معرفی فیلم های ونیز ۲۰۲۲ | از نهنگ آرونوفسکی تا فیلم جدید ایناریتو

بعد از ظهر روز سه‌شنبه، چهارم تیرماه ۱۴۰۱، آلبرتو باربرا، مدیر هنری فستیوال ونیز، اسامی فیلم‌های شرکت‌کننده در بخش‌های مختلف هفتادونهمین دوره‌ی این جشنواره را اعلام کرد. علاوه‌بر بخش رقابتی که پیش‌تر فیلم افتتاحیه‌اش را شناخته‌بود، جشنواره‌ی ونیز مانند هر سال در بخش‌های خارج از رقابت و افق‌ها هم نمایش‌های پرشماری دارد.

از مهم‌ترین آثار حاضر در بخش خارج از رقابت، می‌توان به ساخته‌های تازه‌ی مولفان بزرگی چون والتر هیل و پل شریدر، و همچنین نگران نباش عزیزم (Don’t Worry Darling)، تریلر موردانتظار اولیویا وایلد در گروه داستانی، آثار جدیدی از الیور استون و جیانفرانکو رٌزی در گروه مستند، و مخلوقاتی نو از لارس فون‌تریه و نیکلاس ویندینگ رفن در گروه سریال اشاره کرد.

از دیگر نکات جالب توجه این دوره از جشنواره، حضور دو فیلم ایرانی جنگ جهانی سوم به کارگردانی هومن سیدی، و بی‌رویا به کارگردانی آرین وزیردفتری است؛ که به ترتیب در بخش‌های افق‌ها و Horizons Extra این فستیوال معتبر حضور دارند و فیلم شب، داخلی، دیوار ساخته وحید جلیلوند که در بخش اصلی جشنواره ونیز حضور دارد. دوره‌ای که لیلا حاتمی از ایران، آدری دیوان از فرانسه، کازوئو ایشیگوروی ژاپنی‌تبار از انگلیس، لئوناردو دیکاستانزو از ایتالیا، رودریگو سوروگوین از اسپانیا، و ماریانو کان از آرژانتین را به ریاست جولین مور آمریکایی، در مقام داوران بخش رقابتی خود می‌بیند.

اکنون به معرفی ۲۳ فیلم حاضر در بخش رقابتی ونیز ۲۰۲۲ می‌پردازیم:

فیلم های بخش رقابتی ونیز ۲۰۲۲

۱- فیلم White Noise

فیلم برفک

• کارگردان: نوآ بامبک
• نویسنده: نوآ بامبک (براساس رمانی از دان دلیلو)
• بازیگران: آدام درایور، گرتا گرویگ، دان چیدل، جودی ترنر اسمیت
• کشور ساخت: آمریکا

برفک اولین باری را رقم می‌زند که تولید اوریجینالی از نتفلیکس به‌عنوان فیلم افتتاحیه‌ی جشنواره‌ی ونیز انتخاب شده، و احتمالا آخرین باری را که غول استریمینگ با اعطای آزادی خلاقانه به فیلمسازی خارج از جریان اصلی، پروژه‌‌ای تااین‌اندازه گران‌قیمت می‌سازد. نخستین خروجی‌ قرارداد سال ۲۰۲۱ نتفلیکس با نوآ بامبک، اقتباسی است از رمان پست‌مدرن تحسین‌شده‌ی دان دلیلو به همین نام؛ و این یعنی فیلمساز شناخته‌شده‌ی آمریکایی برای اولین‌بار در کارنامه‌ی حرفه‌ای خود، کارگردانی اثری غیراوریجینال را عهده‌دار شده.

کمدی سیاه تازه‌ی بامبک -با بودجه‌ی تخمینی غیرمنتظره‌ی ۱۴۰ میلیون دلار- روایت‌گر داستان یک خانواده است. جک (آدام درایور)، استاد دانشگاهی که ازطریق تدریس رشته‌ی هیتلرشناسی (!) به شهرتی رسیده، همسرش بابِت (گرتا گرویگ)، و فرزندان‌شان، درگیر چالش‌های خانوادگی معمول زندگی هستند، اما رخ دادن «واقعه‌ی هوای سمی»، آن‌ها را به مواجهه‌ی جمعی با خطر جانی وادار می‌کند.

آخرین همکاری بامبک با نتفلیکس، یعنی داستان ازدواج (Marriage Story)، علاوه‌بر دریافت نقدهای سراسر مثبت از سوی رسانه‌های سینمایی انگلیسی‌زبان، شش نامزدی و جایزه‌ی اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن را به نام خود ثبت کرد. باید دید این پنجمین همکاری بامبک با آدام درایور، در اولین نمایش خود، موفقیت آخرین تجربه‌ی مشترک‌شان را تکرار خواهد کرد یا خیر.

۲- فیلم il signore delle formiche

فیلم ارباب مورچه ها

• کارگردان: جیانی آملیو
• نویسندگان: جیانی آملیو، فدریکو فاوا، ادوئاردو پتی
• بازیگران: لوئیجی لوکاسیو، سارا سریاکو، الیو جرمانو
• کشور ساخت: ایتالیا

تنها تولید تماما ایتالیایی حاضر در بخش رقابتی فستیوال ونیز، ساخته‌ی تازه‌ی جیانی آملیو است. فیلمساز کهنه‌کاری که بیش از هرچیز به درام جنایی نامزد اسکار بهترین فیلم غیر‌انگلیسی‌زبان سال ۱۹۹۰ اش یعنی درهای باز (Open Doors) شناخته می‌شود. و همچنین بچه‌های دزدیده‌شده (The Stolen Children)، درام سال ۱۹۹۲ اش که جایزه‌ی بزرگ چهل‌وپنجمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم کن را تصاحب کرد. آملیو از مهمانان آشنای فستیوال ونیز هم محسوب می‌شود و پیش‌تر با ۶ فیلم خود در این جشنواره حاضر بوده؛ که کسب جایزه‌ی شیر طلایی در سال ۱۹۹۸ با فیلم آن‌طور که خندیدیم (The Way We Laughed) را می‌توان مهم‌ترین آورده‌ی این ۶ حضور برای فیلمساز ایتالیایی دانست.

ارباب مورچه‌ها، فیلمی زندگی‌نامه‌ای است درباره‌ی آلدو برِیبَنتی؛ شاعر، نمایشنامه‌نویس و کارگردان ایتالیایی؛ که براساس قانونی غیرانسانی و به‌جا‌مانده از دوران حکمرانی فاشیسم در ایتالیا، در سال ۱۹۶۸ به زندان افتاد. این قانون که تا زمان برقراری باعث مجرم شناخته‌شدن افراد بی‌گناه زیادی شده‌بود، نهایتا و در سال ۱۹۸۱ لغو شد.

۳- فیلم The Whale

فیلم نهنگ

• کارگردان: دارن آرونوفسکی
• نویسنده: ساموئل هانتر
• بازیگران: برندن فریزر، سیدی سینک، سامانتا مورتون، هانگ چائو
• کشور ساخت: آمریکا

ساخته‌ی تازه‌ی دارن آرونوفسکی که نام محبوب A24 را به‌عنوان پخش‌کننده همراه خود دارد، بخشی از روند غیرمنتظره اما شیرین بازگشت برندن فریزر، ستاره‌ی فراموش‌شده‌ی سینمای دهه‌ی نود و اوایل هزاره‌ی جدید آمریکا، به مرکز توجهات است. تماشای تحول ظاهری غریب او تا رسیدن به شمایل شخصیت اصلی، از نخستین جذابیت‌های مواجهه با فیلم خواهد بود؛ چرا که نهنگ، داستان مرد ۶۰۰ پوندی منزوی و پرخوری است که در آپارتمانی در ایالت آیداهوی آمریکا مخفی شده، و ترمیم رابطه با دختر نوجوان ترش‌رو و بدخلق‌اش را تنها راه رستگاریِ پیش رو می‌بیند.

تلاش تازه‌ی آرونوفسکی در گونه‌ی دلخواه‌اش یعنی درام روانشناختی، اقتباسی است از نمایش‌نامه‌ی تحسین‌شده‌ی ساموئل هانتر به همین نام، و خود هانتر کار نگارش فیلمنامه‌ی اقتباسی را به سرانجام رسانده. سیدی سینک، ستاره‌ی محبوب و موفق مجموعه‌ی چیزهای عجیب‌تر (Stranger Things)، با این فیلم اولین قدم جدی را در مسیر کارنامه‌ی بازیگری سینمایی‌اش برداشته، و نقش دختر نوجوان شخصیت اصلی را بر عهده دارد. متیو لیباتیکِ فیلم‌بردار و اندرو ویزبلامِ تدوین‌گر به‌عنوان همکاران همیشگی آرونوفسکی، در این فیلم تازه نیز او را همراهی می‌کنند.

۴- فیلم L’immensità

فیلم بی نهایت

• کارگردان: امانوئل کریالِسه
• نویسندگان: امانوئل کریالِسه، فرانچسکا مانیری، ویتورو مورونی
• بازیگران: پنه‌لوپه کروز، وینچنزو آماتو، النا آرویگو، آرورا کواتروچی
• کشور ساخت: ایتالیا، فرانسه

در ساخته‌ی تازه‌ی کارگردان کم‌کار ایتالیایی که از سال ۱۹۹۷ تاکنون تنها چهار فیلم ساخته، و پیش‌تر با فیلم ترافِرما (Terraferma) جایزه‌ی ویژه‌ی هیات داوران همین جشنوراه‌ی ونیز را برنده شده، پنه‌لوپه کروز نقش مادر خانواده‌ای را ایفا می‌کند که به‌تازگی به شهر رُمِ دهه‌ی هفتاد میلادی کوچ کرده‌اند. دراین‌میان دختر بزرگ خانواده، در برخورد با بچه‌های محله‌ی جدید، هویتی ساختگی برای خود ایجاد می‌کند که خانواده را تا مرز فروپاشی پیش‌می‌برد.

کروز سال گذشته با ایفای نقش در مادران موازی (Parallel Mothers)، ساخته‌ی متأخر پدرو آلمادوار سرشناس، علاوه‌بر کسب جایزه‌ی بهترین بازیگر زن جشنواره‌ی ونیز، توجه بین‌المللی زیادی جلب کرد و تا نامزدی اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی زن پیش‌ رفت. باید منتظر باشیم و ببینیم که آیا حضورش در این تولید مشترک فرانسه و ایتالیا، توجه مشابهی نصیب فیلم کریالِسه، و خودش می‌کند و با واکنش‌های مثبتی مواجه می‌شود، یا نه.

۵- فیلم Saint Omer

فیلم سنت اومر

• کارگردان: آلیس دیوپ
• نویسندگان: آلیس دیوپ، ماری اندیایه
• بازیگران: کایج کگامِی، گوسلاژ مالانگا، اورلیا پتیت
• کشور ساخت: فرانسه

اولین فیلم بلند داستانی آلیس دیوپ مستندساز، قصه‌ی رمان‌نویس جوانی به نام راما (کایج کگامِی) را روایت می‌کند، که در محاکمه‌ی متهمی به نام لارنس (گوسلاژ مالانگا) در دادگاه جنایی بخش سنت اومر فرانسه حاضر می‌شود، تا از ماجرای او برای نگارش اقتباسی مدرن از افسانه‌ی مدئا بهره بگیرد؛ اما اوضاع مطابق انتظار او پیش نمی‌رود.

ساخته‌ی سینمایی پیشین دیوپ یعنی مستند ما (We)، در سال ۲۰۲۱ جایزه‌ی بخش Encounters جشنواره برلین را برد، و پخش فیلم تازه‌ی او را هم شرکت بزرگ وایلدبانچ بر عهده ‌دارد.

۶- فیلم Blonde

فیلم بلوند

• کارگردان: اندرو دامنیک
• نویسنده: اندرو دامنیک (براساس رمانی از جویس کرول اویتس)
• بازیگران: آنا د آرماس، آدرین برودی، اسکوت مک‌نری، بابی کاناوله
• کشور ساخت: آمریکا

پرسروصداترین عنوان حاضر در فهرست فیلم‌های بخش رقابتی ونیز ۲۰۲۲ و احتمالا موردانتظارترین رونمایی رسمی کل جشنواره، همین ساخته‌ی تازه‌ی اندرو دامنیک گزیده‌کار است. پروژه‌‌ای که توسعه‌‌ی پرماجرایش از سال ۲۰۱۰ آغاز شده و تولید پردردسرش در اوت ۲۰۱۹ کلید خورده. زندگی و مرگ مرلین مونرو، این زیبای مجنون محزون، با گذشت ۶۰ سال، همچنان مانند معمایی حل‌نشدنی محل بحث علاقه‌مندان است، اما فرصت ورود به جهان شلوغ پیرامون و فضای آشوب‌ناک درون این نماد منحصربه‌فرد هالیوود از مجرای بینش خلاقانه‌ی کارگردان صاحب سلیقه‌ای چون دامنیک، کنجکاوی را‌ برای تماشای فیلم افزایش می‌دهد.

آنا د آرماس وارث نقشی شده که پیش از این نائومی واتس و جسیکا چستین برای ایفای آن انتخاب شده‌بودند. بازیگر ۳۴ ساله‌ی کوبایی که این روزها طرفداران زیادی دارد، تنها با یک جلسه تست برای بازآفرینی حضور ویژه‌ای برگزیده شد که رسیدن به شرایط مناسب جهت بازسازی دقیق جزئیات‌اش، نیازمند دوازده‌ ماه تمرین با مربی بیانی اختصاصی بود. بااین‌حال، دامنیک فیلمنامه‌ی خود را بر دیالوگ‌های پرتعداد متکی نمی‌داند، و تجربه‌ی کلی اثر را «انبوهی از تصاویر و وقایع» توصیف می‌کند. تجربه‌ای که باتوجه‌به درجه‌ی سنی نامعمول‌اش بسیار بزرگ‌سالانه، و مطابق هشدار سازندگان، غیرعادی و چالش‌برانگیز خواهد بود.

۷- فیلم Tár

فیلم تار

• کارگردان: تاد فیلد
• نویسنده: تاد فیلد
• بازیگران: کیت بلانشت، مارک استرانگ، جولین گلاور، نائومی مرلان
• کشور ساخت: آمریکا

بازیگر پرکار سابق و کارگردان گزیده‌کار امروز، تاد فیلد، از آن دست هنرمندانی است که هر پروژه‌ی به‌سرانجام‌رسیده‌شان را باید غنیمت شمرد؛ چرا که معلوم نیست بعدی کی از راه برسد! سومین اثر بلند داستانی و اولین ساخته‌ی خالق فیلم تحسین‌شده‌ی بچه‌های کوچک (Little Children) پس از ۱۶ سال، فیلمی است زندگی‌نامه‌ای درباره‌ی لیدیا تار؛ یکی از بهترین آهنگ‌سازان و رهبران ارکستر زنده‌ی جهان، و اولین زنی که ارکستری آلمانی را رهبری کرده.

در فیلمی که نام و هنر هیلدور گودنادوتیر ایسلندی، اولین زن برنده‌ی جایزه‌ی اسکار بهترین موسیقی متن فیلم را همراه خود دارد، کیت بلانشت ایفای نقش اصلی را برعهده گرفته است. نام‌های شناخته‌شده‌ی متعددی در فستیوال‌ حضور دارند، و رقبای تحسین‌برانگیز کمترشناخته‌شده هم همیشه ازراه‌می‌رسند، اما جنس نقش، اعتبار و استعداد بلانشت، و هنر بازی‌گردانی کارگردان فیلم نامزد اسکار در اتاق خواب (In The Bedroom) را که درنظربگیریم، نام‌بردن از بازیگر ۵۳ ساله‌ی استرالیایی به‌عنوان یکی از جدی‌ترین مدعیان جایزه‌ی بهترین بازیگر زن این دوره از جشنواره‌ی ونیز، دشوار به‌نظرنمی‌رسد.

۸- فیلم Love Life

فیلم زندگی عاشقانه

• کارگردان: کوجی فوکادا
• نویسنده: کوجی فوکادا
• بازیگران: فومینو کیمورا، کنتو ناگایاما، هیرونا یامازاکی، میسوزو کانو
• کشور ساخت: ژاپن، فرانسه

دارنده‌ی نشان افتخار شوالیه‌ی فرانسه و از فیلمسازان تحسین‌شده‌ی هزاره‌ی جدید ژاپن، کوجی فوکودا، با فیلم تازه‌اش اولین حضور خود در جشنواره‌ی ونیز را تجربه می‌کند. فیلمساز ۴۲ ساله‌، اولین‌بار در سال ۲۰۱۰ و با فیلم مهمان‌نوازی (Hospitalité) توجهات بین‌المللی را به سمت خود جلب کرد، و ساخته‌ی سال ۲۰۱۶ اش یعنی هارمونیوم (Harmonium) هم جایزه‌ی هیات داوران بخش نوعی نگاه جشنواره‌ی فیلم کن را برد.

زندگی عاشقانه درامی شخصیت‌محور توصیف شده. کاراکتر اصلی فیلم، تائکو، با همسرش جیرو و پسرش کیتا زندگی آرامی دارد، اما حادثه‌ای تراژیک، پدر گم‌شده‌ی کیتا را به زندگی او بازمی‌گرداند. در نتیجه، تائکو خود را درگیر کمک به این مرد ناشنوا و بی‌خانمان می‌کند؛ تا شاید بر درد و احساس گناه خود مرحمی بگذارد.

۹- فیلم Bardo

فیلم باردو

• کارگردان: الخاندرو گونسالس اینیاریتو
• نویسندگان: الخاندرو گونسالس اینیاریتو، نیکلاس جیاکوبونه
• بازیگران: دنیل خیمنز کاچو، هیمنا لامادرید، آندرس آلمیدا، عمر لیوا
• کشور ساخت: مکزیک

پس از آلفونسو کوارون، حالا نوبت فیلمساز مکزیکی بزرگ دیگری است که از موفقیت‌ ساخته‌های پرزرق‌و‌برق هالیوودی‌اش فاصله بگیرد، و به کشور مادری و وقایع‌نگاری اصالت زیست مردمان‌اش بازگردد. اولین ساخته‌ی غیرانگلیسی‌زبان اینیاریتو بعد از ۱۲ سال، کمدی نوستالژیکی توصیف شده که روایت‌گر سفری شخصی و حماسی است. داستان روزنامه‌نگار و فیلمساز مستند مشهوری که در عین دست‌و‌پنجه‌نرم‌کردن با بحران اگزیستانسیال، روابط خانوادگی، خاطرات ناراحت‌کننده‌‌ی خود، و تاریخ کشورش، به خانه بازمی‌گردد. او برای صلح با اکنونِ خود، در گذشته جست‌و‌جو می‌کند.

این پروژه شاید در ظاهر بازگشت اینیاریتو به ریشه‌ها به‌نظر‌برسد، اما از منظر جمع همکاران همراه‌اش، نسبتی با ساخته‌های ابتدای کارنامه‌ی برنده‌ی دو جایزه‌ی پیاپی اسکار کارگردانی در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ ندارد. چرا که او برای اولین‌بار در دوران حرفه‌ای‌ خود، جای نوابغ مدیریت فیلم‌برداری مکزیک، داریوش خنجی بزرگ را همراه خود می‌بیند، و موسیقی ساخته‌ی اسپانیش‌زبان تازه‌اش را هم نه گوستاوو سانتائولایا، که برایس دسنر، از اعضای گروه ایندی راک آمریکایی نشنال به‌نگارش‌در‌آورده‌است.

این چهارمین حضور مولف برجسته‌ی ۵۸ ساله در جشنواره‌ی ونیز محسوب می‌شود. نتفلیکس حقوق پخش باردو را خریداری کرده، اما جدا از نسخه‌ی دیجیتالی، مطابق رویکرد تازه‌ی شرکت آمریکایی، فیلم اکران گسترده‌ی جهانی را نیز تجربه خواهد کرد.

۱۰- فیلم Athena

فیلم آتنا

• کارگردان: رومن گاوراس
• نویسندگان: رومن گاوراس، الیاس بلکدار، لج لی
• بازیگران: دالی بن‌صلاح، سامی اسلیمان، آنتونی بجان، واسینی امبارک
• کشور ساخت: فرانسه

رومن گاوراس (پسر کنستانتین کوستاگاوراس، فیلمساز بزرگ یونانی‌تبار فرانسوی) بیش از آثار سینمایی، به ساخت ویدئوهای تبلیغاتی برای برندهای معتبری چون سن لوران، دیور و آدیداس، یا کارگردانی موزیک ویدئوهای هنرمندان سرشناسی چون جی زی، کانیه وست و سوپرگروه لست شدو پاپتز مشغول بوده. وقتی بدانیم دو موزیک ویدئویی که او برای جاستیس (زوج مشهور موسیقی الکترونیک فرانسه) و میا (رپر بریتانیایی) ساخت، به‌دلیل استفاده‌ی صریح از خشونت سروصدای زیادی به‌پا‌کرده‌بوده‌اند، شکل نمایش برخی وقایع در آثار داستانی او متعجب‌مان نمی‌کند. پس از فیلم‌های زمان ما فراخواهدرسید (Our Day Will Come) در سال ۲۰۱۰ و جهان از آن تو است (The World Is Yours) در سال ۲۰۱۸، و همکاری با بازیگران برجسته‌ای چون ونسان کسل و ایزابل آجانی، سومین فیلم بلند گاوراس که به ونیز ۲۰۲۲ رسیده، اکشن-تریلر حادثه‌محور و ملتهبی به نظر می‌رسد.

خلاصه‌ی منتشرشده از داستان آتنا به این شرح است: سه برادر، چند ساعت پس از مرگ جوان‌ترین هم‌خون‌شان، رهسپار مسیری آشوب‌ناک می‌شوند. لج لی که در نگارش فیلمنامه به گاوراس کمک کرده، کارگردان فیلم بی‌نوایان (Les Misérables) است که در سال ۲۰۱۹ توجه زیادی را به خود جلب کرد. پخش آتنا را هم نتفلیکس عهده‌دار شده.

۱۱- فیلم Bones and All

فیلم استخوان ها و همه

• کارگردان: لوکا گوادانینو
• نویسنده: دیوید کِجِنیک ( براساس رمانی از کامیل دی‌آنلجلیس)
• بازیگران: تیموتی شالامه، تیلور راسل، مارک رایلنس، مایکل استالبرگ
• کشور ساخت: آمریکا

وقتی دوست‌داران فیلم خام (Raw) جولیا دوکورنو با محوریت ساخته‌ی جدید لوکا گوادانینو آشنا شوند، از سر رضایت لبخندی خواهند زد! چرا که استخوان‌ها و همه، روایت‌گر ماجرای مارن (تیلور راسل)، دختر جوانی است که باید با چالش زنده‌ماندن به‌عنوان بخشی از اقلیت آدم‌خوار جامعه دست‌و‌پنجه نرم کند. آشنایی و رابطه‌ی او با لی (تیموتی شالامه) در این مسیر، می‌تواند هفتمین فیلم کارگردان شهیر ایتالیایی را به جمع آثار چالش‌برانگیزی اضافه کند که کانیبالیسم را نه به‌عنوان عاملی وحشت‌آفرین، که غریزه‌ای نامعمول اما همدلی‌برانگیز تصویر می‌کنند.

اقتباس دیوید کِجِنیک (نویسنده‌ی فیلم‌های شیرجه‌ (A Bigger Splash) و ساسپریا (Suspiria) گوادانینو و خالق سریال The Terror) از رمان کامیل دی‌آنجلیس به همین نام، یک عاشقانه‌‌‌ی کانیبالی، یک تریلر دوران بلوغ، و فیلمی جاده‌ای در آمریکای دوره‌ی رونالد ریگان توصیف شده. گوادانینو در این فیلم با همکاران پرتعدادی از فیلم‌های گذشته‌ی خود تجدید دیدار کرده، که شاید مهم‌ترین‌شان تیموتی شالامه، ستاره‌ی پرکار و موفق سینمای امروز باشد. جوان ۲۶ ساله‌ی آمریکایی که می‌توان گفت اصلا درخشش‌اش را با نقش‌آفرینی در مرا با نام‌ات صدا کن (Call Me By Your Name) گوادانینو آغاز کرد، سومین حضورش در فستیوال ونیز را تجربه می‌کند. مرد ایتالیایی ۵۰ ساله اما پیش‌از‌این چهار بار در ضیافت سینمایی شهر روی آب شرکت کرده است.

۱۲- فیلم The Eternal Daughter

فیلم دختر ابدی

• کارگردان: جوانا هاگ
• نویسنده: جوانا هاگ
• بازیگران: تیلدا سوئینتون، جوزف مایدل، کارلی سوفیا دیویس، الفی سنکی گرین
• کشور ساخت: انگلستان، آمریکا

جوانا هاگ بریتانیایی دو سال پیش در تصمیمی غیرمنتظره، بر درام تحسین‌شده‌اش یعنی سوغاتی (The Souvenir) دنباله‌ای ساخت، و سال گذشته به ‌شکلی غافلگیرکننده، تولید فیلمی تازه را در سکوت خبری به پایان رساند. پس از دو همکاری با آنر سوئینتون برن جوان و تازه‌کار به‌عنوان بازیگر محوری، هاگ این‌بار به سراغ مادر نام‌دار او رفته و نقش اصلی فیلم‌ جدیدش را به تیلدا سوئینتون سپرده.

دختر ابدی درامی رازآلود و روایت‌گر داستان زنی میان‌سال و مادر پیرش توصیف شده؛ که به خانه‌ی قدیمی‌شان بازمی‌گردند و آن را هتلی متروک می‌یابند، و چاره‌ای ندارند جز اینکه با اسرار مدفون در آن مواجه شوند. این فیلم اولین حضور جوانا هاگ در فستیوال ونیز را رقم می‌زند، و پخش‌اش هم بر عهده‌ی شرکت خوش‌نام A24 است.

۱۳- فیلم Beyond The Wall

فیلم شب، داخلی، دیوار

• کارگردان: وحید جلیلوند
• نویسنده: وحید جلیلوند
• بازیگران: نوید محمدزاده، دایانا حبیبی، امیر آقایی، علیرضا کمالی
• کشور ساخت: ایران

یکی از دو فیلم ایرانی حاضر در بخش رقابتی ونیز ۲۰۲۲ و سومین فیلم بلند داستانی وحید جلیلوند در مقام کارگردان، روایت‌گر داستان مرد نابینایی به نام علی (نوید محمدزاده) است که زندگی‌اش با ورود نابه‌هنگام زنی متواری آشفته می‌شود.

نقطه‌ی آغاز دیرهنگام کارنامه‌ی کوتاه اما موفقیت‌آمیز وحید جلیلوند در کسوت کارگردان سینما، سال ۱۳۹۳ و فیلم چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت بود. اولین فیلم بلند داستانی او پس از موفقیت در بخش نگاه نوی جشنواره‌ی فیلم فجر، راهی بخش افق‌های ونیز هفتادودوم شد، و جایزه‌ی فیپرشی منتقدان را کسب کرد. موفقیت‌های بزرگ‌تر دو سال بعد و با فیلم بدون تاریخ بدون امضا فرارسیدند؛ چرا که دومین فیلم جلیلوند این‌بار جوایز بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر مرد را در بخش‌ افق‌های فستیوال ونیز به‌دست‌آورد. همکاری دوباره‌ی کارگردان ۴۶ ساله‌ی ایرانی با نوید محمدزاده، اولین حضور او در بخش رقابتی جشنواره‌ی ایتالیایی را رقم خواهد زد.

فیلم‌برداری اثر تازه‌ی جلیلوند پس از توقفی کوتاه، در سال ۱۳۹۹ به‌ پایان رسید. دایانا حبیبی که ملیتی ایرانی-گرجستانی دارد، در اولین حضورش مقابل دوربین، نقش اصلی زنِ شب، داخلی، دیوار را بازی می‌کند. پخش این فیلم ایرانی نیز بر عهده‌ی شرکت آلمانی Match Factory است.

۱۴- فیلم The Banshees of Inisherin

فیلم بنشی های اینشیرین

• کارگردان: مارتین مک‌دونا
• نویسنده: مارتین مک‌دونا
• بازیگران: کالین فرل، برندن گلیسون، بری کیوگن، کری کاندن
• کشور ساخت: ایرلند، انگلستان، آمریکا

نویسنده‌ی برجسته‌ی ایرلندی و از مولفان پیش‌گام سبک کمدی سیاه، برای چهارمین فیلم‌اش به زوج محوری در بروژ (In Bruges) یعنی کالین فرل و برندن گلیسون بازگشته، و این برای دوست‌داران یکی از بهترین کمدی‌های پست‌مدرن هزاره‌ی سوم، خبر خوشحال‌کننده‌ای است.

نخستین ساخته‌ی مک‌دونا که در سرزمین مادری‌اش فیلم‌برداری شده، در سال ۱۹۲۳ و جزیره‌ی خیالی اینشیرینِ گرفتار میانه‌ی جنگ داخلی ایرلند می‌گذرد، و بناست ازطریق ثبت مناظر طبیعت زیبای این کشور، بزرگ‌تر و «سینمایی»‌تر از آثار پیشین او باشد. این فیلم روایت‌گر داستان کالم (گلیسون) است که روزی تصمیم می‌گیرد رابطه‌‌ی طولانی‌مدت‌‌ خود با دوست صمیمی‌اش پاریک (فرل) را به‌ناگهان پایان دهد! تصمیمی که برای هردوشان عواقب نگران‌کننده‌ای خواهد داشت.

دومین حضور نمایشنامه‌نویس صاحب سبک ۵۲ ساله در جشنواره‌ی ونیز را شاهد خواهیم بود. اولین حضور او و کسب جایزه‌ی بهترین فیلمنامه برای سه بیلبورد خارج از ابینگ، میزوری (Three Billboards Outside Ebbing, Missouri)، شروع موفقیت‌های فیلمی را رقم زد که هفت نامزدی و دو جایزه‌ی بازیگری از اسکار ۲۰۱۸ به‌دست‌آورد. باید دید که آیا نمایش بنشی‌های اینشیرین در ونیز ۲۰۲۲، این فیلم را رهسپار مسیر مشابهی خواهد کرد یا نه.

۱۵- فیلم Argentina, 1985

آرژانتین، ۱۹۸۵

• کارگردان: سانتیاگو مایته
• نویسندگان: سانتیاگو مایته، ماریانو گیناس
• بازیگران: ریکاردو دارین، پیتر لانزینی، کارلوس پورتالوپی، نورمن بریسکی
• کشور ساخت: آرژانتین، آمریکا

نخستین تولید آرژانتینی اوریجینال آمازون استودیوز، فیلم تازه‌ی سانتیاگو مایته است. فیلم‌سازی که پیش‌از‌این حضور در جشنواره‌های معتبری چون کن، شیکاگو و لوکارنو را تجربه کرده، اما برای اولین‌بار و با ششمین ساخته‌ی بلند داستانی‌اش پا به فستیوال ونیز می‌گذارد.

دو تن از برجسته‌ترین بازیگران دو نسل متفاوت از سینمای آرژانتین یعنی ریکاردو دارین و پیتر لانزینی، گروه بازیگری این پروداکشن بزرگ را رهبری می‌کنند. داستان فیلم روایت‌گر ماجرای واقعی دادستانی به نام جولیو استراسرا (ریکاردو دارین) است که همراه وکیلی جوان به نام لوئیس مورنا اوکامپو (پیتر لانزینی) و چند تن از وکلای بی‌تجربه‌ی دیگر، به جنگ حقوقی با دیکتاتوری نظامی آرژانتینِ دهه‌ی هشتاد میلادی می‌رود، و محدودیت زمان و تهدیدهای جانی را تاب می‌آورد. محاکمه‌ی حاصل، بزرگ‌ترین دادرسی جنایات جنگی از زمان دادگاه نورنبرگ در سال ۱۹۴۶ نام گرفت.

۱۶- فیلم Chiara

فیلم کیارا

• کارگردان: سوزانا نیکیارلی
• نویسنده: سوزانا نیکیارلی
• بازیگران: مارگریتا مازوکو، لوئیجی لوکاسیو، پائولو بریگولیا، آندریا کارپنزانو
• کشور ساخت: ایتالیا، بلژیک

برنده‌ی جایزه‌ی بهترین فیلم بخش افق‌های جشنواره‌ی ونیز هفتادوچهارم با نیکو، ۱۹۸۸ (Nico, 1988)، سوزانا نیکیارلی، فیلم زندگی‌نامه‌ای دیگری را به ونیز ۲۰۲۲ آورده. داستان کلرِ آسیسی، قدیس اهل شهر آسیسی ایتالیا، که در نوجوانی و پس از شنیدن سخنرانی فرانسیس مقدس (از شخصیت‌های برجسته‌ی مسیحیت)، خانواده‌‌ی ثروتمندش را رها می‌کند تا راهبه شود.

نقش کلر را مارگریتا مازوکو ایفا می‌کند که بیش از هرچیز به بازی در سریال ایتالیایی تحسین‌شده‌ی دوست درخشان من (My Brilliant Friend) شناخته می‌شود. مدیریت فیلم‌برداری این پنجمین ساخته‌ی بلند داستانی نیکیارلی را نیز کریستل فورنیه انجام داده که پیش‌تر همکاری‌های پرتعدادی با سلین سیاما داشته.

۱۷- فیلم Monica

فیلم مونیکا

• کارگردان: آندرئا پالائورو
• نویسندگان: آندرئا پالائورو، اورلاندو تریادو
• بازیگران: امیلی براونینگ، پاتریشا کلارکسون، تریس لیزت، آدریانا بارازا
• کشور ساخت: آمریکا، ایتالیا

سومین اثر آندرئا پالائوروی ایتالیایی هم مثل دو ساخته‌ی پیشین‌اش در جشنواره‌ی ونیز حضور یافته. فیلمی که امیلی براونینگ استرالیایی، ستاره‌ی سریال خدایان آمریکایی (American Gods)، از بازیگران‌اش است، پرتره‌ی صمیمی زنی توصیف شده که برای مراقبت از مادر روبه‌مرگ‌اش، به خانه بازمی‌گردد. بناست که فیلم در این مسیر مفاهیم جهان‌شمولی چون دل‌کندن، کهولت سن، پذیرش و رستگاری را مورد کاوش قرار دهد.

پیش از امیلی براونینگ قرار بوده آنا پاکین، بازیگر برنده‌ی جایزه‌ی اسکار برای فیلم پیانو (The Piano)، نقش اصلی فیلم را ایفا کند، اما به‌دلیل تداخل زمانی با پروژه‌های دیگرش، مجبور به کناره‌گیری شد. پاتریشا کلارکسون و آدریانا بارازا که به ترتیب برای فیلم‌های تکه‌های آوریل (Pieces Of April) و بابل (Babel) سابقه‌ی نامزدی جایزه‌ی اسکار را دارند، از دیگر بازیگران فیلم هستند.

۱۸- فیلم No Bears

فیلم خرس نیست

• کارگردان: جعفر پناهی
• نویسنده: جعفر پناهی
• بازیگران: جعفر پناهی، ناصر هاشمی، مینا کاوانی، وحید مباشری

ساخته‌ی تازه‌ی فیلم‌ساز توقف‌ناپذیر ایرانی هم مانند همیشه سر از فستیوالی معتبر درآورده، و خرس نیست دومین نماینده‌ی سینمای ایران در بخش رقابتی این دوره از جشنواره‌ی ونیز است. این فیلم که به سیاق آثار اخیر پناهی، خودش ایفاگر یکی از نقش‌های اصلی آن است، روایت‌گر دو داستان عاشقانه‌ی موازی توصیف شده که یکی در ایران و دیگری در ترکیه می‌گذرد.

جعفر پناهی که از پرافتخارترین فیلم‌سازان ایرانی در عرصه‌ی بین‌المللی است، ۲۲ سال پیش و با فیلم دایره، شیر طلایی ونیز پنجاه‌وهفتم را برده. آخرین فیلم بلند داستانی نمایش‌یافته از پناهی یعنی سه‌ رخ نیز جایزه‌ی بهترین فیلمنامه‌ی جشنوراه‌ی کن ۲۰۱۸ را تصاحب کرد.

۱۹- فیلم All The Beauty And The Bloodshed

فیلم آن‌همه زیبایی و خون‌ریزی

• کارگردان: لورا پویتراس
• نویسنده: لورا پویتراس
• کشور ساخت: آمریکا

تنها مستند حاضر در بخش رقابتی جشنواره‌ی ونیز امسال، ساخته‌ی تازه‌ی لورا پویتراس، کارگردان فیلم تحسین‌شده و پرسروصدای شهروندچهار (Citizenfour) است. فیلمی به تهیه‌کنندگی استیون سودربرگ، که در سال ۲۰۱۴ و درباره‌ی ادوارد اسنودن ساخته شد و نهایتا جایزه‌ی اسکار بهترین مستند سینمایی را نیز به چنگ آورد.

فیلم تازه‌ی پویتراس درباره‌ی نِن گولدین، عکاسی است که به مبارزه با خانواده‌ی سکلر، صاحبان شرکت داروسازی پرِدو فارما پرداخت. این شرکت محل شکایات حقوقی زیادی به اتهام استفاده از نوعی ماده‌ی اعتیادآور در داروهای خود بوده، و از مقصران بحران اپیدمی اوپیود در ایالات متحده‌ی آمریکا شناخته شده. خانواده‌ی سکلر از سوی برخی، «شیطان‌صفت‌ترین خانواده‌ی آمریکا» لقب گرفته‌اند.

۲۰- فیلم A Couple

فیلم یک زوج

• کارگردان: فردریک وایزمن
• نویسندگان: فردریک وایزمن، ناتالی بوتفو
• بازیگر: ناتالی بوتفو
• کشور ساخت: فرانسه، آمریکا

فردریک وایزمن ۹۲ ساله، از مهم‌ترین مستندسازان زنده‌ی جهان، برای سومین بار در کارنامه‌ی پربارش به سراغ ساخت اثری غیرمستند رفته. فیلمی درباره‌ی لئو تولستوی، نویسنده‌ی بزرگ روس، و همسرش سوفیا؛ که اگرچه داخل یک خانه زندگی می‌کردند، برای یکدیگر نامه می‌نوشتند و رابطه‌ی پیچیده‌ای داشتند. یک زوج، مونولوگ سوفیا درباره‌ی فرازوفرود‌های زندگی مشترک‌شان، مبتنی بر نامه‌ها و دفاتر خاطرات‌ به‌جا‌مانده از آن‌ها، توصیف شده.

ساخته‌ی تازه‌ی فیلمساز کهنه‌کار آمریکایی، با تنها ۶۳ دقیقه طول زمانی، کوتاه‌ترین فیلم حاضر در بخش رقابتی ونیز ۲۰۲۲ است. وایزمن که در سال ۲۰۱۴ شیر طلایی افتخاری را به پاس یک عمر فعالیت هنری خود از همین جشنواره‌ی ونیز دریافت کرد، و در سال ۲۰۱۷ آکادمی اسکار نیز با اعطای جایزه‌ای افتخاری به قدردانی از او پرداخت، امسال برای پنجمین بار پا به فستیوال معتبر ایتالیایی می‌گذارد.

۲۱- فیلم The Son

فیلم پسر

• کارگردان: فلوریان زلر
• نویسندگان: فلوریان زلر، کریستوفر همپتون (براساس نمایشنامه‌ای از فلوریان زلر)
• بازیگران: هیو جکمن، آنتونی هاپکینز، لورا درن، ونسا کربی
• کشور ساخت: انگلستان

دومین فیلم فلوریان زلر پس از درام تحسین‌شده‌ی پدر (The Father) که برای‌اش جایزه‌ی اسکار بهترین فیلمنامه‌ی اقتباسی را به همراه آورد، پرستاره‌تر از ساخته‌ی قبلی او است. نویسنده‌ی برجسته‌ی فرانسوی که از سوی رسانه‌ی تایمز «هیجان‌انگیزترین نمایشنامه‌نویس زمانه‌ی ما» نام گرفته، برای دومین اثر بلند داستانی خود به سراغ روایت ماجرای مردی به نام پیتر (هیو جکمن) رفته که نظم زندگی شلوغ تازه‌اش را با ورود همسر سابق‌اش کیت (لورا درن) و پسر نوجوان‌شان نیکلاس، ازدست‌رفته می‌یابد.

در مسیر ساخت فیلمی که موسیقی هانس زیمر بزرگ لحظات‌اش را همراهی خواهد کرد، جدا از بازگشت سِر آنتونی هاپکینز، کریستوفر همپتون بریتانیایی (فیلمنامه‌نویس نامزد اسکار و مترجم همیشگی متون زلر از زبان فرانسه به انگلیسی) هم بار دیگر کنار فیلمساز ۴۳ ساله‌ بوده، تا نمایشنامه‌ی سال ۲۰۱۸ او به همین نام را به پرده‌ی نقره‌ای بیاورند. باید دید که آیا پس از پدر و پسر، زلر به سراغ اقتباس نمایشنامه‌ی مادر -که در سال ۲۰۱۰ نوشته‌شده- می‌رود، و سه‌گانه‌ی سینمایی خود را تکمیل می‌کند، یا خیر.

۲۲- فیلم Our Ties

فیلم پیوند های ما

• کارگردان: رشدی زم
• نویسندگان: رشدی زم، مایوِن لو‌بسکو
• بازیگران: مایوِن لو‌بسکو، سمی بوجیلا، رشدی زم، رشید بوشارب
• کشور ساخت: فرانسه

کارنامه‌ی رشدی زم فرانسوی را بیشتر نقش‌آفرینی در آثار کوچک و بزرگ سینمایی و تلویزیونی کشورش شکل داده، تا کارگردانی. او از انتهای دهه‌ی هشتاد میلادی در بیش از نود عنوان فیلم و سریال بازی کرده، و شروع فیلمسازی بلند سینمایی‌اش به سال ۲۰۰۷ و فیلم باور شوم (Bad Faith) بازمی‌گردد. پیوندهای ما ششمین ساخته‌ی او است، و نخستین حضورش در جشنواره‌ی ونیز را رقم خواهد زد.

این فیلم روایت‌گر زندگی یک خانواده و به‌طور مشخص، مردی به نام موسی است؛ که طی حادثه‌ای از ناحیه‌ی سر آسیب می‌بیند. این حادثه تغییراتی را در رفتار موسی پدید می‌آورد.

۲۳- فیلم Other People's Children

فیلم بچه های دیگران

• کارگردان: ربکا زلوتوسکی
• نویسنده: ربکا زلوتوسکی
• بازیگران: ویرژینی افیرا، آنتونیا بورسی، یامی کوچیو، کیارا ماسترویانی
• کشور ساخت: فرانسه

آخرین فیلم حاضر در بخش رقابتی ونیز ۲۰۲۲، سازندگان دو اثر دیگر حاضر در این بخش را به‌عنوان بازیگر همراه خود دارد؛ چرا که فردریک وایزمن بزرگ و رشدی زم فرانسوی، در جمع بازیگران پنجمین ساخته‌ی بلند داستانی ربکا زلوتوسکی ۴۲ ساله حاضر هستند. گروه بازیگری‌ای که ویرژینی افیرای بلژیکی، بازیگر آخرین ساخته‌ی پل ورهوفن نام‌دار آن را رهبری می‌کند.

افیرا ایفاگر نقش زنی ۴۰ ساله به نام ریچل است؛ که فرزندی ندارد. آشنایی ریچل با مردی به نام علی (رشدی زم) و دختر چهار ساله‌اش، ظاهرا این فقدان را در زندگی او جبران می‌کند؛ اما در مسیر عشق ورزیدن به فرزندی که هم‌خون‌اش نیست، با چالش‌هایی مواجه می‌شود.

حالا نوبت شما است. برای ما از این بنویسید که کدام یک از فیلم‌های حاضر در بخش رقابتی جشنواره‌ی ونیز امسال توجه‌تان را جلب کرده؟ بیشتر منتظر تماشای ساخته‌ی تازه‌ی کدام فیلمساز حاضر در ونیز ۲۰۲۲ هستید؟

---