بررسی بازی موبایل بازاران

«بازاران» درکنار دو بازی «کلمه دوز» و «ماهرخ»، مثلث ساخته‌های استودیوی ایرانی پاز را تشکیل می‌دهد. از آنجایی که کلمه دوز و ماهرخ آثاری با محوریت بازی کلمات به‌شمار می‌روند، بازاران به‌عنوان یک بازی رانر بی‌انتها، چالش برانگیزترین محصول این تیم توسعه‌دهنده‌ی داخلی از استان یزد است. این بازی در طول ده هفته برای شرکت در رویداد بازی‌سازی کژوال کمپ ساخته شد؛ کژوال کمپ رویدادی با هدف ارتقای سطح و کیفیت بازی‌های موبایل ایرانی است که طی آن تیم‌های مختلفی از توسعه‌دهندگان با راهنمایی مربیان بازی‌هایی را جهت رقابت با یکدیگر تولید می‌کنند. بازی اندروید بازاران توانست پس از بازی‌های مهره چین و شکمو، مقام سوم این رویداد را کسب کند و اخیرا نیز به‌روزرسانی بزرگی را دریافت کرده است.

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، بازاران یک بازی رانر است. در این بازی هدف اصلی شما پیشروی در مسیری بی‌انتها است که در پیش روی شما قرار گرفته. درست مثل همه‌ی بازی‌های این سبک، حرکت در مسیر تعیین شده، که در این مورد یک بافت سنتی از شهر یزد است، خالی از چالش‌ها و موانع متعدد نیست. در این بازی شما به دلیلی نامشخص در حال دویدن در وسط خیابان هستید و دراین‌میان با موانعی متعدد برخورد می‌کنید؛ در مسیر موانع زیادی از جمله ماشین‌ها، راهبندها، ماشین‌های بزرگ باری و بشکه‌های رها شده در خیابان وجود دارند که در مواجهه با هر کدام باید با حرکتی خاص بدون برخورد با آن‌ها رد شوید. بعضی موانع شما را به محض برخورد به زمین می‌زنند و بازی تمام می‌شود و بعضی دیگر به نشانه‌ی تلنگر کمی در حرکت شما وقفه ایجاد می‌کنند و باعث می‌شوند سرعت حرکتتان کند‌تر شود. یکی از مواردی که واقعا حین انجام این بازی ذهن مرا به خود مشغول کرده بود، این مسئله است که اصلا چرا شخصیت بازی در حال دویدن با این عجله در وسط خیابان است؟ آیا وی قصد دارد با سرعت به نقطه‌ای برسد یا از شخصی یا چیزی فرار می‌کند؟ در نسخه‌ی اولیه‌ی بازی شما در حال فرار کردن از دست گوسفندی عصبانی بودید، اما در بروز رسانی جدید بازی شما صرفا در حال دویدن هستید. خلاصه دلیل دویدن شما هرچه که باشد، بازی بعد از برخورد شما با موانع و ایستادن از حرکت به پایان می‌رسد و باید از اول بازی را شروع کنید یا با مصرف الماس‌هایی که در طول مسیر کسب می‌کنید، مسیر را ادامه دهید. تنوع چندانی در موانع دیده نمی‌شود و عدم وجود چالش‌های روزانه، قدرت‌های جدید، تنوع در طراحی محیط و سیستم سطح بندی باعث می‌شود که گیم پلی بازاران به سرعت خسته کننده شود. یکی از تلاش‌های بازی برای فرار از این تکرار، قرار دادن شخصیت‌های مختلف در بازی است که البته تغییری قابل‌توجه در روند گیم پلی ایجاد نمی‌کنند. شاید تنها چیزی که باعث شود یک بازیکن بخواهد به بازی کردن بازاران ادامه دهد، رقابت بر سر کسب مقام اول در جدول رده بندی آن باشد، که البته برای دیدن جدول رده بندی نیاز دارید در سیستم بازی ثبت‌نام کنید که البته برای ثبت‌نام باید شماره‌ی تلفن همراه خود را وارد کنید و همین مسئله به‌عنوان یک نکته‌ی منفی باعث می‌شود خیلی از بازیکنان از خیر دیدن جدول رده بندی بگذرند.

در این بازی به جز موانع، آیتم‌هایی کمکی نیز وجود دارند که طی کردن مسیر را برای شما آسان‌تر می‌کنند. این آیتم‌ها مشتکل‌اند از سپر، که در مدت زمانی محدود شما را ضد ضربه می‌کند، افزایش دهنده‌ی امتیاز، آهنربا، که سکه‌ها را به خود جذب می‌کند، و موشک، که هم سرعتتان را بیشتر می‌کند و هم از برخورد شما با موانع جلوگیری می‌کند. به هنگام دریافت هر یک از این آیتم‌ها، خطی در بالای تصویر نمایان می‌شود که نشان‌دهنده‌ی مدت زمان باقی ماندن تاثیر آیتم است. در ابتدای امر، مدت زمان استفاده از این آیتم‌ها بسیار کوتاه است که البته شما با جمع آوری سکه در طول بازی، می‌توانید با خرید بروز رسانی‌های موجود در فروشگاه، قدرت‌های آنان را افزایش دهید. در اینکه تیم سازنده سعی داشته با اضافه کردن این آیتم‌ها به بازی در گیم پلی تنوع ایجاد کند شکی نیست، اما ضعف در طراحی گرافیکی افکت‌ها باعث می‌شود آنطور که باید تاثیر آیتم‌ها توسط بازیکن احساس نشود؛ برای مثال، هنگام استفاده از موشک، شخصیت بجای آنکه از زمین بلند شود و به پرواز دربیاید، تنها با سرعت بیشتری از میان خود موانع رد می‌شود و به جز عدم وجود حباب، هیچ تفاوتی با آیتم سپر ندارد.

سیستم کنترل بازاران قابل قبول است. شاید از آن نتوان به‌عنوان روان‌ترین سیستم کنترل ازطریق صفحه‌ی نمایشگر نام برد، اما ایراد خاصی هم به آن نمی‌توان گرفت. به‌طور کلی در بازاران می‌توان به جهات چپ و راست حرکت کرد، به بالا پرید و از زیر برخی موانع با حرکت تکل رد شد. شاید تنها مسئله‌ای که می‌تواند در این زمینه کمی تا قسمتی در روند بازی برای بازیکنان مشکل ایجاد کند، همان ایراد‌های جزئی در طراحی گرافیکی باشد که زیاد با خود سیستم کنترل ارتباط خاصی ندارد؛ به خاطر طراحی نه چندان مناسب بعضی از موانع، ممکن است بازیکن فکر کند می‌تواند از روی بعضی از آن‌ها بپرد یا از زیرشان رد شود، اما هیت باکس این موانع از حجم اشغال شده توسط آن‌ها در محیط بازی بیشتر است و در برخی مواقع بدون اینکه برخوردی واقعی صورت بگیرد، بازیکن به زمین می‌افتد و بازی به اتمام می‌رسد.

در نسخه‌ی اولیه بازاران ایراد‌هایی بزرگ در گیم پلی وجود داشت که عملا باعث می‌شد بعد از مدتی بازی عملا با هیچ مانعی برخورد نکنید، در عمل هیچوقت حرکتتان متوقف نشود و رسما هرگز بازی تمام نشود. خوشبختانه در به‌روزرسانی تازه‌ی این بازی این باگ و برخی مشکلات دیگر بازی برطرف شده‌اند و امید می‌رود که سایر مشکلات گیم پلی، از جمله ایراد در برخی هیت باکس‌ها نیز برطرف شود.

مسئله‌ی دومی که ممکن است بازاران را به دل بازیکن بزند، شباهت بیش از اندازه‌ی این اثر به بازی رانر معروف Subway Surfers است. شباهت این دو بازی به‌قدری زیاد است که اصلا نمی‌توان به بررسی بازاران نشست و از Subway Surfers صحبت نکرد. شاید عمده‌ترین دلیل این شباهت، اگر نخواهیم از لفظ کپی برداری استفاده کنیم، به رویه‌ی کاری ساخت بازی‌ها در کمپ کژوال برگردد. کمپ کژوال می‌گوید که قصد دارد با الهام گیری از بازی‌های موبایل مطرح غربی، بازی‌های با کیفیت ایرانی تولید و به بازار عرضه کند‌، اما این الهام به معنای کپی برداری قدم به قدم نیست. متاسفانه چیزی که در بازاران، به‌عنوان اثری که مقام سوم را در این رویداد کسب کرده، مشاهده می‌کنیم کاملا این ادعا را رد می‌کند. تصور کنید که در طراحی موانع، آیتم‌های کمکی، سبک کنترل و حرکت، رویه‌ی گیم پلی و حتی نحوه‌ی برخورد و متوقف شدن تفاوتی دیده نمی‌شود. در دست دیگر، بازاران حتی به‌عنوان یک بازسازی کار خود را خوب انجام نمی‌دهد و خیلی از نکات مثبت گیم پلی Subway Surfers را عملا از بازی حذف کرده و باعث می‌شود حین تجربه‌ی آن فکر کنیم با یک نسخه‌ی بتای ناقص که هنوز به کلی کار احتیاج دارد طرفیم. در حین مطرح کردن این موضوع نباید فراموش کرد که این بازی طی ده هفته و با تیمی کوچک که تازه پا به عرصه‌ی بازی‌سازی گذاشته‌اند تولید شده و خود قدمی هرچند کوچک اما رو به جلو است، اما به هر حال نباید سطح انتظار و ذائقه‌ی مخاطبان را دست کم گرفت؛ بازیکن باید برای تجربه‌ی یک بازی انگیزه داشته باشد و حقیقتا کمتر کسی حاضر می‌شود دست به نسخه‌ی بسیار ضعیف‌تر یک بازی بزرگ که هم محیط و گیم پلی گسترده‌تری دارد و هم به‌صورت مرتب آپدیت‌هایی حاوی محیط‌، شخصیت‌ها و چالش‌های روزانه‌ی جدید منتشر می‌کند، بزند.

بازاران حاوی سیستم خرید درون برنامه است اما خوشبختانه پول خرج کردن یا نکردن شما هیچ تاثیری روی گیم پلی ندارد و با بازی کردن هم می‌توان تمامی شخصیت‌ها را خریداری و آیتم‌های کمکی را بروز رسانی کرد. در دست دیگر اما بنر تبلیغاتی مزاحمی که اکثر اوقات در حین بازی روی صفحه‌ وجود دارد ممکن است کمی آزار دهنده باشد. بدترین نکته راجع به این بنر‌ها آن است که لمس کردن اتفاقیشان در روند بازی وقفه ایجاد می‌کند. به جز این بنرها، ویدیوهایی تبلیغاتی کوتاهی نیز در بازی وجود دارند که البته دیدنشان الزامی نیست، اما با تماشایشان می‌توانید جایزه‌ی روزانه‌ی خود را دریافت کنید یا شخصیتتان را بعد از برخورد دوباره زنده کنید. تبلیغات پایه ثابت بازی‌های موبایل، به‌خصوص بازی‌های رایگانی همچون بازاران هستند و اصلا برای ادامه‌ی حیات اینگونه از بازی‌ها و استودیوهای مستقل حیاتی‌اند، اما باید تدبیری اتخاد شود تا حضور چنین تبلیغاتی در بازی‌ها، برای مثال بنر حاضر در صفحه، تاثیری منفی، هر چقدر کوچک، روی تجربه‌ی بازیکن نگذارد.

با چشم پوشی از برخی ایراد‌های جزئی که در بخش بررسی گیم پلی به آن اشاره کردم، می‌توان گفت از نظر ارائه‌ی جنبه‌ی بصری، خصوصا در طراحی محیط، بازاران عملکردی بسیار خوب دارد. بازی در محیط‌های مختلف یک شهر قدیمی و قسمت‌های مختلف آن جریان دارد که حقا بسیار خوب و زیبا طراحی شده و واقعا حس یک شهر، خیابان و بازار سنتی ایرانی را به بازیکن می‌دهد. شخصیت‌های بازی هم به خوبی طراحی شده‌اند و در عین رعایت کردن مضمون اصلی بازی، از نظر ظاهری تفاوت‌های زیادی دارند. امید است در بروز رسانی‌های بعدی بازی، شخصیت‌های متنوع‌تر، با قابلیت‌هایی جدید به بازی اضافه شوند. خیلی از بازی‌ها تنها با اضافه کردن عناصری همچون سبیل یا پشت مو قصد دارند بگویند که این بازی ایرانی است، اما واقعا حس و حال یک بازی با فضای ایرانی را منعکس نمی‌کنند، اما بازاران به خوبی فضایی را طراحی کرده که ایرانی است. درکنار جنبه‌ی بصری، موسیقی سنتی کار هم به این فضاسازی کمکی شایان کرده که البته بعد از مدتی ممکن است کمی به گوش تکراری بیاید.

این بررسی براساس نسخه‌ی اندروید بازی انجام شده است.