بررسی استیم دک - Steam Deck

در دنیای کنسول‌های نسل نهمی و رقابتی که بین کنسول‌های پلی استیشن ۵ و ایکس باکس سری ایکس شاهد هستیم، همه تصور می‌کردند که اگر روزی ولو، یکی از بزرگ‌ترین استودیوهای صنعت بازی دنیا، بخواهد کنسولی تولید کند، این کنسول رقیب مستقیم پلی استیشن ۵ و ایکس باکس سری ایکس باشد.

اما گیب نیول، مدیرعامل ولو، با معرفی و عرضه استیم دک، سعی کرد مسیر خود را عوض کند و بجای تمرکز روی کنسول‌های خانگی، یکی از آرزوهای دیرینه گیمرهای پی‌سی را محقق کند: بازی کردن بازی‌های پی‌سی روی یک کنسول قابل حمل! تازه، این کنسول جدید دارای نرم‌افزار SteamOS است که ازطریق آن می‌توان به‌راحتی به تمام کتابخانه بازی‌های استیم دسترسی داشت (البته که تمام بازی‌ها روی این کنسول دستی اجرا نمی‌شوند که در ادامه بررسی به‌طور مفصل در رابطه با آن صحبت خواهیم کرد).

استیم دک به‌وسیله فروشگاه‌ هزارتو در اختیار زومجی قرار گرفته است. بررسی ویدیویی استیم دک چند روز پیش در زومجی منتشر شده بود که در ادامه می‌توانید این ویدیو را هم تماشا کنید:

تماشا در یوتیوب

از همان لحظه رونمایی استیم دک به‌دلیل ظاهر قابل حمل بودن و قول ولو مبنی بر اجرای بازی‌های روز، توجه بسیاری از پی‌سی گیمرها را به سوی خود جلب کرد. از طرف دیگر قیمت رقابتی این کنسول (نسخه پایه استیم دک با قیمت ۴۰۰ دلار عرضه می‌شود) نیز باعث شده بود تا همه منتظر عرضه این کنسول قابل حمل باشند. با اینکه استیم دک مدتی است که در اختیار خریداران قرار گرفته است، اما به‌دلیل پروسه خرید انحصاری ازطریق استیم و محدودیت خرید برای کاربران، تا زمانی‌که کنسول به‌دست ما برسد، زمان زیادی صرف شد.

آیا استیم دک می‌تواند به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی صنعت کنسول‌های بازی و به‌خصوص کنسول‌های قابل حمل، قد علم کند؟ آیا با وجود رقیبی مانند نینتندو سوییچ که هم قیمت کمتری از استیم دک دارد و هم فروش فوق‌العاده‌ای را تجربه می‌کند، استیم دک حرفی برای گفتن دارد؟ با بررسی این کنسول همراه زومجی باشید.

ولو، در ارائه استیم دک نیز خلاقیت به خرج داده است. جعبه‌ای که استیم دک توسط آن به خریداران عرضه می‌شود، یک کارتن عادی است که روی آن لوگوهایی با طرح آنچه که در بازی پورتال مشاهده کرده‌ایم، دیده می‌شود. با باز کردن این کارتن، با استیم دکی روبه‌رو می‌شویم که در یک کیف قابل حمل قرار دارد. در تمام بخش‌های داخلی جعبه نیز به زبان‌های مختلف، عباراتی در رابطه با جاهایی که می‌توان با استیم دک بازی کرد، دیده می‌شود. علاوه‌بر کیف و خود استیم دک، درون جعبه این کنسول یک شارژر ۴۵ واتی تایپ سی نیز قرار داده شده است.

پس از باز کردن کیف و در دست گرفتن استیم دک، اولین واژه‌ای که به ذهن خطور می‌کند، کلمه عریض است. به‌خصوص اگر تا پیش از این مثل من کنسول دستی‌تان نینتندو سوییچ بوده، از ابعاد استیم دک شگفت‌زده خواهید شد. ابعاد استیم دک، ۲۹۸ در ۱۱۷ در ۴۹ میلی‌متر است که در حدود ۶ سانتی‌متر از سوییچ عریض‌تر است. از طرف‌ دیگر، استیم دک با وزنی ۶۶۹ گرمی، به هیچ‌‌وجه کنسول سبکی حساب نمی‌شود. برای مقایسه‌، بد نیست که بدانید سوییچ با جوی‌کان‌هایش وزنی معادل ۳۹۸ گرم دارد.

تمامی این اعداد و ارقام، این حس را القا می‌کند که استیم دک به هیچ عنوان کنسول خوش‌دستی نیست و نمی‌توان طولانی مدت با آن بازی کرد. اما به محض تجربه اولیه با استیم دک متوجه می‌شوید که تمامی این احساس اشتباه بوده است. استیم دک، کنسولی فوق‌العاده خوش‌دست است و نحوه قرارگیری تمامی اجزای کنسول، نشان می‌دهد که ولو چقدر به طراحی آن فکر کرده است. توزیع وزن کنسول نیز به قدری خوب است که در استفاده‌های طولانی مدت، به هیچ‌وجه دست را خسته نمی‌کند. در دو طرف کنسول، برآمدگی‌هایی وجود دارد که کف دست روی آن‌ها قرار می‌گیرد و حس یک کنترلر مانند دوال‌سنس یا کنترلر ایکس باکس را به کاربر القا می‌کند.

علاوه‌بر دو آنالوگ سمت راست و چپ (که در راستای هم‌دیگر قرار گرفته‌اند)، چهار دکمه ABXY، یک D-Pad بسیار عالی چهار جهته، بامپرها و تریگرهای چپ و راست دکمه‌های دیگری هستند که روی استیم دک دیده می‌شوند. دو ترک‌پد ۳۲.۵ میلی‌متری مربع شکل نیز در سمت چپ و راست نمایشگر هفت اینچی استیم دک قرار دارند. این ترک‌پدها، نسبت به ترک‌پد مشابه در کنترلر استیم، ۵۵ درصد تأخیر کمتری دارند.

اما یکی از مشکلات استیم‌ دک، قرارگیری نچندان مناسب بامپرهای چپ و راست است. به‌دلیل اینکه این بامپرها با کمی ارتفاع نسبت به تریگرهای چپ و راست قرار گرفته‌اند، استفاده از آن‌ها کمی آزار دهنده است. بااین‌حال، این مشکل آن‌قدری حاد نیست که نتوان از این دکمه‌ها بهره برد.

دو دکمه استیم و آپشنز که مختص استیم دک است نیز در پایین ترک‌پدها تعبیه شده‌اند. محفظه‌های اسپیکر نیز در قسمت جلویی کنسول قرار دارند. درکنار تمام این موارد، شاهد نمایشگر IPS LCD هفت اینچی استیم دک هستیم. نمایشگری با رزولوشن ۱۲۸۰ در ۸۰۰ و روشنایی ۴۰۰ نیتی. با اینکه نمایشگر استیم دک نسبت به نمایشگر کنسولی مانند سوییچ اولد توانایی نمایش رنگ‌ها را به آن وضوح ندارد، اما به‌طور کل این نمایشگر ۶۰ هرتزی، کاملا عملکرد قابل‌قبولی را در آزمایش‌های ما از خود بجا گذاشت.

در قسمت فوقانی استیم دک، شاهد دکمه روشن / خاموش، درگاه یو اس بی تایپ سی، دکمه‌های تنظیم حجم صدا و درگاه ۳.۵ میلی‌متری جک هدفون به همراه دریچه‌های تهویه هستیم. در قسمت پشتی کنسول نیز، علاوه‌بر لوگوی ولو،‌ شاهد دریچه‌های بیشتر برای خنک کردن کنسول و ۴ دکمه اضافه هستیم. این دکمه‌ها که با نام‌های R4،R5،L4 و L5 شناخته می‌شوند، دقیقا در زیر انگشتان اشاره و میانی شما قرار می‌گیرند. این دکمه‌های قابل برنامه‌ریزی، با اینکه از لحاظ فیزیکی در جای بسیار مناسبی قرار دارند، اما کمی سفت هستند و عادت کردن به آن‌ها، نیازمند زمان است.

در قسمت پایینی کنسول نیز درگاه میکرو اس‌دی قرار گرفته است که می‌توانید ازطریق این درگاه، حافظه دخیره‌سازی کنسول را افزایش دهید. به‌طور پیش‌فرض، کنسول استیم دک در سه ظرفیت ۶۴، ۲۵۶ و ۵۱۲ گیگابایتی عرضه می‌شود. این نسخه‌ها به ترتیب ۳۹۹، ۵۲۹ و ۶۴۹ دلار قیمت‌گذاری شده‌اند. با اینکه هر سه این کنسول‌ها از نظر سخت‌افزاری (پردازنده، پردازنده گرافیکی و رم) شبیه به هم هستند، اما سرعت حافظه بکاررفته در آن‌ها متفاوت است و نسخه‌های با ظرفیت بالاتر، سرعت حافظه بالاتری دارند. علاوه‌بر این، نسخه ۵۱۲ گیگابایتی، دارای یک روکش ضد انعکاس روی نمایشگر است.

نسخه‌ای که در اختیار زومجی قرار داشت، نسخه ۶۴ گیگابایتی این کنسول بود و می‌توانیم با قاطعیت بگوییم که ۶۴ گیگابایت برای این کنسول، واقعا کم است. به‌دلیل حجم بالای بازی‌های استیم، ۶۴ گیگابایت واقعا برای نصب بازی‌ها فضای کمی به نظر می‌رسد و برای لذت بردن از کنسول، حداقل نسخه ۲۵۶ گیگابایتی پیشنهاد می‌شود. بااین‌حال می‌توانید با تهیه یک کارت حافظه با ظرفیت بالا، این مشکل را برطرف کنید. اما به این نکته توجه کنید که سرعت حافظه این نسخه از نسخه ۲۵۶ گیگابایتی کمتر است.

بااین‌حال، بسیاری از حجم بازی‌های مدرن امروزی به‌دلیل تکسچرهای با رزولوشن آن‌ها است و باتوجه‌به رزولوشن ۱۲۸۰ در ۸۰۰ پیکسلی استیم دک، امید داریم که در آینده استیم قابلیتی را به این کنسول اضافه کند تا بتوان با حذف تکسچرهای فول‌ HD و 4K، حجم بازی‌ها روی کنسول استیم دک را به طرز چشم‌گیری کاهش داد.

با تمام این تفاسیر، باید گفت که استیم دک کنسول بسیار خوش‌دستی است. باتوجه‌به سخت‌افزاری به این قدرتمندی، استیم دک در استفاده‌های طولانی مدت به هیچ‌عنوان تبدیل به یک کنسول اذیت کننده نمی‌شود. اما باید این نکته را در نظر بگیرید که حمل‌و‌نقل استیم دک به هیچ عنوان راحت نیست. فضایی که کنسول به همراه کیفش اشغال می‌کند، به مراتب بیشتر است و برخلاف نینتندو سوییچ،‌ نمی‌توان آن را در جیب کت، کاپشن یا حتی جیب پشتی گذاشت.

استیم دک، کنسولی برای استفاده در مترو، تاکسی یا بی‌آر‌تی نیست. این کنسول،‌ بیشتر مخصوص مسافرت‌های نسبتا طولانی، اتاق‌های انتظار و جاهاییست که حداقل برای نیم الی یک ساعت فرصت بازی کردن دارید.

یکی از چالش‌برانگیزترین بخش‌های این بررسی، راه‌اندازی استیم دک بود. با اینکه به‌طور پیش‌فرض دسترسی به سرویس‌های استیم از هیچ طرف با محدودیت روبه‌رو نیست، برای راه‌اندازی اولیه کنسول، مجبور به استفاده از DNS شدیم که راه‌اندازی را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرد. پس از بالا آمدن استیم و وارد شدن با نام کاربری و گذرواژه، با فضایی بسیار متفاوت اما آشنا روبه‌رو شدیم.

سیستم‌عامل پیش‌فرض استیم دک،‌ نسخه سوم SteamOS است. در این نسخه از سیستم‌عامل،‌ بازی‌ها به‌صورت کاشی‌های بزرگی نمایش داده می‌شوند و اگر پیش از این تجربه استفاده از استیم را داشته باشید، به سرعت با تمام محیط سیستم‌عامل خو می‌گیرید.

بازی‌های شما در استیم دک، به چند بخش متفاوت تقسیم می‌شوند. یکی از این بخش‌ها، بخش Great on Steam Deck است. این بازی‌ها،‌ بازی‌هایی هستند که بدون هیچ مشکلی روی استیم دک اجرا می‌شوند. در میان این بازی‌ها، نام‌هایی چون کنترل و حتی الدن رینگ نیز دیده می‌شود. به‌طور کلی، استیم برای بازی‌ها چهار دسته‌بندی در نظر گرفته است. بازی‌ها با تیک سبز، بازی‌هایی هستند که به‌صورت کامل و بدون هیچ مشکلی روی کنسول اجرا می‌شوند.

بازی‌ها با نشان زرد، بازی‌هایی هستند که با اینکه مشکلاتی دارند، اما روی استیم دک اجرا می‌شوند. بعضا این مشکلات، به کنترلر مربوط است و با کمی دستکاری، می‌توان تجربه قابل قبولی از آن‌ها روی کنسول داشت. بازی‌هایی با علامت سؤال، بازی‌هایی هستند که اطلاعات کافی از آن‌ها برای پشتیبانی از استیم دک در دسترس نیست و بازی‌هایی با علامت ممنوع، بازی‌هایی هستند که روی استیم دک پشتیبانی نمی‌شوند.

با زدن دکمه استیم، می‌توانید به بخش‌های مختلف از قبیل فروشگاه، لایبرری بازی‌ها، دانلودها، بخش تنظیمات و پروفایل کاربری خود دسترسی داشته باشید. با کلیک روی دکمه متناظر استیم در آن‌سوی صفحه‌نمایش، منویی برای تنظیمات سریع باز می‌شود. این تنظیمات شامل تنظیم روشنایی، فعال کردن حالت هواپیما و تنظیماتی از این قبیل هستند. نسخه سوم سیستم‌عامل استیم دک، دقیقا همان چیزی است که باید باشد.

سیستم عاملی سرراست که اولویتش بازی‌ کردن است و تمامی تنظیماتی که یک کاربر برای بازی کردن نیاز دارد، به‌راحتی در اختیار وی قرار می‌دهد. اما این تمام قابلیت‌های استیم دک نیست. یک توزیع از لینوکس با نام Plasma دیگر سیستم‌عامل استیم دک است که می‌توان با زدن روی دکمه استیم، استیم دک را در این حالت که با نام دسکتاپ مود شناخته می‌شود، بالا آورد.

این سیستم‌عامل، یک توزیع کامل از لینوکس است و می‌توان پکیج‌های بسیار زیادی را روی آن نصب کرد. نصب نرم‌افزارهایی مانند آفیس و تمام آن‌چه که برای این توزیع در دسترس است،‌ استیم دک را به چیزی بیش از یک کنسول دستی تبدیل کرده است. علاوه‌بر تمامی این امکانات، می‌توانید با نصب امولاتورهای فوق‌العاده دولفین یا رترو آرک، به‌راحتی هرچه تمام‌تر به تجربه بازی‌های قدیمی و رترو روی این کنسول بپردازید.

با وصل کردن یک هاب یو اس بی تایپ سی (یا تهیه داک ۹۰ دلاری رسمی استیم دک)، که دارای خروجی HDMI است، می‌توان با متصل کردن استیم دک به یک صفحه‌نمایش و وصل کردن یک ماوس و کیبورد به‌صورت وایرلس، از استیم دک به‌عنوان یک کامپیوتر لینوکسی استفاده کرد. تازه با وصل کردن یک کنترلر به استیم دک، به تجربه بازی‌ها روی یک صفحه‌نمایش بزرگ‌تر بپردازید.

البته باتوجه‌به قدرت استیم، باید این نکته را در نظر بگیرید که استیم دک حتی در صورت اتصال به یک صفحه‌نمایش با رزولوشن 1080p یا بالاتر، نمی‌تواند بازی‌ها را با رزولوشن‌های بالا به‌راحتی اجرا کند. هر چند که درگاه USB تایپ سی استیم دک، روی کاغد توانایی خروجی 4K با نرخ ۱۲۰ هرتز یا 8K با نرخ ۶۰ هرتز را دارد.

به‌دلیل ظرفیت بالای اتصال وسایل جانبی، استیم دک چه در صورت دستی و چه در صورت اتصال به یک صفحه نمایشگر، چیزی بیشتر از یک دستگاه مخصوص بازی است و می‌توان تا حد زیادی علاوه‌بر تجربه بازی، از این دستگاه به‌عنوان یک کامپیوتر قابل حمل نیز استفاده کرد.

اما مهم‌ترین ویژگی در مورد یک کنسول بازی قابل حمل، توانایی اجرای بازی‌هاست. قبل از هرچیز، باید بگویم برای نسلی که با آتاری دستی و کنسول‌هایی مانند گیم‌بوی بزرگ شده است، دیدن اجرا شدن بازی‌هایی نظیر الدن رینگ و کنترل روی یک صفحه‌نمایش قابل حمل ۷ اینچی،‌ چیزی مانند یک رویاست. حالا وقتی تجربه این بازی‌ها، مانند تجربه روی استیم دک باشد، این رویا بسیار هیجان‌انگیزتر می‌شود.

ولو برای استیم دک، از پردازنده مجتمع محصول AMD استفاده کرده است. سی پی یو استیم دک، از معماری Zen 2 بهره می‌برد و قدرتی معادل با ۴۴۸ گیگافلاپس دارد. از طرف دیگر،‌ پردازنده گرافیکی استیم دک، دارای قدرتی معادل با ۱.۶ ترافلاپس است. با اینکه این عدد در مقابل ۱۰ و ۱۲ ترافلاپس کنسول‌های نسل نهمی بسیار کم به نظر می‌رسد، اما باید این نکته را در نظر بگیرید که استیم دک فقط برای اجرای بازی‌ها روی صفحه نمایشگر ۱۲۸۰ در ۸۰۰ پیکسلی خود طراحی شده است.

۱۶ گیگابایت رم LPDDR5 در استیم دک تعبیه شده است که برای اجرای بازی‌ها کاملا کافی به نظر می‌رسد. در تجربه ما از استیم دک، تمامی بازی‌ها، چه بازی‌های سنگین و چه بازی‌های مستقل، به خوبی هرچه تمام‌تر اجرا شدند.

بازی کنترل، به غیر از لگ‌های گاه و بیگاهی که در زمان متوقف کردن بازی رخ می‌داد، بدون هیچ مشکلی اجرا شد. تجربه این بازی روی استیم دک، بسیار لذت‌بخش بود. تریگرهای استیم دک در هنگام تیراندازی، بسیار نرم و راحت به نظر می‌رسید و بازی نیز بدون هیچ افت فریمی اجرا می‌شد.

اوضاع در رابطه با الدن رینگ نیز همینگونه بود. فضای اتمسفریک بازی به زیبایی هرچه تمام‌تر روی صفحه‌نمایش ۷ اینچی استیم دک نقش بست و صداهای محیط که ازطریق اسپیکرهای قدرتمند استیم دک پخش می‌شد، ما را بیش‌ازپیش در فضای بازی غرق کرد. کنترل بازی نیز همانند کنترل، بسیار لذت‌بخش بود.

بازی‌های دیگری نیز که روی استیم دک تجربه کردیم، بیشتر بازی‌های مستقل یا نیمه مستقلی مانند تتریس افکت، کاپ‌هد، هات‌لاین میامی و شورش در شهر ۴ بودند که همگی بدون هیچ‌گونه مشکلی روی استیم به بهترین نحو اجرا شدند. تمامی این بازی‌ها را نیز در هنگام اتصال به مانیتور انجام دادیم و نتیجه کماکان قابل‌قبول بود.

هرچند که استیم دک توانایی اجرای بازی‌ها با رزولوشن‌های بالاتر را به‌راحتی ندارد، اما روی رزولوشن نیتیو خود، حتی در هنگام اتصال به نمایشگر خارجی نیز عملکرد قابل قبولی دارد. بااین‌حال، کافی است تا کمی با استیم دک بازی سنگین اجرا کنید تا فن‌های آن با تمام سرعت شروع به کار کنند. به نحوی که صدای آن‌ها کاملا به گوش می‌رسد. هرچند که این صدا، به هیچ‌وجه به نحوی نیست که در تجربه شما در هنگام بازی خللی ایجاد کند.

سؤال اصلی بعدی که در رابطه با یک کنسول دستی مطرح است، مدت زمان شارژدهی آن است. ولو یک باتری ۴۰ وات ساعتی را درون استیم دک قرار داده است و در وب‌سایت رسمی خود، میزان شارژدهی این باتری را ۲ تا ۸ ساعت ارزیابی کرده است. در نگاه اول به نظر می‌رسد که این بازه، بازه بسیار وسیعی است اما در آزمایش‌های ما، تا حدی این گفته ولو تحقق پیدا کرد.

برای بازی‌های سنگین گرافیکی از جمله کنترل و الدن رینگ، در تست‌های ما، استیم دک در حدود یک ساعت و ۵۰ دقیقه تا ۲ ساعت دوام آورد. این عدد اما در بازی‌های مستقل یا بازی‌هایی که از لحاظ گرافیکی سبک‌تر هستند، تا ۷ ساعت نیز بالا رفت. اگر قصد دارید با استیم دک بازی‌های سنگین انجام دهید، نباید انتظار شارژدهی زیادی را از آن داشته باشید. استیم دک از وایفای دوال باند استفاده می‌کند. همچنین بلوتوث ۵ تعبیه شده در این دستگاه، باعث شده است که بتوان به‌راحتی هدفون‌های بلوتوثی خود را به آن متصل کرد و با آن بازی کرد.

یکی از نکات بسیار جالب در رابطه با استیم دک اما میزان پشتیبانی ولو از آن است. در مدتی که دستگاه برای بررسی در اختیار ما قرار داشت، حداقل ۲ به‌روزرسانی نرم‌افزاری برای استیم دک منتشر شد که بهبودهایی را در عملکرد کلی کنسول اعمال می‌کرد. جالب است بدانید که این روند از ابتدای عرضه کنسول در دستور کار ولو قرار گرفته است و این نکته را می‌رساند که ولو، خود را به استیم دک و دارندگانش متعهد می‌داند و قصد دارد روزبه‌روز عملکرد کنسول را بهبود بخشد.

استیم دک، کنسول بسیار جذابی است. چند سال پیش هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد که توانایی این را داشته باشد که بازی‌های روز را روی یک کنسول قابل حمل مقرون‌به‌صرفه تجربه کند. ولو با استیم دک نشان داد که این امر شدنی است. اجرای فوق‌العاده بازی‌ها، کنسولی چند منظوره و بسیار قدرتمند، کیفیت ساخت بالا و نرم‌افزار فوق‌العاده SteamOS و مهم‌تر از همه پشتیبانی کامل از کتابخانه بازی‌های استیم، از نکات بسیار جذاب استیم دک محسوب می‌شوند.

شارژدهی نسبتا پایین، باگ‌های نرم‌افزاری (به‌خصوص در هنگام تعویض بین SteamOS و نسخه دسکتاپ) و بزرگ بودن نسبی کنسول را شاید بتوان از نکات منفی آن به حساب آورد. استیم دک، کنسولی نسل اولی است و باید انتظارات را از آن در همین حد نگه داشت. اما استیم دک به هیچ‌وجه برای هر کسی نیست. اگر در زمره کسانی هستید که سال‌ها است در حال جمع‌آوری و خرید بازی‌ها روی استیم هستید، استیم دک گزینه‌ای فوق‌العاده برای شما محسوب می‌شود.

اما از طرف دیگر اگر بازی‌های استیم زیادی ندارید و قابل حمل بودن کنسول برایتان از اهمیت بیشتری برخوردار است، بدون شک پیشنهاد ما کنسولی مانند نینتندو سوییچ است. هر چند که در حال حاضر، در کشور ما قیمت استیم دک فاصله زیادی با قیمت جهانی آن دارد و پیشنهاد دادن آن سخت است. اما در صورت نزدیک شدن آن به قیمت جهانی، استیم دک دستگاهی بسیار جذاب با قابلیت‌های فراوانی است که پیشنهاد آن را بسیار آسان می‌کند.