آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ | از جان کاساوتیس تا پارک چان ووک
ساخته‌ای از پدر سینمای مستقل آمریکا، نخستین فیلم انگلیسی‌زبان پارک چان ووک و یک درام مکزیکی کوچک، فیلم‌هایی هستند که در این آخر هفته، به سراغ‌شان می‌رویم.
سه فیلمی که برای این شماره از سری مقاله‌های «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟» انتخاب کرده‌ام، سه رویکرد کاملا متفاوت به سینما دارند. فیلمسازیِ تجربی، ساختارشکن و غریزیِ جان کاساوتیس، گویی در تلاش برای ثبت جوهره‌ی زندگی است. سبک برجسته، جلوه‌گرانه و غنیِ پارک چان ووک، واقع‌گرایی را دور می‌اندازد تا داستانی آشنا را به شکلی متفاوت به تصویر بکشد.
لیلا آویلس مکزیکی هم تلفیقی از واقع‌گرایی و هدفمندیِ استیلیزه را برای نمایش زندگی ساده‌ی یک خانواده از زاویه‌ی نگاه دخترکی تنها، به کار می‌گیرد. درباره‌ی این سه فیلم حرف می‌زنم: جریانات عشق (Love Streams) به کارگردانی جان کاساوتیس، استوکر (Stoker) به کارگردانی پارک چان ووک و توتم (Tótem) به کارگردانی لیلا آویلس.
فیلم Love Streams
فیلم جریانات عشق
کارگردان: جان کاساوتیس
بازیگران: جنا رولندز، جان کاساوتیس، سیمور کسل
سال اکران: ۱۹۸۴
خلاصه‌ی داستان: زنی رنجور که به‌تازگی جدا شده و مرد نویسنده‌ای که دمدمی‌مزاج است، پس از مدت‌ها دوری، به‌دلیل پیوند ویژه‌شان، نزد یکدیگر بازمی‌گردند.
اکثر تماشاگران، جان کاساوتیس را به نقش‌آفرینی در فیلم بچه‌‌ی رزمری (Rosemary's Baby) رومن پولانسکی می‌شناسند؛ اما او جدا از کارنامه‌ی بازیگری‌اش، پدر سینمای مستقل آمریکا هم است. دستاورد کاساوتیس در کار با بودجه‌های کوچکی که تماما از جیب خودش تأمین می‌شدند تا اندازه‌ای الهام‌بخش فیلمسازان مستقل بوده است که مراسم ایندیپندنت اسپیریت (Independent Spirit Awards) جایزه‌ای را به نام او زده است و هر ساله، به فیلمی که کمتر از یک میلیون یورو هزینه برده باشد، اهدا می‌کند.
اگرچه جان کاساوتیس، به دعوت دوست‌اش پیتر فالک، در سال ۱۹۸۶، فیلم کمدی دردسر بزرگ (Big Trouble) را به‌عنوان آخرین اثرش جلوی دوربین برد، ساخته‌ی دو سال قبل‌اش یعنی جریانات عشق را می‌توان پایان حقیقی کارنامه‌ی کارگردانی او دانست. این فیلم که مانند همیشه، همسر کاساوتیس یعنی جنا رولندز بزرگ را هم در یکی از نقش‌های اصلی دارد، هیچ‌گاه به شهرت همکاری‌های دیگر این زوج مانند زنی تحت تاثیر (A Woman Under Influence) یا شب افتتاحیه (Opening Night) نرسید؛ اما شخصا آن را شاهکار مولف مهم آمریکایی می‌دانم.
ساخته‌ی برنده‌ی خرس طلایی کاساوتیس، درباره‌ی خواهر و برادری است که زندگی‌های شخصی‌شان را فروپاشیده می‌بینند و از این آشوب، به یکدیگر پناه می‌برند. اما درست مانند هر فیلم دیگری از کاساوتیس، توصیف کردن جریانات عشق ازطریق کلمات و اشاره به وقایع داستانی، یکی از بیهوده‌ترین کارهای ممکن است! این درام ملانکولیک و شوریده‌حال را برای درک کردن، صرفا باید دید. یکی از همان فیلم‌هایی که نوعی انرژی غیرقابل‌توضیح از پسِ هر نماشان متصاعد می‌شود.
فیلم Stoker
فیلم استوکر
کارگردان: پارک چان ووک
بازیگران: میا واشیکوفسکا، نیکول کیدمن، متیو گود، آلدن ارنرایک
سال اکران: ۲۰۱۳
خلاصه‌ی داستان: پس از مرگ غیرمنتظره‌ی پدرش، ایندیا استوکر و مادر او، در خانه‌شان تنها می‌شوند. پس از رسیدن عموی ایندیا یعنی چارلی که دختر از وجودش خبر نداشته است، وقایعی غیرمنتظره رخ می‌دهند.
مرور کردن فهرست اعضای تیم سازنده‌ی استوکر پارک چان ووک، خیلی سرگرم‌کننده است! فیلمنامه‌ی نخستین ساخته‌ی انگلیسی‌زبان غول سینمای کره را ونتورث میلر، بازیگر نقش مایکل اسکافیلد در سریال فرار از زندان (Prison Break) نوشته است، ریدلی و تونی اسکات بزرگ در مقام تهیه‌کننده در این پروژه حضور داشته‌اند و موسیقی آن را کلینت منسل خلق کرده است.
این تریلر هیچکاکی، درباره‌ی دختر نوجوانی به نام ایندیا استوکر (میا واشیکوفسکا) است که باید با مرگ پدرش، ورود مسئله‌ساز عموی مرموزش (متیو گود) و امیال تاریک فروخفته‌ی خودش دست‌وپنجه نرم کند. فیلمنامه‌ی استوکر، رفته‌رفته به سوی المان‌های وحشت گوتیک متمایل می‌شود؛ اما چیزی که مثل هر فیلم دیگری از پارک چان ووک حواس تماشاگر را مجذوب خودش می‌کند، غنای سبکی فیلم است. پارک در استوکر، یکی از خلاقانه‌ترین ترنزیشن‌هایی را که در یک فیلم می‌توان پیدا کرد، مقابل دیدگان‌تان می‌گذارد، ریتمی سیال و اتمسفری بیمار را در سراسر روایت اثر جاری می‌کند و موفق به خلق لحظات اروتیکی می‌شود که نمی‌توان فراموش‌شان کرد.
فیلم Tótem
فیلم توتم
کارگردان: لیلا آویلس
بازیگران: نایما سنتیس، مونسرات مارانیون
سال اکران: ۲۰۲۳
خلاصه‌ی داستان: دخترک هفت‌ساله‌ای به نام سول، روزی را در خانه‌ی پدربزرگ‌اش می‌گذراند و به آماده‌سازی یک مهمانی غافلگیرکننده برای پدرش کمک می‌کند. در طول روز، رفته‌رفته آشوبی برپا می‌شود و بنیادهای خانواده را خدشه‌دار می‌کند.
فیلم توتم، درامی احساس‌برانگیز است، درباره‌ی یک روز از زندگی دخترکی درون‌گرا، حساس و تنها به نام سول. روزی که او در خانه‌ی پدربزرگ‌اش می‌گذراند و به مهمانی گرمی برای پدر بیمارش ختم می‌شود. بخش زیادی از زمان فیلم، روایت‌گر تقابل دنیای کوچک و آرام ذهنیِ سول، با شلوغی جنون‌آمیز جهان پیرامون است. اما وجه تحسین‌برانگیز کار لیلا آویلس، شکلی است که با هدفمندی و تسلط، جمع بزرگ‌تری از شخصیت‌های نه‌چندان دوست‌داشتنی را در میان لحظاتی پراکنده، برای تماشاگر همدلی‌برانگیز می‌کند.
توتم از آن دسته فیلم‌هایی است که آدم با دیدنش، بیشتر احساس انسان بودن می‌کند! جایی نزدیک به انتهای فیلم، صحنه‌ای بسیار شیرین، لبریز از عواطف خالص خلق می‌شود که حال‌و‌هوای اصیل آن، از لحظات خوبِ سینمای سال ۲۰۲۳ میلادی است. فیلمِ آویلس، مایه‌ی متافیزیکال غافلگیرکننده‌ای هم دارد که از ظاهر رئالیستی آن انتظار نمی‌رود؛ اما فکر کردن به ظرایف‌اش، می‌تواند ارزشی مضاعف برای فیلم باشد.
