نویسنده: مهرداد داودی
// یکشنبه, ۱۱ شهریور ۱۳۹۷ ساعت ۱۷:۰۱

بیوگرافی علی نصیریان؛ از ابوالفتح صحاف تا بزرگ آقا دیوان سالار

در این مطلب سری به زندگی هنر علی نصیریان، پیشکسوت سینما و تئاتر زده‌ایم. با زومجی همراه باشید.

علی نصیریان در روز پانزدهم بهمن ۱۳۱۳ در شهر تهران به دنیا آمد. او پیشکسوت بازیگری، نمایش‌نامه نویسی و کارگردانی تئاتر است. او در کلاس‌های هنری مختلفی مانند کلاس‌های موسیقی، تئاتر و ادبیات شرکت کرد. او همچنین در سال ۱۳۳۰ در نمایش‌های هنری نویسندگی و بازیگری می‌کرد. نصیریان در سال ۱۳۳۵ برای نوشتن نمایشنامه «بلبل سرگشته» در مسابقه نمایشنامه نویسی جایزه‌ای دریافت کرد. وی در سال ۱۳۳۹ اولین تله تئاتر خود را با نام «مارگریت» کارگردانی کرد. او در این نمایش به عنوان بازیگر نیز حضور داشت. نصیریان پس از مارگریت، تله تئاتر «افعی طلایی» را با اقتباس از داستان «داش آکل» نوشته صادق هدایت کارگردانی و نویسندگی کرد. او در این نمایش با جمشید مشایخی و محمدعلی کشاورز همبازی بود. نصیریان در همان سال ۱۳۳۹ تله تئاتر «بعد از سی سال» را با بازی خودش، جمیله شیخی، جمشید لایق، اسماعیل شنگله، فخری خوروش و جمشید مشایخی جلوی دوربین برد. نصیریان در سال ۱۳۳۹ در حدود پانزده پروژه تله تئاتر همکاری داشت.

علی نصیریان

در سال ۱۳۴۰ او در هفت پروژه همکاری کرد و با اینکه در این سال نسبت به قبل کم کار شده بود اما همچنان پرفروغ بود. نصیریان در این سال پروژه‌هایی مانند تله تئاتر «عروسی جناب میرزا»، تله تئاتر «طلسم» و تله تئاتر «بن ست» را روی صحنه برد. به طور معمول نمایش‌هایی که توسط او روی صحنه می‌رفتند، بازیگرانی مانند جمشید مشایخی و عزت الله انتظامی را در تیم بازیگران داشتند. علی نصیریان در سال ۱۳۴۱ در زمینه نمایش‌های تلویزیونی کم کار شد. او در این سال فقط در تله تئاتر «بازگشتنی نیست» به کارگردانی عزت الله انتظامی حضور داشت و دو نمایش «مارتی» و «آتشکده» را روی صحنه برد. سال ۱۳۴۲ سالی بود که نصیریان در آن همکاری در ده پروژه را تجربه کرد. علی نصیریان در این سال تله تئاتر «آقای هالو» را نویسندگی و کارگردانی کرد که سال‌ها بعد داریوش مهرجویی بر اساس همین نمایش فیلم مورد توجه «آقای هالو» را ساخت.  علی نصیریان همواره در طول سال‌های فعالیت خود در زمینه نمایش‌های تله‌تئاتر حضور فعالی داشت. او سابقه بازی در تله تئاتر «گاو» را دارد. چند سال بعد از این تله تئاتر، داریوش مهرجویی نسخه سینمایی و موفق آن یعنی فیلم «گاو» را جلوی دوربین برد.

نقش آفرینی علی نصیریان در سریال «شهرزاد» حکم درخشش دوباره این بازیگر را داشت

علی نصیریان برای اولین بار در سال ۱۳۶۳ در یک سریال تلویزیونی حاضر شد و در سریال «سربداران» به کارگردانی محمدعلی نجفی نقش قاضی شاهرخ را برعهده داشت. او از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۶ در سریال «هزاردستان» به کارگردانی علی حاتمی حضور داشت. این سریال در زمان پخش یکی از محبوب‌ترین سریال‌های تلویزیون ایران بوده است. نصیریان در این سریال در نقش ابولفتح صحاف حاضر شد. از شخصیت او به عنوان نماد مشروطه خواهان وطن پرست یاد می‌شود که از رنج مردم عذاب می‌کشیدند. این کاراکتر برگرفته از اسدالله خان ابوالفتح زاده، محمد نظرخان مشکوة الممالک و میرزا ابراهیم خان منشی زاده است که هر سه این افراد از اعضای اولیه کمیته مجازات بوده‌اند. او همچنین در سال ۱۳۵۶ در سریال «گرگ‌ها» به کارگردانی داوود میرباقری حضور داشت. می‌توان گفت علی نصیریان در طول حضور در مجموعه‌های تلویزیونی بیش از همه در سریال‌های «ممنوعه» و به خصوص «شهرزاد» مورد توجه قرار گرفت. البته سریال شهرزاد حکم درخشش دوباره او را داشت. نصیریان در این سریال با حضور در نقش بزرگ آقا دیوان سالار، به عنوان رییس خانواده مافیایی دیوان سالار ظاهر شد. اجرای کم نظیر نصیریان در فصل اول شهرزاد مورد توجه قرار گرفت و اعتبار زیادی برای این سریال تازه کار نیز کسب کرد. نقش آفرینی نصیریان در این سریال به قدری مورد توجه قرار گرفت که همچنان از او به‌ عنوان یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های قصه سریال «شهرزاد» یاد می‌شود.

جمشید مشایخی علی نصیریان

نصیریان در اولین فعالیت سینمایی‌اش جلوی دوربین داریوش مهرجویی برای بازی در فیلم «گاو» قرار گرفت

علی نصیریان فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۴۸ آغاز کرد و برای اولین بار جلوی دوربین داریوش مهرجویی برای بازی در فیلم «گاو» قرار گرفت. فیلمی که به یکی از فیلم‌های شاخص سینمای ایران تبدیل شد و به عقیده بسیاری تاثیر بسیار زیادی روی سینمای ایران نیز گذاشت. او یک سال بعد برای بازی در فیلم «آقای هالو» جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت که این فیلم نیز مانند فیلم گاو مورد توجه بسیاری قرار گرفت. نصیریان در سال ۱۳۵۱ برای اولین بار در سینما جلوی دوربین علی حاتمی قرار گرفت. این بازیگر در همین سال برای سومین بار در سینما با داریوش مهرجویی همکاری کرد و این بار در فیلم‌ «پستچی» بازی کرد. پس از فیلم سینمایی «پستچی» نصیریان چند سالی از سینمای مهرجویی دور بود و پس از بازی در دو فیلم «مهرگیاه» و «سرایدار»، در سال ۱۳۵۷ برای بازی در فیلم «دایره مینا» باز هم با داریوش مهرجویی همکاری کرد. نصیریان دو سال پس از «دایره مینا» باز هم جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت و این بار در فیلم «مدرسه‌ای که می‌رفتیم» نقش آفرینی کرد و پس از این، در فیلم‌های «فصل خون»، «بند»، «آفتاب‌نشین‌ها» و «جایزه» هم حضور داشت.

علی نصیریان در سال ۱۳۶۲ در فیلم سینمایی معروف «کمال الملک» ساخته علی حاتمی حضور پیدا کرد و در این فیلم در نقش مظفرالدین شاه حاضر شد. او دو سال بعد در فیلم کمدی «کفش‌های میرزا نوروز» ساخته محمد متوسلانی حاضر شد و نقش میرزا نوروز را اجرا کرد. او یک سال بعد از «کفش‌های میرزا نوروز» و بازی در فیلم «جاده‌های سرد»، در سال ۱۳۶۵ در فیلم ماندگار «ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی نقش فرحان را اجرا کرد. پس از ناخدا خورشید نوبت به حضور در فیلم «شیر سنگی» و همکاری با مسعود جعفری جوزانی رسیده بود. او پس از بازی در فیلم «شیر سنگی» در فیلم‌های «دزد و نویسنده»، «ترنج» و «سال‌های خاکستر» حضور داشت. نصیریان در سال ۱۳۶۷ برای حضور در فیلم «روز باشکوه» با کارگردان نام‌آشنای ایرانی یعنی کیانوش عیاری همکاری کرد. نصیریان پس از «روز باشکوه» تا سال ۱۳۷۴ در فیلم‌های «پول خارجی»، «عشق من، شهر من» و «شعله‌های خشم» حضور داشت. سال ۱۳۷۴ اما نوبت همکاری او با ابراهیم حاتمی‌کیا برای بازی در فیلم «بوی پیراهن یوسف» رسیده بود. این فیلم به یکی از فیلم‌های ماندگار کارنامه نصیریان تبدیل شد.

علی نصیریان

علی نصیریان پس از بازی در «بوی پیراهن یوسف» در فیلم سینمایی «برج مینو» نقش آفرینی کرد. در سال ۱۳۷۷ فیلم «کمیته مجازات»ساخته علی حاتمی به نمایش در آمد. این فیلم با بازی علی نصیریان خلاصه‌ای از برخی از قسمت‌های سریال «هزاردستان» بود. نصیریان در سال ۱۳۸۳ در فیلم سینمایی «جزیره آهنی» به کارگردانی محمد رسول اف حضور پیدا کرد. این فیلم موفقیت‌های بین المللی زیادی کسب کرد اما تاکنون در ایران اجازه پخش نگرفته است. نصیریان پس از «جزیره آهنی» و تا زمان نگارش این مطلب، به ترتیب در فیلم‌های «پستچی سه بار در نمی‌زد»، «شکارچی شنبه»، «ارتباط خانوادگی»، «ایران برگر»، «حکایت دریا» و «امپراطور جهنم» حضور داشته است. علی نصیریان در طول سال‌های فعالیتش در بسیاری از فیلم‌ها، سریال‌ها و نمایش‌های تئاتر با جمشید مشایخی و عزت الله انتظامی همکاری کرده است.

او همچنین چهار کتاب «بلبل سرگشته»، «تماشاخانه»، «بنگاه تئاترال» و «بازیگر و زنش» را نوشته است. البته تمام این کتاب‌ها نمایشنامه و مجموعه نمایشنامه هستند. وی همچنین در نمایش‌های تئاتر «اعتراف»، «تانگوی تخم مرغ داغ»، «هفت شب با میهمانی ناخوانده در نیویورک»، «بازیگر و زنش»، «آدم خوابش می‌گیره» و «پنجره‌ها» حضور داشته است. در زیر نیز می‌توانید فهرست برخی از فعالیت‌های این بازیگر نام آشنا را ببینید.

سینما

سالفیلمکارگردان
۱۳۴۸گاوداریوش مهرجویی
۱۳۴۹آقای هالوداریوش مهرجویی
۱۳۵۱ستارخانعلی حاتمی
۱۳۵۱پستچیداریوش مهرجویی
۱۳۵۴مهرگیاهفریدون گله
۱۳۵۵سرایدارخسرو هریتاش
۱۳۵۷دایره میناداریوش مهرجویی
۱۳۵۹مدرسه‌ای که می‌رفتیمداریوش مهرجویی
۱۳۶۰فصل خونحبیب کاووش
۱۳۶۰بندغلامحسین طاهری‌دوست
۱۳۶۰آفتاب‌نشین‌هامهدی صباغ‌زاده
۱۳۶۱جایزهعلیرضا داودنژاد
۱۳۶۲کمال‌الملکعلی حاتمی
۱۳۶۴کفش‌های میرزا نوروزمحمد متوسلانی
۱۳۶۴جاده‌های سردمسعود جعفری جوزانی
۱۳۶۵ناخدا خورشیدناصر تقوایی
۱۳۶۵شیر سنگیمسعود جعفری جوزانی
۱۳۶۵دزد و نویسندهکاظم معصومی
۱۳۶۵ترنجمحمدرضا اعلامی
۱۳۶۷سال‌های خاکسترمهدی صباغ زاده
۱۳۶۷روز باشکوهکیانوش عیاری
۱۳۶۸پول خارجیرخشان بنی اعتماد
۱۳۷۰عشق من شهر منعلی قوی‌تن
۱۳۷۱شعله‌های خشمحمیدرضا آشتیانی پور
۱۳۷۴بوی پیراهن یوسفابراهیم حاتمی‌کیا
۱۳۷۴برج مینوابراهیم حاتمی‌کیا
۱۳۷۷کمیته مجازاتعلی حاتمی
۱۳۸۰زندانی ۷۰۷حبیب اله بهمنی
۱۳۸۱دیوانه‌ای از قفس پریداحمدرضا معتمدی
۱۳۸۲شاه خاموشهمایون شهنواز
۱۳۸۳جزیره آهنیمحمد رسول اف
۱۳۸۷پستچی سه بار در نمی‌زندحسن فتحی
۱۳۸۸شکارچی شنبهپرویز شیخ‌طادی
۱۳۸۹ارتباط خانوادگیافسانه منادی
۱۳۹۳ایران برگرمسعود جعفری جوزانی
۱۳۹۵حکایت دریابهمن فرمان‌آرا
۱۳۹۶امپراطور جهنمپرویز شیخ طادی

مجموعه‌های تلویزیون

سالنامسمتکارگردان
۱۳۶۳سربدارانبازیگرمحمدعلی نجفی
۱۳۶۶–۱۳۵۸هزاردستانبازیگرعلی حاتمی
۱۳۶۶–۱۳۶۵گرگهابازیگرداود میرباقری
۱۳۷۲–۱۳۷۰مش‌خیرالله صندوقچه اسراربازیگرداریوش مؤدبیان و حسین فردرو
۱۳۷۴پرده عجایببازیگرداریوش مؤدبیان
۱۳۷۴در چهارچوب مقرراتبازیگرداریوش مؤدبیان
۱۳۷۴زیر گنبد کبودبازیگربهمن زرین‌پور
۱۳۷۴عیارانبازیگرکاظم بلوچی
۱۳۷۵بهشت گم‌شدهبازیگرکامران قدکچیان
۱۳۷۶نسیمبازیگرابوالقاسم معارفی
۱۳۷۷همشاگردی‌هابازیگراحمد نجیب‌زاده و مسعود شاه‌محمدی
۱۳۷۸–۱۳۷۵آژانس دوستیبازیگر مهمانگروه کارگردانان
۱۳۷۸زمان شوریدگیبازیگرمحمدعلی نجفی
۱۳۷۸ثقةالاسلام تبریزیبازیگرحجت قاسم‌زاده اصل
۱۳۷۹همسایه‌هابازیگرمحمدحسین لطیفی
۱۳۸۰تصمیم نهاییبازیگرمحسن شاه‌محمدی
۱۳۸۱–۱۳۷۸روشن‌تر از خاموشیبازیگرحسن فتحی
۱۳۸۱روزهای بیادماندنیبازیگرهمایون شهنواز
۱۳۸۳مهر و ماهبازیگرفیاض موسوی
۱۳۸۲نیمه گمشدهبازیگرفیاض موسوی
۱۳۸۵پرواز در حباببازیگرسیروس مقدم
۱۳۸۶میوه ممنوعهبازیگرحسن فتحی
۱۳۸۷شیخ بهاییبازیگرشهرام اسدی
۱۳۸۷بهشت و بهاربازیگرجمشید بیات‌ترک
۱۳۸۸زمین انسان‌هابازیگرابوالحسن داوودی
۱۳۸۸خسته دلانبازیگرسیروس الوند
۱۳۹۰–۱۳۸۹تله‌فیلم «قلب دوم»بازیگربهنام بهزادی
۱۳۹۱رؤیای گنجشک‌هابازیگرراما قویدل
۱۳۹۳–۱۳۹۱جلال‌الدینبازیگرشهرام اسدی و آرش معیریان
۱۳۹۳–۱۳۹۲قاب خاطرهبازیگرحجت ذیجودی
۱۳۹۴–۱۳۹۵شهرزادبازیگرحسن فتحی


اسپویل
برای نوشتن متن دارای اسپویل، دکمه را بفشارید و متن مورد نظر را بین (* و *) بنویسید
کاراکتر باقی مانده