معرفی انیمیشن کوتاه Space Man

در لیست بلند بالای اسامی کارگردانانی که فیلم‌هایی با محوریت برخورد با فضایی‌ها ساخته‌اند، نام‌هایی همچون اسپیلبرگ (Spielberg)، کارپنتر (Carpenter)، کامرون (Cameron) و اسکات (Scott) به ‌چشم می‌خورد؛ حالا با انتشار انیمیشن کوتاه Space Man باید نام دن بریت (Dan Britt)، انیماتور و کارگردان بریتانیایی، را نیز به این لیست اضافه کنیم. این انیمیشن بریت قرار بود به عنوان قسمتی کوتاه‌تر از یک مجموعه پخش شود، اما نهایتا سبک طراحی و داستان عجیب این برخورد غیرمعمول و غیر کلیشه‌ای فرازمینی به عنوان یک برنامه‌ی ویژه‌ی مستقل ۱۲ دقیقه‌ای در Adult Swim پخش شد و به صورت رایگان روی اینترنت قرار گرفت.

با وجود آنکه به وضوح می‌توان رد پرداختن این اثر به بسیاری از مشکلات مهم بشر امروز همچون جنگ، فقط، قحطی و گرمایش زمین را مشاهده کرد، اما خلاصه کردن پلات اصلی Space Man، اگر اصلا بخواهیم بگوییم که پلاتی آنچنانی به شکل کلاسیک موجود است، در چند خط اصلا کار ساده‌ای نیست. اساسا داستان Space Man درباره‌ی یک آدم فضایی از سیاره‌ای به نام Space و رابطه‌ی او با انسانی ریچارد و گراهام، بهترین دوست وی، که از هر لحاظ کاملا به او شباهت دارد، است. ما در این انیمیشن کوتاه شاهد شکل گیری و پویایی رابطه‌ی این سه و ماجراهایی هستیم که به آن‌ها تجربیاتی در زمینه‌هایی همچون دوستی، هنر و فناپذیری می‌آموزد. همه چیز درباره‌ی این سه و داستان ایشان به طرز خنده‌داری ساده اما بعضا عجیب و سوال برانگیز است.

بریت این فیلم کوتاه را با هدف به تصویر کشیدن یک آدم فضایی متفاوت، عجیب و خنده دار ساخته است. او مدعی است که موضوع ارتباط با فرازمینی‌ها مدت زیادی است که ذهنش را به خود مشغول کرده و این انیمیشن فرصتی برای او بود تا ذهنیات عجیبش را به قاب تصویر منتقل کند. او در این رابطه می‌گوید: «من همیشه به برخورد با موجودات فضایی علاقه داشتم و در دست دیگر مدت‌ها بود می‌خواستم برداشتن مرز میان مفهوم و معنی و آنچه که پوچ یا به طرز غیر معقولی عجیب به نظر می‌رسد را در یک اثر امتحان کنم.» بریت در ادامه‌ی توضیحات خود در رابطه با انگیزه‌اش از ساخت Space Man می‌گوید: «این فیلم تلاشی بود برای ترکیب عناصری که مخاطبان را بخنداند و اگر خوش اقبال باشم، قطره اشکی را به گوشه‌ی چشم ایشان بیاورد.»

آیا Space Man می‌تواند اشک بینندگان را دربیاورد؟ حداقل من که بعید می‌دانم کسانی که به تماشای این اثر نشسته‌اند در میان هجمه‌ای از تعجب، جایی برای احساسی دیگر داشته باشند. البته شایان ذکر است که اصلا بیشتر جذابیت و خاص بودن Space Man به همین حس و حال عجیب، کمدی ساده و مضحک و بی رو دربایسی آن برمی‌گردد. همین حس و حال عجیب را عینا می‌توان در جلوه‌ی بصری این انیمیشن هم دید؛ سبک طراحی خاص بریت در این انیمیشن ممکن است در نگاه اول نتواند بیننده را شیفته‌ی خود کند، اما با اندکی صبر می‌توان دریافت که تصویر در Space Man هم‌خوانی و تناسب شگفت انگیزی با داستان و نحوه‌ی روایت دارد. این هماهنگی تنها پاداشی نیست که بعد بصری Space Man به بینندگان صبور می‌دهد؛ طراحی حرکات و نحوه‌ی خاص پویانمایی در این انیمیشن جذاب و بسیار متفاوت از آنچه که بیشتر در انیمیشن‌ها می‌بینیم است و با دقت نگریختن به جزئیات به کار رفته در تصویر یا کشف کردن نکات ریز گنجانده شده در اثر خالی از لطف نیست.

بریت این انیمیشن را با استفاده از نرم افزارهای Adobe Animate و Adobe After Effects ساخت. او قصد داشت حالتی گلیچ مانند خاص به انیمیشن خود بدهد و ظاهر اثر را درست مثل داستان آن غیرقابل پیش بینی کند. علاقه‌ و استفاده‌ی برت از حالت گلیچ نیمه کنترل شده و حرکات صیقل و روان مغشوش کننده نکته‌ی جدیدی نیست و نمونه‌ی تلاش او برای پیاده کردن این ایده‌ها را می‌توان در انیمیشن کوتاه قبلی او، I'm Dead Inside، مشاهده کرد، اما او در Space Man این سبک خاص و جدید خود را به اوج شکوفایی می‌رساند.

طنز و شوخ طبعی خاص و نسبتا منحصر به فرد بریت در آثار او نقشی اساسی را ایفا می‌کنند و بر طبق این منوال، شوخی‌های تصویری و بعضا کلامی وی در Space Man به یکی از پایه‌های اصلی اثر تبدیل شده‌اند. برخلاف ظاهر یا زبان غلط انداز این انیمیشن کوتاه، عمق غافل گیر کننده در زیر پوست این اثر قرار دارد که حول محور مضامینی جدی و تامل برانگیز می‌چرخد، با این وجود اما روایت Space Man هرگز از شوخی‌های متنوع بریت خالی نیست. درست مثل صحنه‌های احساسی، کمدی این انیمیشن هم ممکن است زیر سایه‌ی فضاسازی خاص اثر برود و با وجود اینکه به جز یکی دو صحنه، برای نمونه سکانس نقاشی آدم فضایی، این انیمیشن بیننده را نمی‌تواند آنطور که باید بخنداند، اما طنز اثر به خوبی می‌تواند بیان مسائل مهم‌ را آسان‌تر کند و از سنگینی و تاریکی فضای داستان بکاهد.

از آنجایی که اغلب کارگردانان قصد دارند تا فیلم‌های کوتاه خود را تا حد امکان کوبنده، تاثیرگذار و تامل برانگیز بسازند، نمونه‌ی آثار با شوخ طبعی خوب در این مدیوم بسیار کم است و باید قدر آثاری که ترکیبی مناسب و متعادل از کمدی و مفهوم را ارائه می‌کنند دانست. شاید Space Man تعریف خود از طنز پردازی و معنی گرایی را ارائه دهد، اما نمی‌توان انکار کرد که این انیمیشن تقریبا برای همه چیزی برای ارائه دارد و به خوبی می‌توان تعادل را بین طرف تاریک و روشن خود برقرار کند.

---