آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ | از انیمه پاتما دنیای وارونه تا رنگ سرچشمه
در این شماره از مجموعه مقالات آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ با یکدیگر انیمه پاتما دنیای وارونه، سراسر شب و رنگ سرچشمه را تماشا خواهیم کرد. با این مقاله همراه زومجی باشید.
در این شماره از مجموعه مقالات «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟» در ابتدا به‌سراغ انیمه‌ای خاص و استعاری می‌رویم. اثری که در مفهوم خود ضد سیستم‌های توتالیتر عمل می‌کند و با ایده‌ای فانتزی و به دور از مضمون‌گرایی و شعارزدگی روایتی جذاب را تحویل مخاطب می‌دهد. بعد از این انیمه، فیلمی کلاسیک را به‌همراه دوستداران این جهان جذاب به تماشا خواهیم نشست.
سراسر شب فیلمی نسبتا ناشناخته با بازی جذاب همفری بوگارت است که آن نیز شبیه انیمه‌ی پاتما نگرشی سیاسی دارد و ضدنازیسم عمل می‌کند. و در انتها فیلمی خاص، پیچیده و فلسفی را خواهیم دید. اثری که در مفهوم استعاری خود با دو فیلم دیگر این لیست قرابت معنایی دارد.
انیمه پاتما دنیای وارونه
انیمه Patema Inverted
- کارگردان: شوجی کاواموری و ماسانوری تاکاهاشی
- سال انتشار: ۲۰۱۳
خلاصه داستان: دختری از شهری زیرزمینی به جهان روزی زمین می‌آید. جائی که جاذبه برخلاف قوانین سرزمین‌اش عمل می‌کند.
دنیای وارونه، انیمه‌ای فانتزی، خاص و سیاسی است که نهایتا تبدیل به داستانی استعاری می‌شود. در جهان این انیمه دو دنیا وجود دارد، آنهایی که زیرزمین زندگی می‌کنند و آنهایی که روی زمین هستند. حال وجه تمایز این انسان‌ها کارکرد متفاوت جاذبه در جهان‌هایشان است. پاتما طی اتفاقی به جهان روی زمین می‌آید و با پسری نوجوان آشنا می‌شود. حال او باید راه خانه را هرچه زودتر پیدا کند. اما اتفاقی که در این میان می‌افتد، چالشی است که اثر را به سمت رویدادهایی جهان‌شمول و نسبتا ترسناک می‌کشاند. جهانی که دنیای وارونه روی آن شکل گرفته است، جهانی مملو از ایدئولوژی و ناملایمات است.
همه طبق قوانین باید زندگی کنند، به جاهای ممنوعه وارد نشوند، از دستورات سرپیچی نکنند و فکر دستیابی به ناشناخته‌ها به سرشان نزند. سیستم توتالیتری که در این انیمه وجود دارد، زندگی همه را تحت تاثیر خود قرار داده و باعث مرگ کسانی شده است که به دستورات زورگویانه پایبند نبوده‌اند. انیمه پاتما تصویری از جهانی پساآخرالزمانی ارائه می‌دهد، جائی که جهان در سال‌های بسیار دور به‌خاطر یکسری آزمایشات نابود شده است و حالا زورگویان برای اداره‌ی امور به قدرت رسیده‌اند.
در پلانی پسر جهان روی زمین به پدربزرگ پاتما می‌گوید: «هر دوی ما وارونه هستیم!» دیالوگی که مخاطب را به سمت ایده‌ی جنگ و قتل می‌کشاند. قتل‌هایی که بخاطر خودبرترپنداری و تفکر ژن برتر در این جهان روی داده‌اند. انیمه پاتما نهایتا به مفهوم بزرگی می‌رسد، اینکه حکومت‌های توتالیتر و ایدئولوژیک هیچگاه کنجکاوی و پرسش شهروندان‌شان را برنمی‌تابند. ایده و مغز اصلی این انیمه بسیار عالی و تماشایی است و بدون شک شما را به تفکر راجع‌به ایده‌هایش وادار خواهد کرد. اما چیزی که ممکن است قدری آزاردهنده باشد، عدم پرداخت ضدقهرمان‌های آن است. این انیمه نقدهای مثبتی از سوی منتقدان دریافت کرد و توانست در آسیاپاسیفیک نامزد دریافت چند جایزه شود.
فیلم سراسر شب
فیلم All Through The Night
- کارگردان: وینسنت شرمن
- بازیگران: همفری بوگارت، کونراد ویت
- سال انتشار: ۱۹۴۲
خلاصه داستان: مردی به‌طور اتفاقی پایش به تشکیلات خیلی خطرناکی کشیده می‌شود.
سراسر شب، فیلمی جنایی همراه با ایده‌های جاسوسی و معمایی است که با بازی جذاب همفری بوگارت ستاره‌ی سال‌های دور سینمای آمریکا همراه شده است. این فیلم داستان یک خلافکار خرده‌پا و نوچه‌هایش است که متوجه قتلی در نزدیکی خانه‌ی مادرش می‌شود. او به خاطر خواسته‌ی مادرش به دنبال سرنخی از این قتل می‌رود و در دردسر بسیار بزرگتری می‌افتد. حالا او باید ثابت کند که ربطی به این ماجراها ندارد. اما داستان فیلم به‌همین سادگی‌ها نیست و قتل‌های رخ داده سرمنشاشان به جاهی خطرناکی می‌رسد. معما شکل پیچیده‌تری به خود می‌گیرد و کلافی سردرگم از قتل و معما به دست مخاطب داده می‌شود.
فیلم سراسر شب همانند تعداد زیادی از آثار کلاسیک با نگاهی به عقده‌ی ادیپ شروع می‌شود و همین ایده قهرمان قصه را به سمت سرنوشت‌اش پرخطرش می‌برد. همفری بوگارت بخاطر خواسته‌های مادرش زنی مشکوک را تعقیب می‌کند و از آنجا به بعد است که فیلم وارد شکل جدی‌تری از درام می‌شود. سراسر شب با حفظ ساختار جنایی و معمایی خود با لحن کمدی بسیار کنترل‌شده‌ای همراه است. در عین اینکه ضدقهرمان‌ها و قهرمان‌ها بر سر مسائل امنیتی و قتل‌های اتفاق افتاده با یکدیگر می‌جنگند و درگیر هستند ایده‌ی طنزناک ظریفی نیز در میان چالش‌هایشان شکل می‌گیرد و مخاطب را سر حال می‌آورد. به‌همین دلیل این فیلم با وجود داشتن برخی از المان‌های فیلم‌های نوآر که سروکله‌شان چند سال بعد در سینمای آمریکا پیدا شد، اصلا سیاه و تلخ نیست.
نکته‌ی جالب و جذاب فیلم نگرش مثبت فیلمساز به گنگسترها و قماربازهای آمریکایی است. شرمن در این فیلم پلیس‌ها و ماموران قانون را مشتی احمق و بی‌دست‌وپا نشان می‌دهد. کسانی که هیچ قوه‌ی ادراکی ندارند و سدی نیز بر سر راه قهرمان قصه هستند. آن‌ها برای دستگیری مجرمان هیچ کاری انجام نمی‌دهند و تنها کارشان مشکل‌تراشی است.
فیلم رنگ سرچشمه
فیلم Upstream Color
- کارگردان: شین کاروث
- بازیگران: ایمی سایمتز، شین کاروث
- سال انتشار: ۲۰۱۳
خلاصه داستان: کریس دزدیده می‌شود و در زمان اسارت ذهن‌اش بوسیله‌ی یک انگل تحت کنترل قرار می‌گیرد.
رنگ سرچشمه فیلمی عمیق و قابل بحث از کارگردان با استعدادی است که جهان عجیبی برای دومین اثرش خلق کرده است. نمایشی که شاید برای همه‌ی سلیقه‌ها مناسب نباشد اما با اینحال تجربه‌ی جدیدی برای کسانی است که به دنبال فیلم‌های خاص می‌گردند. درواقع بعد از دیدن رنگ سرچشمه یا به کلی آن را فراموش خواهید کرد و یا برای همیشه در خاطرتان خواهد ماند. این فیلم داستان دختری است که زندگی‌اش تحت تاثیر یک انگل دستخوش تغییرات و حوادث بسیاری می‌شود. مردی او را می‌دزدد و با استفاده از همین انگل کنترل رفتارهای او را در دست می‌گیرد.
کریس بعد از اینکه از دست مرد سارق رهایی پیدا می‌کند، متوجه کرم‌های درون شکمش‌اش می‌شود و این بار طی اتفاقی زندگی و هویت‌اش به یک خوک ارتباط پیدا می‌کند، به گونه‌ای که هر اتفاقی برای خوک می‌افتد، کریس نیز باید به‌نحوی تجربه‌اش کند. شین کاروث بعد از اکران رنگ سرچشمه توضیح داد که هدف فیلم بررسی چرخه‌های معیوب، شکسته و البته بازگشت به طبیعت است. فیلم پیچیدگی‌های بسیاری همراه خود دارد که در لایه‌ی رویی‌اش به کنترل ذهن توسط دیگران می‌پردازد و این اتفاق ما را به‌سمت مبحث هویت، اختیار و آگاهی می‌کشاند. اینکه آیا واقعا اراده و اختیار ما تعیین‌کننده‌ی همه چیز است؟ ما توانایی این را داریم که سرنوشت خود را تعیین کنیم؟ آیا می‌توانیم برخلاف آنچه که برایمان در جامعه و قوانین آن تدارک دیده شده است پیش برویم و با پارامترهای خودمان به زندگی ادامه دهیم؟
تماشای این فیلم علمی‌تخیلی با توجه به نمایش تصاویر بدیع، ایده‌های پیچیده، اجراهای ظریف و موسیقی جذاب‌اش تجربه‌ای عجیب و جذاب را برایتان رقم خواهد زد. از دید بسیاری از منتقدان این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های علمی‌تخیلی سال ۲۰۱۳ بود.
