خبر بد برای یوتیوب فارسی؛ کاهش چشمگیر درآمد یوتیوبرهای ایرانی
جامعه فعالان حوزه تولید محتوا در پلتفرم یوتیوب با شوکی بیسابقه مواجه شده است. گزارشهای دریافتی حاکی از آن است که تغییرات بنیادین در سیستمهای تشخیص موقعیت مکانی گوگل و سختگیریهای جدید علیه ترافیکهای مبتنی بر VPN، منجر به سقوط ۸۰ تا ۹۰ درصدی درآمد یوتیوبرهای فارسیزبان شده است؛ رخدادی که بسیاری از فعالان این حوزه از آن به عنوان پایان دوران طلایی یوتیوب فارسی یاد میکنند.
تا پیش از این، تولیدکنندگان محتوا با تکیه بر استفاده مخاطبان از ابزارهای تغییر آیپی، توانسته بودند سیستمهای تبلیغاتی گوگل را دور زده و با نمایش تبلیغات کشورهای غربی، درآمد قابلتوجهی کسب کنند. اما بهروزرسانیهای اخیر الگوریتمهای گوگل در چند روز اخیر، معادله را تغییر داده است. این سیستمهای هوشمند اکنون قادرند با دقت بیشتری، ترافیک ورودی از ایران را شناسایی کرده و آن را در دسته ترافیک نامعتبر طبقهبندی کنند. نتیجه این اقدام، توقف نمایش تبلیغات برای مخاطبان ایرانی یا کسر درآمدهای حاصل شده است.
شاخص درآمد به ازای هر هزار بازدید (RPM) که پیش از نوامبر ۲۰۲۵ برای کانالهای فارسیزبان بهطور میانگین بین ۳ تا ۸ دلار بود، اکنون در دسامبر ۲۰۲۵ به ارقام ناچیز ۰.۲ تا ۱ دلار سقوط کرده است. گزارشها میگویند استفاده از آیپیهای دیتاسنتری در فیلترشکنهای رایگان و پرشهای مداوم موقعیت مکانی کاربران، الگوی رفتاری مخاطبان ایرانی را شبیه به رباتها کرده و باعث حساسیت سیستمهای ضدتقلب گوگل شده است.
این بحران مالی تنها در حد گمانهزنی نیست و صدای اعتراض چهرههای سرشناس یوتیوب فارسی را نیز درآورده است. آریا کئوکسر، از پیشگامان این پلتفرم، از کاهش چشمگیر درآمد خود خبر داد. او اعلام کرد درحالیکه پیشتر درآمد برخی ویدیوها به ازای هر هزار بازدید به ۱۱ دلار میرسید، این رقم اکنون به حدود ۱ دلار کاهش یافته است. به گفته او، ویدیویی با ۴۰۰ هزار بازدید که در گذشته میتوانست هزاران دلار درآمدزایی کند، اکنون تنها حدود ۴۰۰ دلار درآمد داشته است.
با تداوم این روند، توجیه اقتصادی فعالیت در یوتیوب برای بسیاری از تیمهای حرفهای از بین خواهد رفت. در شرایطی که تعداد بازدیدها و زمان تماشا تغییری نکرده، کاهش ارزشگذاری مخاطب توسط گوگل، ادامه حیات حرفهای تولیدکنندگان محتوای فارسی را با چالشی جدی و شاید بازگشتناپذیر روبرو کرده است.