حقایق جالب فیلم The Shawshank Redemption - رستگاری در شاوشنک

در ادامه‌ی مطالب حقایق جالب فیلم‌ها و سریال‌های محبوب، امروز به بررسی نکات و حقایق فیلم The Shawshank Redemption خواهیم پرداخت. بدون شک تمام اهالی سینما، حداقل برای یک بار فیلم The Shawshank Redemption را تماشا کرده‌اند و خیلی‌ها از جمله خود من بارها و بارها به‌ تماشای این اثر بی‌نظیر نشسته‌ایم. فیلم رستگاری در شاوشنک مدت‌ها است که در صدر فهرست برترین فیلم‌های تاریخ سینما، در سایت IMDB قرار گرفته و به‌طور حتم لیاقت این جایگاه را دارد. اگر از طرفداران متوسط سینما باشید، به احتمال فراوان به‌دلیل قرار گرفتن این فیلم در رتبه‌ی نخست سایت آی‌ام‌دی‌بی، به تماشای آن پرداخته‌اید؛ چه دلیلی بهتر از این برای تماشای یک فیلم؟

فیلم رستگاری در شاوشنگ داستان یک کارمند بانک ساده به‌نام اندی دوفرین (تیم رابینز) را به‌تصویر می‌کشد که به‌دلیل جرمی که مرتکب نشده به حبس محکوم می‌شود و در زندان با شخصیت رِد (مورگان فریمن) آشنا و یک رابطه‌ی قوی میان آن‌ها شکل می‌گیرد. ایفای نقش بی‌بدیل این دو هنرمند، فیلم رستگاری در شاوشنگ را به یکی از ماندگارترین آثار سینمایی تبدیل می‌کند که سرشار از دیالوگ‌ها و سکانس‌های فوق‌العاده زیبا است. این فیلم به کارگردانی فرانک دارابونت، از روی کتابی با نام «Rita Hayworth and The Shawshank Redemption» نوشته‌ی استفن کینگ، ساخته و در سال ۱۹۹۴ اکران شد. بخش زیادی از این فیلم در شهر کوچکی به‌نام منسفیلد واقع در ایالت اوهایو فیلم‌برداری شده است. محل اصلی فیلم‌برداری این فیلم، زندان ایالتی اوهایو است که بین سال‌های ۱۸۸۶ تا ۱۹۱۰ ساخته شده و تا سال ۱۹۹۰، افراد محکوم به حبس در این ایالت، در این زندان دوران حبس خود را می‌گذراندند. این زندان پس از شروع مراحل ساخت این فیلم کاربری خود را تغییر داد و پس از اتمام مراحل ساخت فیلم، حیاط آن به اتاق‌های کوچک برای مشاوره و اصلاح افراد خاطی تبدیل شد.

فیلم رستگاری در شاوشنک به‌اندازه‌ای نکات قوی و مثبت دارد که برای بیان آن‌ها چند مقاله‌ هم شاید کافی نباشد (بی‌دلیل نیست در صدر فهرست بهترین فیلم‌های تاریخ قرار گرفته است) ولی در ادامه‌ی مطلب به بیان چند نکته و حقایق جالب این فیلم خواهیم پرداخت که شاید از آن‌های بی‌خبر بوده باشید.

حقایق جالب فیلم

• صحنه‌های خارجی این فیلم در زندان ایالتی اوهایو که درباره‌ی آن توضیح داده شد، ضبط شده است ولی وضعیت داخلی زندان به‌اندازه‌ای بد بود که برای ضبط صحنه‌‌های داخلی فیلم مجبور به بازسازی محل شدند؛ این موضوع قبل از شروع بازسازی لغو شد و تصمیم گرفته شد به‌ جای بازسازی محیط داخل زندان، نماهای داخل آن را در یک استودیو‌ از نو بسازند (این تصمیم بسیار ارزان‌تر از بازسازی محیط زندان بود).  این زندان در فیلم‌‌های «Air Force One» و «Tango And  Cash» هم مورد استفاده قرار گرفته است.

• در اولین برخود اندی و رِد در حیاط زندان، رِد یک دستکش بیسبال به‌دست دارد، این دستکش مقداری برای او تنگ بود ولی وی هیچ‌گونه اعتراضی نکرد؛ فیلم‌برداری کامل این سکانس ۹ ساعت به‌طول انجامید و روز بعد مورگان فریمن با دست بانداژ شده، در محل فیلم‌برداری حاضر شد.

• بازیگران سرشناسی مانند تام هنکس، کوین کاستنر، تام کروز، نیکلاس کیج و جانی دپ، همگی برای نقش اندی دوفرین در نظر گرفته شده بودند؛ تام هنکس برای بازی در فیلم Forrest Gump و کوین کاستنر برای حضور در فیلم Waterworld، این نقش را قبول نکردند، کوین کاستنر بعد‌ها به‌خاطر رد کردن این نقش گفت که یکی از حسرت‌های بزرگ زندگی او حضور نداشتن در فیلم رستگاری در شاوشنک به‌شمار می‌آید.

•  تیم رابینز (اندی دوفرین)، قبل از شروع مراحل ساخت فیلم، مدت زمان کوتاهی را در یک سلول انفرادی در یک زندان واقعی گذراند تا کاملا در نقش خود فرو برود، این عمل باعث شد تا در صحنه‌های که او در سلول انفرادی است، حس و حال آن لحظه را به بهترین شکل ممکن به بینندگان منتقل کند. در صحنه‌ای که او در حال فرار از زندان است، از یک لوله‌ی فاضلاب عبور می‌کند که به‌ظاهر بسیار کثیف و چندش‌آور است ولی در زمان فیلم‌برداری این لوله با مخلوطی از شکلات مایع، خاک اره و آب، به آن شکل درآمده بود؛ بعد از گذشت ۲۵ سال از ساخت فیلم، هنوز آن لوله‌ها بوی شکلات را از دست نداده‌اند.

• در یکی از سکانس‌های کتابخانه، زمانی‌که اندی وارد کتابخانه‌ی بروکس می‌شود، کلاغ بروکس در حال قارقار کردن دیده می‌شود، اندی در این سکانس باید جمله‌ی «هی جیک، بروکس کجاست؟» را می‌گفت ولی در حین این سکانس، کلاغ بروکس به‌طور مدام درحال قارقار کردن بود و به اندی اجازه‌ی تمام کردن حرفش را نمی‌داد (به کلاغ نمی‌توان گفت که چه زمانی صدا در بیاورد). تیم رابینز توانست برای تمام کردن این سکانس، الگوی قارقار کردن کلاغ را متوجه شود و خودش را با آن تطبیق بدهد؛ کاری که فرانک دارابونت را مجبور به تحسین استعداد‌های او کرد.

• کلاغ بروکس یکی از دردسرسازترین عوامل فیلم به‌شمار می‌رفت؛ زمانی‌که بروکس قصد داشت تا کرمی که اندی در غذای خود پیدا کرده است را به کلاغ خود بدهد، سازمان حمایت از حیوانات به‌شدت به این صحنه اعتراض می‌کنند و عوامل اجرایی مجبور می‌شوند برای آن سکانس یک کرم مرده پیدا کنند تا کلاغ بروکس آن را نوش جان کند (در تمام مراحل ساخت فیلم نماینده‌ای از سازمان حقوق حیوانات در محل فیلم‌برداری حضور داشته است).

• در صحنه‌ای که رِد برای درخواست عفو مشروط فرم تکمیل‌شده‌ی خود را تحویل می‌دهد، یک عکس از جوانی او قابل مشاهده است؛ این عکس درواقع متعلق به پسر کوچک مورگان فریمن، آلفونسو فریمن است. یک سال پس از اکران این فیلم، آلفونسو فریمن در دیگر فیلم پدر خود، به‌نام Se7en نقش یکی از متخصصان اثر انگشت را بازی کرد.

• راب رینر به‌شدت عاشق فیلم‌نامه‌ی فرانک دارابونت شد، به‌اندازه‌ای که یک پیشنهاد ۲.۵ میلیون دلاری به فرانک دارابونت داد تا بتواند خودش کارگردانی این اثر را برعهده بگیرد. فرانک دارابونت این پیشنهاد را بررسی کرد ولی در آخر به این نتیجه رسید که خودش کارگردانی این این فیلم را انجام دهد و از این فرصت استفاده کند تا یک اثر به‌یادماندنی خلق کند؛ راب رینر برای نقش‌های اصلی این فیلم، تام کروز و هریسون فورد را در نظر داشت.

• کلنسی براون (کاپیتان هادلی) در مصاحبه‌ایی عنوان کرد که پیشنهاد‌های زیادی از سوی مسئولان زندان‌های واقعی دریافت کرده است تا با حضور در آن اماکن، نقش خود را از نزدیک لمس کند. او گفت:‌ «من تمام این پیشنهاد‌ها را رد کردم، شخصیتی که نقش آن برعهده‌ی من بود، شخصیتی بسیار منفی داشت و من هرگز قصد نداشتم مسئولان واقعی زندان‌ها جلوه‌ی بدی پیدا کنند».

•  دلیل اصلی این موضوع که فرانک دارابونت از نام کامل کتاب برای عنوان فیلم استفاده نکرد این است که او معتقد بود اگر اسم فیلم مانند اسم کتاب باشد، شاید برای برخی این فکر پیش بیاید که شاید این فیلم داستان زندگی ریتا هیوورث است و نه یک فیلم جنایی. درواقع قبل از گرفتن این تصمیم بسیاری از مدیربرنامه‌های بازیگران خانم، به فرانک دارابونت پیشنهاد دادند که موکل آن‌ها نقش اصلی فیلم را بازی کند در حالی‌که در میان نقش‌های اصلی، اصلا شخصیت خانم وجود نداشت.

• در تمام مدت زمان فیلم، تنها در دو صحنه شاهد صحبت کردن بازیگر زن در فیلم هستیم؛ بله تنها در دو صحنه! یکی از این صحنه‌ها سکانسی است که یک مشتری از نحوه‌ی کار کردن بروکس در سوپر مارکت ناراضی است و دیگر صحنه سکانسی است که اندی در بانک حضور داد و یک کارمند بانک خانم با او صحبت می‌کند؛ در تمام ۱۴۴ دقیقه‌ی فیلم، تنها در دو صحنه صدای یک بازیگر خانم را می‌شنویم.

• در نمای بسته‌ی ابتدای فیلم و زمانی‌که اندی در حال گذاشتن فشنگ در هفت تیر خود است، دست‌‌های حاضر در صحنه، درواقع دست‌های فرانک دارابونت هستند و نه دست‌های تیم رابینز. در سکانس‌های که اندی نام خود را روی دیوار سلول خود هک می‌کند، بار دیگر از دست‌های فرانک دارابونت استفاده شده‌است. دلیل کارگردان برای استفاده از دست‌های خود در این لحظات این بود که تنها خودش می‌توانست دقیقا حس شخصیت را در آن لحظه، به‌صورتی که درنظر داشت به مخاطب القا کند.

• گیل بلو (تامی ویلیامز)، مردی که در اتوبوس حامل زندانیان تنها نشسته است، درواقع رئیس سابق همان زندان تا سال ۱۹۹۰ و زمانی‌که مراحل ساخت فیلم شروع می‌شود، بوده است.

تفاوت داستانی فیلم با کتاب آن

 همان‌طور که پیش‌تر گفتیم این فیلم از روی کتاب ریتا هیوورث و رستگاری در شاوشنک که توسط استفن کینگ نوشته شده، ساخته شده است ولی تفاوت‌هایی میان داستان فیلم و داستان اصلی کتاب وجود دارد که بیان آن‌ها می‌پردازیم.

• آهنگ اوپرایی که اندی دوفرین از بلندگو‌های حیاط پخش می‌کند، یکی از آهنگ‌های موتزارت به‌نام Canzonetta sull’aria است که در مجموعه‌ی Marriage of Figaro قرار دارد. پس از پخش این آهنگ در حیاط زندان، اندی دوفرین صدای پخش‌کننده را زیاد می‌کند تا در تمام زندان قابل شنیدن باشد؛ این صحنه یکی از معدود صحنه‌هایی است که تنها در فیلم وجود دارد و در کتاب به آن اشاره‌ای نشده است.

• در کتاب، شخصیت «رِد»، یک فرد سفیدپوست انگلیسی-ایرلندی با موهای زنجبیلی و یک فرد میانسال است، برای این نقش، افرادی مانند هریسون فورد، کلینت ایستوود و پاول نیومن در نظر گرفته شده بودند ولی درنهایت ایفای نقش شخصیت رِد به مورگان فریمن رسید؛ فرانک دارابونت، از همان ابتدا به‌خاطر صدای خاص و ظاهر مورگان فریمن، او را برای این نقش در نظر داشت. شخصیت رِد در داستان اصلی، هیچ‌گاه مسئول کتابخانه‌ی زندان نمی‌شود.

• خط داستانی شخصیت اندی دوفرین در فیلم، مانند شخصیت رِد، با شخصیت او در کتاب تفاوت‌هایی دارد؛ او هیچ‌گاه کفش‌های رئیس زندان را نمی‌دزد و در تمام مدت فرار خود، کفش‌های معمولی زندان را پوشیده است. در کتاب، اندی دوفرین در سال ۱۹۷۵ از زندان فرار می‌کند درحالی‌که این اتفاق در فیلم در سال ۱۹۶۶ رخ می‌دهد. فرانک دارابونت هیچگاه دلیل این تغییر زمان را به مخاطبان فیلم نگفت.

• در یکی از سکانس‌های فیلم زمانی‌که اندی از رِد می‌پرسد که چرا دستگیر شده است، رِد جواب می‌دهد که مرتکب قتل شده است. در کتاب اصلی، ماجرای این قتل به‌صورت کامل توضیح داده شده است؛ رِد ترمز ماشین همسر خود را از عمد خراب می‌کند تا بتواند ازطریق بیمه، مقداری پول دریافت کند ولی زمانی‌که این اتفاق می‌افتد به‌صورت ناگهانی همسر همسایه‌ و فرزند او از خانه خارج می‌شوند و به‌ این دلیل رِد به جرم قتل سه نفر دستگیر می‌شود. دلیل حضور بروکس در زندان نیز در فیلم بیان نشده است؛ او پس از از دست مقدار زیادی پول در قمار و باخت‌های پیاپی در پوکر، همسر و دختر کوچک خودش را به قتل رساند و سال‌های زیادی را در آن زندان سپری کرد.

• زمانی‌که رِد از اندی برای دادن چکش به او ۱۰ دلار طلب می‌کند، اندی خیلی راحت این مبلغ را به او پرداخت می‌کند. موضوعی که در فیلم به آن اشاره نشده‌ این است که اندی قبل از ورود خود به زندان مبلغ ۱۰۰ دلار را به‌صورت قاچاقی به‌همراه خود وارد زندان می‌کند و به این صورت می‌توانست مبلغ وسایلی که نیاز داشت را بپردازد.

• از جمله سکانس‌های حذف شده از فیلم می‌توان به صحنه‌ای که رد در سوپرمارکت مشغول به کار است، اشاره کرد؛ در این صحنه حال رد بسیار بد می‌شود و سریع به سمت توالت کوچکی در سوپرمارکت می‌رود، زمانی‌که وارد توالت می‌شود یاد سلول زندان می‌افتد و دچار حمله‌‌ی عصبی می‌شود. این صحنه یکی از مهم‌ترین دلایلی بود که رد تصمیم گرفت به حرف‌های اندری گوش بدهد و برای پیدا کردن درختی که اندی به آن اشاره کرده بود، اقدام کند.

جزییات پس از اکران فیلم

فیلم رستگاری در شاوشنک، هم‌زمان با فیلم فارست گامپ، اکران شد و در تقریبا در تمامی جوایز اسکار و سایر جشنواره‌‌های فیلم، رقیب اصلی آن محسوب می‌شد. فیلم فارست گام موفق شد در تمامی رقابت‌ها پیروز شود و رستگاری در شاوشنک، دستش از رسیدن به جوایز مختلف کوتاه ماند. بعدها در فهرست ۲۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما در سایت IMDB که براساس رای مردم است، فیلم رستگاری در شاوشنک در رتبه‌ی نخست و فارست گامپ در رتبه‌ی سیزدهم قرار گرفتند. این فیلم در سایت IMDB بیش از یک میلیون رای دارد که در این زمینه نیز بیشترین رای کاربران را به خود اختصاص داده است؛ تنها فیلم دیگری که بیش از یک میلیون رای دارد، فیلم Drak Knight ساخته‌ی کریستوفر نولان است که البته چند هزار رای کمتر از The Shawshank Redemption دارد.

این فیلم در گیشه فروش بسیار کمی داشت ولی بااین‌حال تعداد ۳۲۰ هزار نسخه از این فیلم در سراسر آمریکا به فروش رفت. فروش این فیلم به ۱۸ میلیون دلار رسید که این میزان حتی هزینه‌های ساخت فیلم را جبران نکرد، پس از نامزد شدن در بسیاری از جوایز اسکار، ۱۰ میلیون دلار دیگر به‌ میزان فروش آن اضافه شد که این مقدار برای حضور این فیلم در باکس آفیس کافی نبود. فیلم رستگاری در شاوشنک، در کشور فنلاند با نام «ریتا هیوورث؛ کلیدی برای فرار» اکران شد، باورتان می‌شود؟ عنوان فیلم، خواسته یا ناخواسته، داستان و انتهای فیلم را قبل از تماشای آن برای بیننده‌ها بیان می‌کند.

نظر شما درباره‌ی این فیلم بسیار زیبا چیست؟ آیا این فیلم کیفیت قرار گرفتن در رتبه‌ی نخست فهرست بهترین فیلم‌های تاریخ را دارد؟ نظر خودتان را با ما و دیگر خواننده‌های زومجی در میان بگذارید.

---