آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ | از انیمه ۵ سانتی متر در ثانیه تا ترانزیت

در شماره ۳۱۱ام از مجموعه مقالات جذاب و سرگرم‌کننده‌ی «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟» دوباره به‌سراغ ۳ اثر متفاوت از گوشه‌گوشه‌ی دنیا رفته‌ایم. سه نمایش که هر کدام برای سلیقه‌های متفاوتی در نظر گرفته شده است. اول از همه اینکه قرار است فیلم ترانزیت از سینمای آلمان را با یکدیگر می‌بینیم. فیلمی از یکی از کارگردانان مهم این روزهای آلمان یعنی کریستین پتزولد.

این فیلم برای کسانی که به آثار سیاسی و اجتماعی علاقه‌مند هستند و دوست دارند که فیلمی جدید و البته متعلق به چند سال اخیر را ببینند مناسب خواهد بود. بعد از آن یک انیمه برای دوست‌داران این دنیای جذاب معرفی کرده‌ایم که می‌تواند انتخاب خوبی برای آخر هفته باشد. ودر آخر کار نیز لیستمان را با سکوت بزرگ می‌بندیم. فیلمی از دنیای وسترن‌های اسپاگتی، فیلمی متفاوت که تاثیر بسیار زیادی در بازآفرینی این ژانر تمام‌نشدنی داشت. همراه زومجی باشید.

فیلم ترانزیت

 فیلم Transit

• کارگردان: کریستین پتزولد
• بازیگران: فرانتس روگوفسکی
• سال انتشار: ۲۰۱۸

خلاصه داستان: گئورگ یک پناهنده سیاسی آلمانی است که سعی دارد از موج دستگیری‌ها در پاریس در امان بماند.

سینمای اروپا به نسبت سینمای هالیوود از غنای بیشتری برخوردار است. حال در این میان فیلم‌ها و سریال‌های آلمانی بواسطه‌ی زیرمتن‌های ضدنازیسم و الهام گرفته شده از دو جنگ خانمان‌برانداز نسبت به دیگر فیلم‌های اروپایی از نظر سیاسی، اجتماعی و فضاسازی قوام بیشتری دارند. کارگردانان آلمانی بخاطر برخورداری از ناخودآگاهی که زیرسلطه‌ی نازیسم و بعد از آن جنگ سرد بوده می‌توانند آثاری را خلق کنند که شاید هیچ کارگردانی در هیچ کجای دنیا نتواند به مرحله‌ی ساخت آن برسد. ترس فیلمسازان آلمانی از قدرت گرفتن نئونازی‌ها نیز در این آثار جنبه‌ی دیگری است که تبدیل به بخش مهمی از تولیدات آلمانی شده است.

فیلم‌های آلمانی کلاس درس مناسبی برای نشان دادن تاثیر موقعیت فیلمساز، زیست هنری و تجربی، ترس‌ها، ناخودآگاه و آرزوهای او بر آثاری است که می‌سازد. بیشتر آثاری که در سینمای آلمان ساخته می‌شود تماما برگرفته از موقعیت‌های اجتماعی و تاریخی آن‌هاست و هیچ سانسوری نیز درشان وجود ندارد. با اینکه دهه‌های زیادی است از فروریختن دیوار برلین، مرگ هیتلر و جنگ دوم می‌گذرد اما این وقایع تاریخی و اجتماعی همچنان در روایت آثار آلمانی تاثیرگذار هستند. حتی سریال پرطرفدار دارک نیز که به‌ظاهر هیچ اِلِمانی از دنیای نازیسم همراه خود ندارد اما در زیرمتن‌هایش اثری ضدجنگ و ضدنازیسم است.

فیلم ترانزیت ساخته‌ی کریستین پتزولد یکی از آثار متفاوت آلمانی است که مستقیما به این مسائل می‌پردازد. در این فیلم گئورگ یک پناهنده سیاسی آلمانی است که به سختی از موج دستگیری‌ها در پاریس در امان مانده. او در تلاش است تا نامه‌ای را به دست نویسنده‌ی معروفی به‌نام ویدل برساند. اما زمانی‌که متوجه می‌شود او مرده مدارک هویتی این نویسنده را برای خودش برمی‌دارد. این فیلم که با اقتباس از رمانی به‌همین نام و نوشته‌ی آنا سگرز ساخته شده، به نوعی براساس تجربیات این نویسنده به‌عنوان پناهنده‌ی سیاسی کمونیست و یهودی آلمانی در مارسی و تلاش‌اش برای رسیدن به مکزیک است. ترانزیت دنیایی با پیش‌فرض آخرالزمانی می‌سازد، جائی که همه چیزش فروریخته و تماشاگر نیز دربه‌در به‌دنبال پیدا کردن دلیل این نابسامانی و جابه‌جایی زمانی و تاریخی است. جنبه‌ی جالب این فیلم در این است که همه‌ی رویدادهای آن در پاریس امروزی اتفاق می‌افتد. ماشین‌ها، ساختمان‌ها، لباس‌ها همگی متعلق به این سال‌ها هستند و ما چیزی از دهه‌های پیش در آن نمی‌بینیم درواقع فیلمساز با این تمهید یک دیستوپیایی تکان‌دهنده خلق می‌کند و خطر تولد دوباره‌ی نازیسم را به‌تصویر می‌کشد. گذشته، حال و آینده در ترانزیت به یکدیگر تنیده می‌شوند و زخم جنگ دوم دوباره سر باز می‌کند. Transit، الهامی غیرمستقیم  از فیلم کازابلانکا است و از مردی حرف می‌زند که به‌دنبال یافتن خودش است.

انیمه ۵ سانتی متر در ثانیه

انیمه  Byosoku 5 senchimetoru

• کارگردان: ماکوتون شینکای
• سال انتشار: ۲۰۰۷

خلاصه داستان: بخش‌های متفاوتی از زندگی یک شخصیت به‌تصویر کشیده می‌شود.

Byosoku 5 senchimetoru، انیمه درامی عاشقانه است که پس از اکران توانست توجهات بسیاری را به خود جلب کند. این اثر  جایزه بهترین انیمیشن را در جوایز اسکرین آسیا پاسیفیک بدست آورد و تبدیل به یکی از انیمه‌های افتخارآفرین ژاپن شد. این انیمه که قصه‌اش از سال ۱۹۹۰ شروع می‌شود و در سال ۲۰۰۷ به پایان می‌رسد در سه بخش روایت خود را پیش می‌برد. قسمت اول با نام شکوفه‌های گیلاس درباره‌ی دوران دبیرستان تاکاکی است و نشان می‌دهد که او چگونه دوستی خود را با شخصی به‌نام آکاری شکل می‌دهد. بخش دوم با عنوان کیهان‌نورد درباره‌ی جدایی آن‌ها و تلاش تاکاکی برای دیدن دوباره دوست‌اش است. بخش سوم هم به اسم ۵ سانتی‌متر در ثانیه به زندگی جداگانه آن‌ها و تحولاتی که در زمان اتفاق می‌افتد، اختصاص دارد. 

Byosoku 5 senchimetoru، با استفاده از تصاویر زیبا و زنگ‌های جذاب، احساسات عمیق و پیچیدگی روابط انسانی را به‌تصویر می‌کشد. اما شاید هنگام دیدن آن این احساس بهتان دست دهد که ای کاش این قصه قدری طولانی‌تر بود تا می‌شد، قدری عمیق‌تر به مسائل درونی و احساسی انسان پرداخت. انیمه ۵ سانتی‌متر در ثانیه، برشی از یک زندگی است. داستانی درباره‌ی دوری، تنهایی، زمان، آرزو و احساس از دست دادن. این روایت، روایتی تکان‌دهنده با موقعیت‌هایی غم‌انگیز است که یک حس مالیخولیایی کمرنگ نیز در کل ماجرا به جریان می‌افتد. 

۵ سانتی‌متر در ثانیه که اشاره‌ای به سرعت سقوط شکوفه‌های گیلاس است تماشاگرش را به تفکر وا می‌دارد و او را به‌سمت این چالش می‌کشاند: «اینکه چگونه زندگی و روابط ما به آرامی در طول زمان تغییر می‌کند و به تکامل می‌رسد.» درواقع این گلبرگ‌ها استعاره‌ای از انسان هستند، آن‌ها در این نمایش یادآوری می‌کنند که انسان‌ها چگونه با هم شروع می‌کنند  اما بعد از مدتی به راه‌های جداگانه خود می‌روند. موسیقی این انیمه، نوایی مسحورکننده دارد و حس شاعرانه‌ای را به اثر می‌بخشد. تلفیق موسیقی با این داستان لطیف، تبدیل به اثری تماشایی شده و مخاطب را به سفری پر از حس خوشحالی و ناراحتی توامان می‌کشاند. سفری که هر آدمی در طول زندگی‌اش بدون شک آن را تجربه کرده است.

فیلم سکوت بزرگ

فیلم The Great Silence

• کارگردان: سرجیو کوربوچی
• بازیگران: ژان لویی ترنتینیان
• سال انتشار: ۱۹۶۸

خلاصه داستان: مردی در کودکی تکلم‌اش را از دست می‌دهد و حالا به‌عنوان یک هفت‌تیرکش قرار است به زنی کمک کند.

دوران طلایی ژانر وسترن اسپاگتی را می‌توان به دهه‌ی شصت میلادی نسبت داد. زمانی که کارگردانان بزرگی مثل سرجیو لئونه یک‌تنه وسترن را نجات دادند. اما در این میان کارگردان بزرگ دیگری نیز به‌نام سرجیو کوربوچی فیلم می‌ساخت. او در سال ۱۹۶۸ زمانی که وسترن اسپاگتی در یک قدمی دوران افول خود قرار داشت، سکوت بزرگ را ساخت. این فیلم وسترنی بازنگرانه است که در کنار برترین فیلم‌های وسترن ایتالیایی مثل آثار سرجئو لئونه قرار می‌گیرد. سکوت بزرگ که به‌عنوان  دومین قسمت از یک سه‌گانه شناخته می‌شود، داستان یک تفنگچی لال را روایت می‌کند که در کودکی قدرت تکلم‌اش را بواسطه‌ی دو قاتل از دست داده و حالا نام Silence و یا همان سکوت را برای خود انتخاب کرده است. سایلنس مردی است که تنفری عمیق از جایزه‌بگیران دارد به‌طوری که زندگی خود را وقف کشتن آن‌ها کرده است. 

The Great Silence، همانند دیگر وسترن‌های اسپاگتی، ژانر وسترن را از ابتدا خلق می‌کند و تلنگری دوباره به این ژانر پرطرفدار و دوست‌داشتنی می‌زند. این فیلم از آن دسته از آثاری است که تاثیر به‌سزایی روی دیگر فیلم‌های وسترن بعد از خود قرار داده و توانسته عناصر تازه‌ای را به این گونه‌ی سینمایی اضافه کند. جهان فیلم، جائی که داستان سکوت بزرگ در آن اتفاق می‌افتد با همه‌ی آثار ژانر وسترن متفاوت است. کوبوچی درام خود را وسط برف و بوران می‌برد و مخاطب بجای دیدن بیابان و کاکتوس‌های خاردار باید شاهد درختان کاج، کوه‌ها و تپه‌های برفی و ردپاهای روی آن‌ها باشد. همین طبیعت خشنی که با استادی هرچه تمام توسط کوبوچی جایگزین بیابان‌های تگزاس شده، خالق نیهیلیسمی خشن و عمیق بر شخصیت‌های داستان است.

همه چیز در اینجا یخ زده و گویی قرار نیست چیزی با پایانی خوش همراه باشد. موسیقی انیو موریکونه نیز در این فیلم بسیار شنیدنی و مبتکرانه است. بازی ژان لویی ترنتینیان در جهت ارائه‌ی نقش یک قهرمان وسترن اسپاگتی هم خیلی گیرا است. کوربوچی در زندگی شخصی‌اش یک چپ‌گرا بوده و این فیلم را با الهام از زندگی و مرگ چه‌گوارا می‌سازد. او با استفاده از دیدگاه‌های خود زیرمتنی ضدسرمایه‌داری را در فیلم به حرکت درمی‌آورد. لحن تاریک سکوت بزرگ در ابتدا مخالفانی را با خود همراه کرد و باعث شد که ایالات متحده تن به اکران سراسری‌اش ندهد اما مدتی بعد منتقدان در ایالات متحده به فیلم روی خوش نشان دادند. کوئنتین تارانتینو سکوت بزرگ و به‌طور کلی سینمای کوربوچی را الهام‌بخش خود می‌داند. او هشت نفرت‌انگیز و جانگوی رهاشده را برای ادای احترامی به سکوت بزرگ این کارگردان ایتالیایی ساخته است.

---