خیابان سی تیر؛ جذاب ترین خیابان و استریت فود تهران

خیابان سی تیر، خیابان قوام‌السلطنه سابق و یکی از جاهای دیدنی تهران است. این خیابان از سمت جنوب از خیابان امام خمینی شروع می‌شود و در شمال در تقاطع خیابان جمهوری و خیابان میرزا کوچک‌خان به پایان می‌رسد.

خیابان سی تیر که از خیابان‌های قدیمی تهران محسوب می‌شود به دلیل قرار داشتن کلیسای انجیلی (پطرس مقدس)، کنیسه حییم و آتشکده زرتشتی آدریان به خیابان ادیان معروف است و نامش برگرفته از قیام ۳۰ تیر است. پیش از انقلاب ۱۳۵۷، این خیابان در بزرگداشت احمد قوام به نام خیابان قوام‌السلطنه نامگذاری شده بود.

خیابان سی تیر خیابانی پر از هیاهو با بافتی تاریخی، سنگ فرشی زیبا و موزه‌ها و بناهای ارزشمند، یکی از جذاب‌ترین خیابان‌های تهران است.

تمامی گردشگرانی که به تهران سفر می‌کنند حتما به این خیابان آمده و از مهم‌ترین موزه ایران؛ «موزه ملی ایران» بازدید می‌کنند. علاوه‌بر آن، تمامی جاذبه‌های این خیابان به‌قدری دلنشین است که هر گردشگری ساعت‌ها می‌تواند از جاذبه‌های این خیابان بازدید کرده و از فضای موجود در آن لذت ببرد.

به سمت جنوب خیابان که حرکت کنید، بافت کهنه و تاریخی محله خودش را با دیوار‌های آجری و خانه‌های قدیمی که غالبا خیلی بلند مرتبه نیستند، نشان می‌دهد. خیابان سی تیر اگر چه از خیابان جمهوری آغاز می‌شود؛ اما نمی‌توان خیابان شمالی آن یعنی میرزاکوچک‌خان را به دلیل بافت و پیوستگی‌اش به این خیابان در این مجموعه ذکر نکرد.

خیابان میرزاکوچک‌خان به سفارت روسیه ختم می‌شود. سفارت روسیه یکی از بناهای تاریخی است که در زمان‌های دور متعلق به امین‌السلطان و به باغ اتابک معروف بوده است. بعدها این باغ به سفارت شوروی سابق داده شد و در حال حاضر هم سفارت روسیه است.

این بنا گذشته از قدمت و تاریخچه‌ای که دارد، شاهد خیلی از وقایع تاریخی هم بوده است؛ از جمله درگیری قوای دولتی با ستارخان که منجر به زخمی شدن ستارخان شد و کنفرانس معروف تهرانهم در این سفارتخانه اتفاق افتاد؛ اما آنچه این خیابان را معروف کرده است گذشته از آنچه یاد شد، وجود ادیان مختلف کنار هم در این خیابان است.

قرار داشتن کلیسای حضرت مریم و موزه ارامنه با کمی فاصله از نیایشگاه زرتشتیان (آتشکده آدریان) و بنای قدیمی و آجری مدرسه فیروز بهرام گواه این مطلب است.

عکس از: کارناوال سعید

بعد از گذشتن از خیابان جمهوری، خیابان سی تیر آغاز می‌شود.

در یک سمت خیابان تا چشم کار می‌کند، مغازه است؛ مغازه‌هایی که فرم قدیمی خود را حفظ کرده‌اند و بیشتر صاحبانشان آن‌ها را از پدر و پدربزرگ خود به ارث برده‌اند. حتی خود خیابان هم به نسبت دیگر خیابان‌های تهران کمتر دچار تغییر و تحول شده است.

موزه ملی ایران، کلیسای انجیلی (پطرس مقدس)، کنیسه حییم، موزه آبگینه و سفالینه، موزه علوم و فناوری ایران، بنیاد سینمایی فارابی، هنرستان صنعتی تهران، کافه‌هایی تاریخی و در امتداد این خیابان پس از خیابان جمهوری نیز، دبیرستان فیروز بهرام، آتشکده آدریان و کلیسای مریم مقدس قرار دارد که از جمله بناهای تاریخی و زیبای شهر تهران هستند.

عکس‌ها از: امیر خلوصی و علیرضا کیخا به ترتیب عکس هوایی از خیابان میرزا کوچک خان و دبیرستان فیروز بهرام، کنیسه حییم، کلیسای مریم مقدس

موزه ایران باستان، اولین موزه رسمی ایران است که بیشترین یافته‌های باستان ‌شناسی حاصل از کاوش‌های علمی از دوران پارینه سنگی تا اسلامی در آن نگهداری می‌شوند. این موزه دارای دو بخش «ایران باستان» و «دوران اسلامی» است.

کار ساخت موزه ایران باستان در ۲۱ اردیبهشت سال ۱۳۱۳ هجری شمسی به دستور رضا شاه آغاز شد. از آن‌جایی که طرح و نقشه یک موزه باید با موضوع و اشیای داخل آن ارتباط و هماهنگی داشته و با تاریخ و هنر آن سرزمین مرتبط و پیوسته باشد، گدار با الهام از طاق کسری (مشهورترین کاخ شهر تیسفون پایتخت دولت ساسانی که ایوان آن ۳۵ متر بلندی و ۵۰ متر پهنا و ۲۵ متر عمق دارد) بنای موزه را طراحی کرده و دو معمار ایرانی به نام‌های «عباسعلی معمار» و «استاد مرادعلی تبریزی» اجرای آن را برعهده گرفتند.

عکس از: تریپ یار

پس از بازدید از موزه ایران باستان می‌توانید از غذاهای خیابانی که در کنار موزه قرار دارند، تهیه کنیدو از فضای آن لذت ببرید و دوباره در این خیابان جذاب شروع به قدم زدن کنید.

قدم زدن در این خیابان حس نوستالژی غریبی در وجودتان پدیدار می‌کند و با دیدن کافه گل رضائیه با ظاهری قدیمی این حس تشدید می‌شود.

داخل کافه که می‌روید دیوار‌های پوشیده از عکس‌های نویسندگان و شاعران، میز و صندلی‌های چوبی ساده و نور قرمز که فضا را گرم‌تر کرده است، بخاری خاموش قدیمی، لیوان‌ها و فنجان‌های قدیمی و تمیز که مرتب چیده شده‌اند، به اضافه بوی گرم و ملایم قهوه، شما را به دهه ۳۰ یا ۴۰ تهران می‌برد.

صاحب کافه، گذشته‌ی کافه را اینگونه توصیف می‌کند که سال ۱۳۱۰ خورشیدی به همت پدر بزرگش، آقای خوش‌آمد، اینجا همپای کافه‌های نادری و فیروز (بانک ملی شده است) وریورو (بانک سپه شده است) و فردوسی شکل گرفت و کم‌کم فرهنگ کافه‌نشینی بین نویسندگان و روشنفکران و عامه مردم هم باب شد. این کافه هنوز هم پاتوق خیلی از نویسندگان، هنرمندان و کارکنان سفارتخانه‌های اطراف است.

اگر گذرتان به این رستوران افتاد بدانید که در این کافه غذاها را با نوستالژی تهران قدیم میل خواهید کرد.

در ادامه مسیر خیابان صالح را می‌بینید که خانه ایرج میرزا را دل خود جای داده، قرار دارد و با توجه به این‌که بخش اصلی خانه ویران شده؛ اما بخش باقی مانده از خانه هم در اختیار شهرداری است. فرم قدیمی ظاهر آن، از گذشته‌اش حکایت می‌کند.

عمارت اصلی موزه آبگینه، عمارتی قجری با معماری منحصر‌به‌فرد است که در میانه باغی به مساحت ۷,۰۰۰ مترمربع قرار دارد و در حدود سال ۱۲۹۹ شمسی، مقارن با انقراض حکومت قاجاری و روی کار آمدن پهلوی اول، به دستور احمد قوام، ملقب به قوام السلطنه از پرنفوذترین سیاستمداران ایرانی، ساخته شد.

این بنای زیبا با ارسی‌های چوبی و باغچه‌ای باصفا تا مدت ۳۰ سال محل سکونت و دفتر کار احمد قوام بود؛ تا اینکه در سال ۱۳۳۱ به سفارت مصر واگذار شد و نهایتا در سال ۱۳۵۶ جهت برپایی موزه شیشه و سرامیک ایران بازسازی شد.

خانه و محل کار قوام‌الدوله هم یکی دیگر از جاهای دیدنی این خیابان است که حالا بخشی از آن به موزه آبگینه اختصاص یافته و بخشی دیگر در اختیار سینما فارابی است.

این موزه با طراحی داخلی هانس هولین، معمار سرشناس اتریشی در سال ۱۹۷۷ میلادی به منظور ارائه طرح بازسازی انتخاب شد. طراحی مدرن با تلفیقی از معماری ایرانی در این بنا به چشم می‌خورد.

عکس از: کارناوال سعید

گذشته از دارا بودن گنجینه آثار شیشه‌ای و سفالینه بسیار زیبا و دیدنی است. حتما از آثار این موزه که شامل اشیای شیشه‌ای و سفالینه‌های دوران مختلف است بازدید کنید و اگر تمایل به خرید داشتید، علاوه بر موزه که غرفه فروش دارد، مغازه‌ای هم در کنار این موزه زیبا قراردارد که به فروش ظروف شیشه‌ای و نمایش آثاری از هنر شیشه‌گری پرداخته است.

عکس از: کارناوال سعید

آبگینه‌های قدیمی به شما فرصت می‌دهد اشیایی شبیه اشیا موزه داشته باشید.

نام سی تیر متاثر از واقعه تاریخی سال ۱۳۳۱ شمسی است که مردم در این روز علیه قوام به خیابان آمدند. سکونت اقلیت‌های مذهبی ارامنه و یهودیان و زرتشتیان و ساخته شدن عبادتگاه‌های آن‌ها باعث شده این محله به خیابان ادیان تبدیل شود.

عکس‌ها به ترتیب از: الی گشت، امیر خلوصی، کجارو، علیرضا کیخا

کلیسای پطروس قدمتی بالغ بر یک قرن و نیم دارد که در سال ۱۸۹۱ میلادی توسط میسیونرهای پروتستان بنا شده است که در تهران مستقر شده بودند. این کلیسا که نشانی از قدمت وجود پیروان ادیان الهی در تهران بوده، تلفیقی از سبک معماری اروپایی و ایرانی است.

عکس از: ویکی پدیا

مهم‌ترین خیابان این محله سرهنگ سخایی با نام قدیمی سوم اسفند است که تاسیسات قدیمی ارتش در آن قرار دارد. از جمله مکان‌های تاریخی این محله مدرسه‌های آن است؛ هنرستان شهید بهشتی که اولین هنرستان صنعتی تهران است، سال ۱۲۸۶ شمسی ساخته شده است؛ هنرستان دخترانه وارتان یا دبستان‌های مهر مریم و مهر جردن که حالا دومی شهدای مرصاد نامیده می‌شود.

مدیر این مدرسه مدعی است ساختار آن از زمان احداثش که به سال ۱۳۲۷ شمسی برمی‌گردد، تاکنون خیلی تغییر نکرده است. البته لازم به ذکر است که در خیابان میرزا کوچک خان که در امتداد خیابان سی‌تیر است، دبیرستان ماندگار فیروز بهرامنیز قرار دارد.

کتابخانه ملی ایرانیا همان موزه ملک که در کنار موزه ملی که به موزه علوم و فناوری تبدیل شده، از بناهای تاریخی مهم این خیابان است.

در کنار این موزه میدان مشق سابق یا همان باغ ملی تهران قرار دارد که بنا‌های تاریخی همچون سر در باغ ملی و موزه‌های فراوانی مانند موزه پست و مخابرات و موزه عبرت را در خود جای داده است؛ پیاده‌راهی که گشت و گذار در آن زمان دیگری را برای معرفی می‌طلبد.

انتهای خیابان سی تیر به خیابان امام خمینی یا سپه سابق می‌رسد. این خیابان در زمان‌های دور به خیابان مریضخانه معروف بود؛ چون اولین بیمارستان تهران در نزدیکی این خیابان ساخته شد و این بیمارستان قدیمی به نام بیمارستان سینا هنوز هم پا برجا است. این خیابان از متروی حسن‌آباد، میدان امام خمینی و اتوبوس‌های پایانه پارک‌شهر قابل دسترسی است.