بیوگرافی پارسا پیروزفر؛ از همکاری با داریوش مهرجویی تا اجرای ۳۰ نقش در یک نمایش

پارسا پیروزفر، متولد ۲۲ شهریور ۱۳۵۱ در شهر بندرانزلی، بازیگر سینما و تلویزیون است. وی به غیر از فعالیت در سینما و تلویزیون، بازیگر، کارگردان، مدرس تئاتر، نمایشنامه‌نویس، مترجم و نقاش نیز محسوب می‌شود؛ به این منظور که در این حوزه‌ها فعالیت کرده است اما اینکه پیروزفر تا چه اندازه در زمینه‌هایی مانند ترجمه و نقاشی مهارت داشته، بر نویسنده این یادداشت پوشیده است. پارسا پیروزفر در دوران دبیرستان دست به تولید داستان مصور (کمیک)ّ زد. وی علاوه‌بر طراحی، قصه‌گویی این داستان‌ها را نیز برعهده گرفته بود. این داستان‌های مصور تاکنون منتشر نشده‌اند. پیروزفر مدرک لیسانس نقاشی خود را از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران دریافت کرد. وی دوره‌هایی در زمینه بازیگری گذرانده است. دوره‌هایی مانند حضور در آکادمی هنرهای نمایش حمید سمندریان و آشنایی با متد استانیسلاوسکی و البته سابقه تدریس در بازیگری را نیز دارد. وی در موسسه کارنامه، مدرسه فیلمسازی و پژوهش‌های سینمایی هیلاج و کلاس‌های فوق برنامه دانشگاه علامه به تدریس بازیگری پرداخته است. پارسا پیروزفر سابقه عضویت را در خانه سینما، انجمن بازیگران سینمای ایران، انجمن بازیگران تئاتر ایران و خانه تئاتر دارد. وی عضو موسس انجمن بازیگران تئاتر ایران است. پیروزفر همچنین به عنوان داور با جشن خانه سینما (دوره‌های چهاردهم، دهم و نهم) و خانه تئاتر ایران در سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۰ همکاری کرده است. شاید یکی از مهم‌ترین تجربه‌های ترجمه پارسا پیروزفر به ترجمه ۱۰ داستان کوتاه از آنتوان چخوف بازگردد. وی در نهایت نمایشنامه «ماتریوشکا» را بر اساس هشت داشتان کوتاه از این ده داستان، نوشت و روی صحنه برد. در ادامه بدون رعایت ترتیب زمانی اما به قرارِ فیلم‌های سینمایی، مجموعه‌های تلویزیونی و فعالیت‌ها در حوزه تئاتر به مرور کارنامه حرفهٰ‌ای پارسا پیروزفر خواهیم پرداخت.

پارسا پیروزفر بازی در سینما را از سال ۱۳۷۱ با فیلم سینمایی «مجسمه» ساخته ابراهیم وحید‌زاد آغز کرد. وی در این فیلم نقش جزئیِ دانشجو را ایفا کرد. دومین بازی سینمایی او، به فیلم سینمایی «پری» ساخته داریوش مهرجویی و سال ۱۳۷۲ بازمی‌گردد. همکاری در فیلم دوم با داریوش مهرجویی، می‌تواند از نقاط قوت کارنامه هر بازیگر ایرانی محسوب شود. پیروزفر پس از همکاری با مهرجویی در فیلم دوم، طی سال ۱۳۷۴ در فیلم سوم خود یعنی «ضیافت» جلوی دوربین مسعود کیمیایی قرار گرفت. پیروزفر فیلم بعد خود را در سال ۱۳۷۶ بازی کرد. این فیلم، یعنی چهارمین فیلم کارنامه پارسا پیروزفر «مرسدس» به کارگردانی مسعود کیمیایی بود. پس از دو همکاری با مسعود کیمیایی، نوبت به بازی در فیلم «شیدا» به کارگردانی کمال تبریزی رسیده بود. این اولین نقش‌آفرینی دوران بازیگری پیروزفر به عنوان یکی از بازیگرهای اصلی فیلمی سینمایی بود. وی در «شیدا» هم‌بازی لیلا حاتمی بود. طی همان سال‌ها پرکارترین دوران حضور پیروزفر در فیلم‌های سینمایی رقم خورد. پیروزفر پس از سال ۱۳۷۸ در فیلم «دختران شیدا» ساخته رحمان رضایی بازی کرد. در همان سال نوبت به سومین همکاری پارسا پیروزفر و مسعود کیمیایی به عنوان بازیگر و کارگردان رسید. پارسا پیروزفر در سال ۱۳۷۹ برای بازی در فیلم‌های «شیدا» و «اعتراض» نامزد دریافت دو جایره بهترین بازیگر مرد و بهترین بازیگر مکمل مرد در جشن خانه سینما شد.

پارسا پیروزفر همچنان به بازی در سینما ادامه داد و در سال ۱۳۷۹ آخرین فیلم خود در دهه ۷۰ را با نام «دختری به نام تندر» بازی کرد. اولین فیلم سینمایی پارسا پیروزفر در دهه ۸۰ «عروس خوشقدم» محصول ۱۳۸۱ نام داشت. وی در همان سال برای بازی در فیلم سینمایی «وقت چیدن گردوها» با ایرج امامی همکاری کرد. این فیلم سینمایی سرانجام در زمستان ۱۳۹۷ در شبکه نمایش خانگی منتشر شد. پیروزفر در سال ۱۳۸۲ فیلم «اشک سرما» را بازی کرد. در همان سال، نوبت به همکاری دوباره با داریوش مهرجویی با بازی در فیلم سینمایی «مهمان مامان» رسیده بود. او برای بازی در فیلم سینمایی «مهمان مامان» به عنوان بهترین بازیگر مکمل مرد در هشتمین جشن خانه سینما انتخاب شده بود. پیروزفر در سال ۱۳۸۳ دو فیلم سینمایی و یک فیلم کوتاه بازی کرد. فیلم‌های «زن زیادی» ساخته‌ی تهمینه میلانی، «نقاب» ساخته‌ی کاظم راست‌گفتار و فیلم کوتاه «دیروقت» به کارگردانی اصغر نعیمی. پارسا پیروزفر بعد از «نقاب» تا سال ۱۳۸۸ از سینما دور بود. دلیل این اتفاق، بازی در سریال «در چشم باد» بود.

دوری پنج‌ساله پارسا پیروزفر از سینما با فیلم سینمایی «شبانه روز» در سال ۱۳۸۸ پایان پیدا کرد. پیروزفر البته مانند گذشته پرکار نبود. وی از آن زمان تاکنون تنها در سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۸ بیش از یک فیلم بازی کرده است. پارسا پیروزفر در سال ۱۳۸۹ در دو فیلم «اسب حیوان نجیبی است» و «اینجا بدون من» بازی کرد. وی در سال‌های  ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ به ترتیب در دو فیلم «نزدیکتر» و «شکاف» نقش‌آفرینی کرد. در سال ۱۳۹۸ نیز حضور وی در دو فیلم «بی‌حسی موضعی» به کارگردانی حسین مهکام و «مجبوریم» به کارگردانی رضا درمیشیان تایید شده است. دوری تقریبا سه ساله پیروزفر از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ به دلیل نویسندگی، کارگردانی و بازی در نمایش «ماتریوشکا» بود. پارسا پیروزفر در چهار مجموعه تلویزیونی بازی کرده است. اولین سریال، «در پناه تو» ساخته حمید لبخنده محصول ۱۳۷۳-۱۳۷۴ است. سریال دوم، «در قلب من» ساخته حمید لبخنده، سومین «سفر سبز» ساخته محمدحسین لطیفی و چهارمین و شاید معروف‌ترین سریال، «در چشم باد» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی محصول ۱۳۸۳-۱۳۸۸ است. پارسا پیروزفر برای بازی در این سریال به عنوان بهترین بازیگر مردِ شبکه جام جم از نگاه مخاطبان در سال ۱۳۸۹ انتخاب شد.

پارسا پیروزفر علاوه بر سینما و تلویزیون در زمینه تئاتر نیز فعال بوده است. او در دومین نقش‌آفرینی خود برای نمایش «بانو آئویی» با بهرام بیضایی همکاری کرد و سابقه بازی را در نمایش‌هایی مانند «هنر»، «بر پهنه دریا»، «خدای کشتار»، «یک روز تابستانی»، «بینوایان» و «ملاقات» دارد. یکی از مهم‌‌ترین فعالیت‌های پارسا پیروزفر در زمینه تئاتر نمایش «ماتریوشکا» است. پیروزفر در ابتدا ۱۰ داستان کوتاه از آنتوان چخوف را ترجمه کرد. وی در نهایت هشت داستان از آن ۱۰ داستان را انتخاب کرد و نمایشنامه‌ای هشت قسمتی نوشت. این نمایش ۳۰ نقش داشت و پارسا پیروزفر به تنهایی تمام این نقش‌ها را اجرا کرد. وی درواقع مترجم، طراح، کارگردان، نویسنده، طراح صحنه و لباس و بازیگر این نمایش بود. پارسا پیروزفر این نمایش را در امریکا، کانادا و ایران روی صحنه برد و برای این نمایش جایزه تندیس بهترین بازیگر مرد بخش بین‌الملل سی و پنجمین جشنواره فجر را دریافت کرد. پارسا پیروزفر در نامه‌ای به روزنامه شرق درباره چگونگی شکل گرفتن «ماتریوشکا» به شرح زیر نوشته است:

من برای نوشتن نمایش‌نامه ماتریوشکا، ابتدا ۱۰ داستان کوتاه چخوف را از انگلیسی به فارسی ترجمه کردم؛ ولی در نهایت هشت داستان را تبدیل به نمایش‌نامه نهایی کردم. داستان‌ها و شخصیت‌ها بسط و گسترش یافتند، تغییراتی کردند، داستان‌ها به هم پیوند خوردند و شخصیت‌های مشترک پیدا کردند (شخصیت‌هایی که گرچه متفاوت هستند، ولی هرکدام به شکلی نمایشگر ترس‌ها و حقارت بشرند). گاه حتی شخصیت‌هایی به داستان‌ها اضافه شد (مثل شخصیت سیمیون ماکسیمف که در واقع به داستان‌های چخوف افزوده شده) و در نهایت برای نمایش خیلی از موقعیت‌های توصیف‌شده در داستان‌های اصلی که گاه در چند جمله راوی به توصیف و تبیین فضا و موقعیت و نیز افکار و احساسات شخصیت‌های داستان می‌پردازد، سعی شده با خلق صحنه، اکت یا دیالوگی، راه‌حل مناسبی برای به نمایش درآوردن اتفاق مورد نظر پیدا شود. فایلی که ضمیمه این نامه است، حاوی داستان‌های اصلی است با ترجمه سروژ استپانیان. عنوان اصلی داستان‌ها عبارت‌اند از: بی‌عرضه (تسویه‌حساب)، به‌نقل از یک پرونده (محاکمه)، مرگ یک کارمند (مرگ کارمند دولت)، در پستخانه (زن نجیبی که از میان ما رفت)، بوقلمون‌صفت، داماد و پدر جان (جنون ادواری)، خوشحالی (چطور دمیتری کولدارف یک‌شبه معروف شد).

در ادامه به مرور فهرست‌وار فعالیت‌های پارسا پیروزفر پرداخته‌ایم.

فیلم‌ها

مجموعه‌های تلویزیونی

نمایش‌های تئاتر

---