آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ | از انیمه در این گوشه از دنیا تا فیلم زیر پوست

در این شماره از مجموعه مقالات «آخرهفته چه فیلمی ببینیم؟» در ابتدا به سراغ یک انیمه می‌رویم. انیمه‌ی در این گوشه از دنیا از لحاظ سبک روایی بی‌شباهت به مدفن کرم‌های شب‌تاب نیست و با تصاویر اکسپرسیونیستی خود جهانی جذاب برای مخاطب خلق می‌کند. بعد از این انیمه سری به سینمای روسیه خواهیم زد. لویاتان فیلمی از سینمای معاصر روسیه که توانست جایزه‌ی بهترین فیلمنامه را در جشنواره کن ببرد. آندری زویاگینتسف در این فیلم دوباره به‌سراغ مسائل و مشکلات اجتماعی و سیاسی کشورش رفته است، اثری که خشم دستگاه سانسور را با خود به‌همراه داشت. و در آخر نیز فیلمی علمی‌تخیلی را خواهیم دید. اثری که تجربه‌ای متفاوت از این گونه‌ی سینمایی را در اختیارتان قرار می‌دهد.

انیمه In This Corner of the World

• کارگردان: سونائو کاتابوچی
• نویسنده: سونائو کاتابوچی
• سال تولید: ۲۰۱۶

سوزو در طول جنگ جهانی دوم مجبور به ازدواج می‌شود، در حالیکه شناخت درستی از همسرش ندارد.

در این گوشه از دنیا درامی ژاپنی است که کاتابوچی آن را براساس مانگایی به‌همین نام ساخت. این انیمه اگرچه روایتی تخیلی به ما ارائه می‌دهد اما در کتاب راهنمای اثر آمده است که اپیزودها و پس‌زمینه‌ی داستان براساس حقایق و حوادثی واقعی از هیروشیما ساخته شده‌اند. انیمه در این گوشه از دنیا ابتدا با تصاویری خوشایند و دلچسب درباره‌ی زندگی یک خانواده شروع می‌شود. خانواده‌ای خوشبخت که سوزو قهرمان قصه در آن زندگی می‌کند. زمان می‌گذرد و حالا انیمه‌ تصاویری هولناک و ناراحت‌کننده‌ به خود می‌گیرد. اثر وارد روزهای جنگ می‌شود و داستان سوزو در این شرایط ادامه پیدا می‌کند.

در این گوشه از دنیا درنهایت تبدیل به اثری درباره‌ی جنگ می‌شود. روایتی تاریک، تلخ و ناراحت‌کننده. انیمه‌ای درباره‌ی انسانیت، رنج‌ها، ترس، از دست دادن و نابودی. اثر با استفاده از نمایش زندگی سوزو روایتگر جنبه‌های تاریک زندگی انسان می‌شود و واقعیاتی تلخ را به‌نمایش درمی‌آورد. سوزو قهرمانی دوست‌داشتنی، مهربان اما دست‌وپا چلفتی و فراموشکار است که با استعداد هنری و پشتکارش در دنیایی خاص زندگی می‌کند. فیلمساز با استفاده از تضاد بین زندگی و جنگ به‌طور نامحسوسی به ایده‌ی صلح می‌رسد و آن را به‌طرز جذابی پرداخت می‌کند. کاتابوچی در این اثر می‌داند که چگونه نبض احساسات تماشاگرش را در دست بگیرد و او را احاطه کند. عنصری که درنهایت تبدیل به برگ‌برنده‌ی این انیمه می‌شود. درواقع هر اثری که بتواند به جای فکر، حس تماشاگر را نشانه بگیرد، پیروز خواهد بود.

در این گوشه از دنیا با اینکه داستان ساده‌ای دارد اما لایه‌های زیادی را در خود جای داده است و مخاطب را با مسائل گوناگونی روبه‌رو می‌کند. این انیمه با اینکه شباهت‌ زیادی به مدفن کرم‌های شب‌تاب دارد اما دربردارنده‌ی امضای خودش نیز هست و با جهان‌بینی منحصربفردش زندگی آدم‌های عادی را در طول جنگ با ظرافتی خاص به‌تصویر می‌کشد. In This Corner of the World اثری قابل احترام است که هم لحظات تاریخی سختی را همراه خود دارد و هم اینکه در عواطف انسانی غرق می‌شود و موضوعات جهان‌شمول و تکان‌دهنده‌ای را به‌تصویر می‌کشد.

فیلم Leviathan

• کارگردان:آندری زویاگینتسف
• بازیگران:الکسی سربریاکوف
• سال انتشار:۲۰۱۴

در یک شهر ساحلی کولیا با شهرداری فاسد که قصد تخریب خانه‌اش را دارد، درگیر می‌شود.

آندری زویاگینتسف یکی از کارگردانان مهم سینمای معاصر روسیه است. همه‌ی فیلم‌های کارنامه‌ی او توانستند بار دیگر توجه منتقدان را به سینمای این کشور جلب کنند. در میان کارگردانانی که سعی داشتند راه تارکوفسکی را پیش بگیرند، زویاگینتسف از همه‌شان موفق‌تر عمل کرد. سینمای روسیه بخاطر شرایط سیاسی، اجتماعی و حتی آب‌وهوایی این کشور فضایی سرد و پر از سانسور دارد. فشارهای حکومتی بر هنرمندان این کشور باعث شد که بسیاری از فیلمسازان نتوانند جهان خاص خود را به‌تصویر بکشند. با اینحال آنانی که همچون تارکوفسکی موفق به ساخت آثارشان شدند در فضایی استعاری توانستند، دنیایی لایه‌مند و پر از شگفتی خلق کنند.

آندری زویاگینتسف، بخاطر نقدهایش به سیستم اداری و حکومتی روسیه در لیست سیاه قرار گرفت و بعد از ساخت لویاتان با چالش‌های فراوانی روبه‌رو شد. به گونه‌ای که تهیه‌کنندگان این فیلم حاضر به پرداخت باقی هزینه‌ها نشدند. زویاگینتسف داستان فیلم لویاتان را براساس داستانی واقعی ساخت. او پس از شنیدن داستان مردی در آمریکا که با مقامات محلی درگیر می‌شود و سرانجام خودکشی می‌کند، قصه‌ی لویاتان را در چارچوب یک داستان روسی می‌نویسد. این فیلمساز با استفاده از این روایت به نقد فساد در سیستم اداری کشورش می‌رود.

لویاتان درامی قدرتمند است که در هسته‌ی مرکزی خود به روابط خانوادگی وفادار است و در لایه‌های بعدی‌اش به نقش قدرت در زندگی ضعیفان و طبقات پایین جامعه می‌پردازد. این فیلم که برای اولین بار در جشنواره کن به‌نمایش درآمد توانست جایزه‌ی بهترین فیلمنامه را برای این فیلمساز به همراه داشته باشد. لویاتان که اقتباسی از کتاب مقدس و رمان مایکل کلهاس نوشته‌ی هاینریش فون کلایست است، بازی‌ها و تصاویر قدرتمندی را به ما رائه می‌دهد. یک درام جنایی که می‌داند چگونه از فضای شهری ساحلی استفاده کند و با استفاده از داستان‌های کتاب مقدس به نمایش قصه‌ای برود که در اعماق خود حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

فیلم Under the Skin

• کارگردان: جاناتان گلیزر
• بازیگران: اسکارلت جوهانسون
• سال تولید: ۲۰۱۴

موجودی بیگانه در شکل زنی زمینی زندگی می‌کند و مردان را به سمت خود می‌کشد.

زیر پوست یک فیلم علمی‌تخیلی عجیب و متفاوت است که بر اساس رمانی به‌همین نام و نوشته‌ی میشل فابر ساخته شده است. اقتباس از کتاب میشل فابر برای گلیزر بسیار سخت بود و او چند سال را صرف این کار کرد. او در ابتدا فیلمنامه‌ای پرهزینه نوشت که سرانجام بخاطر فشار تهیه‌کنندگان مجبور به حذف بخش‌هایی از آن شد. اسکارلت جوهانسون در این فیلم در نقش زنی ماورایی که مردان اسکاتلندی را شکار می‌کند ظاهر می‌شود. جوهانسون در ماموریتش بدن مردان را پردازش می‌کند اما به محض اینکه خود را در آیینه می‌بیند، به درک احساساتی عجیب و غم‌انگیز می‌رسد. با اینکه زیر پوست برای سازندگانش تبدیل به یک شکست مالی شد اما از منتقدان نمرات خوبی دریافت کرد. این فیلم عنوان یکی از بهترین فیلم‌های سال ۲۰۱۴ را دریافت کرد و از طرف مجله امپایر نیز در لیست بهترین فیلم‌های قرن جای گرفت. این اتفاق بدان معناست که فیلم برای مخاطبان خاص ساخته شده است و شاید مخاطب عام سینما نتواند چندان با آن ارتباط برقرار کند.

زیر پوست یک تجربه‌ی فراموش‌نشدنی درباره‌ی موجودی غیرزمینی است. زنی که بعد از اغوای مردان به‌دنبال درک هویت خود می‌رود و می‌خواهد ابعاد انسانی‌اش را درک کند. درواقع این موجود غیرزمینی دچار بحران هویت می‌شود، اتفاقی که خیلی‌ها آن را استعاره‌ای درباره‌ی نژاد و مهاجرت در نظر گرفتند. زیر پوست حس‌وحالی ماورایی، وهم‌آور، ترسناک و عجیب دارد. یک فضاسازی و لحن منحصربفرد که فیلمساز به‌خوبی از پس‌اش برآمده است.