی است که گوریلا گیمز بدون هیچ اعلامیهی قبلی آن را به هواداران هدیه کرد. استفاده از شخصیت اصلی زن، محیط خاص آخرالزمانی و طراحی عالی روباتها از شاخصههای اصلی بازی است و در این مدت کم به خوبی توانسته نظر مثبت گیمرها را به خود جلب کند.
گوریلا گیمز حساب خاصی روی Horizon Zero Dawn باز کرده و برنامههای بلندمدتی برای تبدیل آن به یک مجموعه دارد. بازی تا اینجای کار ظرفیت خوبی از خودش نشان داده و با اینکه اطلاعات نه چندان زیادی از آن منتشر شده، میتوان آیندهی روشنی را برایش متصور شد. چند سالی هست بازیهای نقشآفرینی زیادی به جمع بازیهای برتر هر سال وارد میشوند که هرکدام با ویژگیهای خاص خود، مخاطب را همراه میکنند. شاید داشتن محتوای بسیار زیاد، داستانهای غنی و تکراری نشدن آنها بعد از مدتهای طولانی عواملی باشند که گیمرها بیشتر از گذاشته سمت چنین تجربههایی میروند و البته هر ساله آثار شاخصی هم در این سبک ساخته میشود. گوریلا گیمز پا به سرزمین جدیدی گذاشته که گرچه تجربهی مستقیمی از آن ندارد، اما سابقهاش در ساخت یکی از مجموعههای اصیل و ماندگار پلیاستیشن به کارش آمده و همین حالا با یک شروع قوی توانسته بازخورد خوبی از مخاطبانش بگیرد. با این حساب سونی در سبک نقشآفرینی صاحب یک بازی شاخص دیگر شده است.

Uncharted 4: A Thief's End
سازنده: ناتی داگ | ناشر: بخش سرگرمی سونی | سبک: اکشن ماجراجویی | تاریخ عرضه: ۱۸ مارس ۲۰۱۶ (۲۸ اسفند)
گل سر سبد سونی برای سال آینده، نسخهی چهارم Uncharted است. از همان لحظهای که در اولین نمایش بازی آن مگس روی صورت نیتن نشست، نگاهها به بازی خیره شد. اگر کسی به کار ناتی داگ شک داشت، با آن
نمایش ۱۵ دقیقهای در E3 تمام نگرانیهایش برطرف شد و به یقین رسید که بازی از لحاظ گیمپلی و کارگردانی صحنههای اکشن، چیزی کم ندارد. چهارمین آنچارتد که پایانی بر داستان پر افت و خیز نیتن دریک به شمار میرود، یکی از مهمترین بازیهای سال آینده است و خب بیراه نیست اگر با توجه به سابقهی سازندهی آن، بگوییم که موفقیتش از همین حالا تضمین شده است. Uncharted 4 به گیمر امکان میدهد تا حد ممکن یک مرحله را به روشهای مختلفی طی کند و او را مجبور به دنبال کردن یک خط نمیکند. با اینکه بازی جهانباز نیست، اما از شمارههای قبلی وسعت و آزادی عمل بیشتری دارد. این وسعت بیشتر، اصلاً به قیمت پایین آمدن گرافیک آن تمام نشده و اخیراً با به کارگیری مهارت طراحان محیط و نوپردازی بازی The Order 1886،خیالمان از بابت جلوهیهای بصری بازی هم راحت شده است.
سونی Uncharted 4 را در سهماهی اول ۲۰۱۶ عرضه میکند و احتمالاً بازیهای دیگر این لیست را تا پاییز روانهی بازار کند و شاید سوپرایزی هم برای تعطیلات ۲۰۱۶ در نظر گرفته باشد. غیر از بازیهای چندپلتفرمی، خبری از بازیهای انحصاری برای تعطیلات امسال نیست که البته این رویه احتمالاً سال آینده تغییر خواهد کرد. سونی تا پایان امسال غیر از کالکشن نیتن دریک، بازی انحصاری Tearaway Unfolded را هم دارد که به تازگی عرضه شد که تجربهای متفاوت و بسیار لذتبخش دیگری از تیم خلاق مدیا مولکول است. این بازی ابتدا برای پلیاستیشن ویتا عرضه شده بود و حالا نسخهی پلیاستیشن 4 آن در فروشگاه پلیاستیشن برای دانلود به قیمت ۴۰ دلار موجود است. بازی دیگری که قرار بود تا آخر ۲۰۱۵ منتشر شود ولی فعلاً تاریخ انتشار مشخصی ندارد،
No Man’s Sky است. این بازی مستقل که برای پیسی هم عرضه خواهد شد، به علت وسعت نامحدود دنیایش نظر خیلیها را به خود جلب کرده و البته گزینهی مناسبی برای هدست واقعیت مجازی سونی، پروژهی مورفیوس به شمار میرود که احتمالاً همین مورد دلیل تأخیر در انتشار آن است.
بازیهای مستقل بسیار خوبی برای پلیاستیشن 4 عرضه میشوند و سونی همیشه هوای این سازندگان را داشته است. بازیهای Rime و The Witness از جمله بازیهای مورد انتظاری هستند که - حداقل در زمان عرضه - روی کنسول دیگری منتشر نمیشوند. Rime با طراحی خاص و دلنشین خودش و محیطی سرشار از معما و راز و رمز، وعدهی تجربهی جذابی را میدهد. The Witness هم که اثر جاناتان بلو، سازندهی بازی بسیار تحسینشدهی Braid است و چند سالی میشود در حال ساخت توسعه است. اطلاعات منتشر شده از این بازی، نوید یک اثر ماندگار دیگر را میدهد.
از دیگر اتفاقات خوش کنفرانس E3 سونی، معرفی نسخهی بازسازی شدهی Final Fantasy VII بود. سری بازیهای Final Fantasy طرفداران بیشمار و سرسختی در تمام نقاط جهان دارند و شمارهی هفتم بازی هم که یکی از بهترینهای این مجموعه است، برای آنها اثری ارزشمند محسوب میشود. نسخهی پلیاستیشن 4 این شماره از بازی، صرفاً یک بازسازی نیست و شامل محتوای جدید از جمله تغییراتی در داستان خواهد بود. تاریخ عرضهی رسمیای از سوی اسکوئر انیکس برای این بازی عنوان نشده اما انتظار میرود تا آخر سال آینده شاهد Final Fantasy VII روی پلیاستیشن 4 باشیم.
سونی همیشه طرفدار بازیهای مستقل بوده و چند تا از بهترین بازیهای مستقل تا انتهای ۲۰۱۶، ابتدا بر روی پلی استیشن ۴ منتشر میشود. ترکیب بازیهای بزرگ و مستقل میتواند مخاطبان گستردهای را راهی کنسول سونی کند.
بد نیست به دو بازی انحصاری دیگر نیز اشاره کنیم که نام آنها را بسیار کمتر از سایر بازیها در این چند وقت اخیر شنیدهایم. Kill Strain، بازی رایگان ساختهی استودیوی سونی سندیهگو است که سال گذشته در رویداد PlayStation Experience معرفی شد. در این بازی آنلاین چندنفره، دوربین به سبک بازیهای MOBA از زاویهی بالا زمین مبارزه را نشان میدهند. در هر مسابقه، سه تیم شامل دو تیم ۵ نفره متشکل از انسانها و یک تیم ۲ نفره از موجودات جهشیافته وجود دارد که انسانها میتوانند به طریقی به این موجودات تبدیل شوند. Kill Strain فعلاً تاریخ انتشار خاصی ندارد و آن طور که پیداست سر و صدای زیادی هم به پا نخواهد کرد. اما بازی دیگر کمی اسم و رسمدارتر است. کمپانی کپکام بیش از دو سال پیش در اولین مراسم معرفی پلیاستیشن 4، بازی Deep Down را معرفی کرد. یک بازی نقشآفرینی که به سبک و سیاق بازیهای Souls میازاکی ساخته شده اما هنوز روشنایی روز را به خود ندیده است. Deep Down قرار بود سال گذشته به صورت یک بازی رایگان عرضه شود، اما حتی نسخهی آزمایشی آن هم تأخیر خورد و بعید است تا آخر امسال هم روانهی بازار شود. شاید در هفتههای آینده و در نمایشگاه بازی توکیو، خبری از این بازی تقریباً فراموششده بشنویم.
سونی بازیهای متنوعی برای دارندگان پلیاستیشن 4 در سال آینده در نظر گرفته و با توجه به نامهای بزرگ این لیست، بازیهای مستقل و بازیهای انحصاری احتمالاً بزرگی که هنوز معرفی نشدهاند، میتوان پیشبینی سال خوبی برای این کنسول کرد. اما رقیب هم بیکار ننشسته و با نمایشهای بسیار قوی در E3 و گیمزکام و ویژگیهای خاص کنسولش، نوید رقابت جذابی را در سال آینده میدهد. در مقالهی بعدی سراغ انحصاریهای ایکسباکس وان خواهیم رفت و نگاهی به چشمانداز مایکروسافت برای سال ۲۰۱۶ خواهیم انداخت. اگر در مورد این لیست و بازیهای انحصاری سونی حرفی دارید، حتماً نظرات خود را با ما درمیان بگذارید.
تهیه شده در زومجی