اصغر فرهادی: فیلم قهرمان سرقت ادبی نیست
اصغر فرهادی در جشنواره کن برای اولین‌بار شخصا درباره اتهامات وارد شده به او مبنی بر سرقت ادبی در فیلم قهرمان واکنش نشان داد.
فیلم سینمایی قهرمان به‌عنوان جدیدترین ساخته‌ی اصغر فرهادی بدون شک یکی از پرحاشیه‌ترین ساخته‌های این کارگردان به شمار می‌رود. مدتی پیش بود که آزاده مسیح‌زاده، شاگرد یکی از کارگاه‌های اصغر فرهادی مدعی شد فرهادی فیلم قهرمان را براساس مستند وی با نام «دو سر برد، دو سر باخت» جلوی دوربین برده است. خانم مسیح زاده با این ادعا که اصغر فرهای برای ساخت فیلم خود براساس این مستند از وی اجازه نگرفته است، اصغر فرهادی را به سرقت ادبی متهم و از او شکایت کرد. به‌دنبال این ادعاها و شکایت‌ها، تیم حقوقی اصغر فرهادی نیز بیانیه‌های متقابلی دادهاند و از خانم مسیح‌زاده با اتهام نشر اکاذیب شکایت کرده‌اند.
اصغر فرهادی تاکنون شخصا دراین‌باره واکنشی نشان نداده بود و صرفا تیم حقوقی او با رسانه‌ها و عموم مردم در ارتباط بودند. حال، اصغر فرهادی در جشنواره فیلم کن برای اولین‌بار شخصا درباره اتهام سرقت ادبی صحبت کرده است. صحبت‌های کارگردان قهرمان در پاسخ به خبرنگاران به قرار زیر است.
«من تاکنون هرگز مستقیما درباره این موضوع صحبت نکرده‌ام. بسیاری از مواردی که اظهار کردید در روزنامه منتشر شده بودند. این اطلاعات کذب بودند و متعاقبا اصلاح شدند. به همین دلیل فکر می‌کنم لازم است تا ماجرا را در پرتو اطلاعات درست، ابهام‌زدایی کنیم.
مستند مذکور اثری بود که در یک کارگاه آن را تماشا کردم. درباره این مستند با هنرجوی سازنده‌ی مستند صحبت کرده بودم. اما مدت‌ها بعد، من فیلم قهرمان را ساختم. و نمی‌توان به این موضوع به‌عنوان شکلی از سرقت ادبی نگاه کرد. در حقیقت در قهرمان، آنچه که در فیلم می‌بینید چیزی کاملا متفاوت است.
باید ببینیم چرا خبرنگاران مشخصی آن اطلاعات کذب را نشر دادهاند. کار ما ساختن فیلم‌های داستانی است و کاری که من در فیلم خود یعنی قهرمان انجام دادم، ربطی به کار انجام شده در کارگاه مورداشاره‌ام ندارد. فیلم من براساس یک اتفاق امروزی ساخته شده بود. آن مستند و فیلم من یعنی قهرمان صرفا براساس اتفاقی که دو سال پیش از آن کارگاه افتاده بود ساخته شدهاند. وقتی اتفاقی روی می‌دهد و رسانه‌ها آن را پوشش می‌دهند، اتفاق مذکور دیگر به دانش عمومی تبدیل می‌شود و شما مختارید [در قبال آن] براساس میل خود عمل کنید-می‌توانید داستانی [براساس آن] بنویسید، یا فیلمی درباره آن اتفاق بسازید؛ بدون اینکه هیچکدام کپیِ دیگری باشد.
شما می‌توانید به اطلاعات در دست از اتفاق مذکور توجه کنید. فیلم قهرمان فقط یک برداشت از این اتفاق است حال آنکه مستند مذکور یک مستند [براساس این اتفاق] بود. این برداشت‌ها به‌هیچ‌عنوان یکی نبودند. روزنامه‌ای که به آن ارجاع می‌دهید درباره سرقت ادبی صحبت کرده بود. این موضوع درواقع درست نیست و همچنین پرونده توسط مقامات مذهبی در دست بررسی است. هیئتی برای رسیدگی به این پرونده تشکیل خواهد شد. اما ما دقیقا نمی‌دانیم پرونده چه زمانی به دادگاه خواهد رفت. این یک پروسه‌ی بسیار طولانی است.
واضح است که این ماجراها باعث به وجود آمدن احساساتی مسموم شده است، اما فیلم من براساس آن مستند ساخته نشده است. حتی پیشنهادی نیز مطرح شده بود مبنی بر اینکه درآمدهای فیلم بین من و ایشان [(آزاده مسیح‌زاده، کارگردان مستند)] تقسیم شود. فکر می‌کنم که این مشکل حتما برطرف خواهد شد. همچنین من متاسفم که این موضوع باعث به وجود آمدن احساسات مسموم زیادی شده است. به‌هرحال، امیدوارم اطلاعات کذبی که درباره این موضوع نوشته شدهاند، اصلاح شوند. در برخی اخبار حتی اذعان شده بود که من محکوم شده‌ام، موضوعی که صحت ندارد.»
یکی از اتهامات مطرح شده توسط خانم مسیح‌زاده، این بود که اصغر فرهادی و تیمش از او دست‌خطی «تحت فشار روانی و بدون رضایت» گرفته‌اند. حال آنکه فرهادی در صحبت‌های خود اشاره خاصی به این موضوع نمی‌کند. اصغر فرهادی امسال یکی از اعضا هیئت داوران جشنواره کن است و تحت عنوان داور در جشنواره حاضر شده است. وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره حضورش در هیئت داوران صحبت کرد. او ضمن ابراز خوشحالی خود از این اتفاق با اشاره به وضعیت این روزهای ایران گفت خوشحالی‌اش خیلی عمیق نیست. فرهادی خاطرنشان کرد «در حال حاضر هیچ چیز در ایران خیلی‌ها را خوشحال نمی‌کند».
