بازی Tetris و ناگفته های آن
بازی خاطره‌انگیز Tetris را تقریبا همه می‌شناسند و با آن خاطره دارند. در این مقاله یک سری از ناگفته‌های این بازی را مرور خواهیم کرد.
بازی Tetris یا همان خانه‌سازی خودمان از دهه ۱۹۸۰ میلادی تا به امروز بر تخت پادشاهی بازهای سبک پازل تکیه زده است و کمتر گیمری خواهید یافت که حداقل یک‌بار این بازی را تجربه نکرده یا از آن خاطره نداشته باشد. تتریس را می‌توان روی ضعیف‌ترین کامپیوترها نیز اجرا کرد به طوری که همیشه از آن به عنوان نمونه‌ای موفق برای برتری گیم‌پلی بر گرافیک یاد می‌شود. در این بازی شما با کنترل بلوک‌هایی با اشکال مختلف، خطوطی افقی و کامل از آن‌ها می‌سازید. سرعت اضافه شدن این بلوک‌ها رفته رفته زیادتر می‌شود به طوری که کامل کردن جاهای خالی برای گیمر رفته رفته دشوار می‌شود. این بازی به شدت اعتیادآور بوده و همین امر آن را تا این اندازه محبوب و جاودانه کرده است. در این مطلب به بررسی نکات جالب و تاریخی بازی‌های تتریس خواهیم پرداخت.
اثر تتریس
وقتی صنعت بازی‌های ویدئویی وارد دنیای ۱۶ بیتی شد بازی‌ها واقع‌گرایانه‌تر و خشن‌تر شدند. این مساله باعث نگرانی والدین و قانو‌گذاران شده بود به طوری که تاثیر بازی‌ها و صحنه‌های خشن فیلم‌ها روی ذهن به موضوعی داغ تبدیل شده بود. بازی‌ها ممکن است اثرات مختلفی روی مغز انسان بگذارند. یکی از این اثرات اثبات شده اثر تتریس (Tetris Effect) است. اثر تتریس نتیجه تکرار یک کار برای مدت زمان طولانی است. فرد پس از اتمام بازی یا یک فعالیت تکراری آن را در دنیای واقعی نیز حس خواهد کرد. برای مثال در مورد تتریس، فرد اشیا واقعی را مانند بلوک‌های تتریس می‌بیند و در ذهن خود به دنبال راه‌های مناسب برای چیدن آن‌ها می‌گردد.
خالق تتریس پولی از آن به دست نیاورد
خالق تتریس فردی با نام الکسی پاجیتنو (Alexey Pajitnov) و اهل اتحادیه جماهیر شوری بود. پاجیتنو این بازی را در زمان همکاری خود با آکادمی علمی USSR ساخت. این بازی در کمتر از دو هفته ساخته شد. پس از محبوبیت تتریس در بین همکاران پاجیتنو، وی تصمیم به عرضه عمومی آن گرفت.
تتریس یکی از موفق‌ترین بازی‌های ویدئویی از نظر اقتصادی به شمار می‌رود اما خالق آن از این موفقیت بی‌نصیب ماند. پس از فروپاشی شوروی و در سال ۱۹۹۶ پاجیتنو تمام حقوق تتریس را برای خود ثبت کرد. بیش از یک دهه طول کشید تا صنعت بازی پاجیتنو را به عنوان فردی تاثیرگذار در این صنعت به رسمیت بشناسد. کمپانی تتریس هم‌اکنون نیز فعال است و درآمد زیادی از این بازی کسب می‌کند.
شکست Tetris Ultimate
تتریس از نظر کدنویسی بازی ساده‌ای به شمار می‌رود. یکی از ابتدایی‌ترین مفاهیمی که هر طراح بازی آن را می‌آموزد ساخت یک بازی از نوع تتریس است. این کار برای یک فرد مبتدی در بازی‌سازی نیز مشکل نخواهد بود اما یوبی‌سافت با این همه آوازه در ساخت تتریس شکست خورد.
بازی Tetris Ultimate پس از عرضه برای نینتندو 3DS در سال ۲۰۱۴ برای کنسول‌های پلی‌استیشن 4 و ایکس‌باکس وان عرضه شد اما به دلیل مشکلات فراوان در بخش آنلاین و افت فریم نقدهای خوبی دریافت نکرد.
حق مالکیت تتریس
انتشار یک بازی توسط توسعه‌دهنده روی کنسول‌ها نیازمند قرارداد همکاری بین توسعه‌دهنده و شرکت مالک کنسول است. سال‌ها پیش زمانی که هنوز چنین مسائلی در دنیای بازی‌های ویدئویی رواج پیدا نکرده بود کمپانی‌ّها بدون کسب اجازه از مالکان نینتندو و آتاری بازی‌های خود را منتشر می‌کردند. اما دیری نپایید که سازندگان کنسول‌ها تصمیم به مقابله با این کارتریج‌های غیر رسمی گرفتند.
یکی از نسخه‌های تتریس که برای NES عرضه شده بود به دلیل مشکلات حقوقی و به دستور دادگاه فراخوانی شد. این نسخه از تتریس با نام Tengan Tetris شناخته می‌شد. نینتندو با کشاندن Tengan به دادگاه از فروش آن جلوگیری و میلیون‌ها نسخه از آن را از بازار جمع‌آوری کرد. تنها چند نسخه از کارتریج‌های Tengan Tetris در جهان موجود است که همین تعداد محدود نیز قیمت بالایی نیز دارند.
پیام‌های دیباگ Tetrisphere
تلاش‌های زیادی برای ساخت تتریس سه‌بعدی از زمان خلق این بازی انجام شده است. این نسخه‌ها با وجود سرگرم‌کننده بودن به خوبی نسخه‌های دوبعدی بازی نبودند. به دلیل وجود حالات مختلف در صفحه سه‌بعدی شاهد تتریس‌های طاقت‌فرسا و خسته‌کننده در حالت سه‌بعدی هستیم. به همین دلیل بیشتر توسعه‌دهندگان به جای توسعه نسخه سه‌بعدی به دنبال تتریس‌های دوبعدی هستند.
Tetrisphere یکی از همین تلاش‌ها برای آوردن دنیای تتریس به فضای سه‌بعدی بود. این بازی برای نینتندو ۶۴ عرضه شد و در آن گیمر بلوک‌ها را به شکل کروی کامل می‌کند. زمانی که طرفداران این بازی شروع به کنکاش در فایل‌های بازی کردند به نکات جالبی در آن برخورد کردند. پیام‌های دیباگی که توسط توسعه‌دهندگان بازی نوشته شده بود توجه بسیاری از طرفداران را به خود جلب کردند. این پیام‌ها حاوی بی‌حرمتی و ناسزا بودند، همچنین بسیاری از اشکالات بازی را به آن‌ها نسبت داده‌اند.
تتریس و کارتریج مسابقات جهانی نینتندو
نینتندو در دهه‌ی ۱۹۹۰ چندین دوره مسابقه در شهرهای مختلف آمریکا برگزار کرد. برندگان این مسابقات به مسابقات نهایی در فلوریدا دعوت شدند. نینتندو برای مسابقه نهایی تدارک ویژه‌ای دید، کارتریج استفاده شده در دور نهایی سه بازی Rad Racer، Tetris و Super Mario Bros را در خود داشت. گیمرهایی که در دو بازی Rad Racer و Super Mario Racer موفق به کسب بالاترین امتیاز می‌شدند اجازه ورود به بازی تتریس را دریافت می‌کردند. کارتریج‌های استفاده شده در این دوره مسابقات به سازندگان آن‌ها داده شد. این کارتریج‌ها و نسخه‌های سیلور آن‌ها پس از مدتی به یکی از گران‌قیمت‌ترین بازی‌های ویدئویی برای مجموعه‌داران تبدیل شدند.
تتریس و اندرو لوید وبر
موسیقی تتریس یکی از مهمترین و اعتیاد‌آورترین بخش‌های این بازی محسوب می‌شود به طوری می‌توان آن را یکی از آشناترین و خاطره‌انگیزترین موسیقی‌ٔهای دنیای بازی دانست. موسیقی اصلی بازی Korobeiniki نام دارد که نوعی موسیقی فولک روسی محسوب می‌شود. این موسیقی سال‌ها پیش از عرضه‌ی تتریس و در سال ۱۸۶۱ ساخته شده است. با مطرح شدن موسیقی تتریس به واسطه شهرت جهانی آن، ریمیکس‌های مختلفی از آن اجرا و منتشر شد. یکی از مهمترین آن‌ها با نام Tetris توسط فردی با نام مستعار Doctor Spin ساخته شد. پس از وی اندرو لوید وبر (Andrew Lloyd Webber) که یکی از شناخته‌شده‌ترین افراد در دنیای موسیقی به شمار می‌رود نسخه‌ای از آن را منتشر کرد.
Kill Screen
Kill Screen یکی از اجزای ناخوشایند بازی‌های آرکید قدیمی بودند. با طولانی شدن بازی و عبور امتیاز کاربر از یک حد خاص به دلیل محدودیت‌های آن روزهای کامپبوترها، ادامه بازی دیگر ممکن نبود. این حالت در بسیاری از بازی‌های آرکید تنها چند بار اتفاق افتاده است. در نسخه NES تتریس، گیمر با رسیدن به مرحله ۲۹ با این حالت روبرو می‌شد به طوری که به یکباره سرعت پایین آمدن بلوک‌ها دوبرابر می‌شد. همین افزایش سرعت، بازی را برای گیمر غیرممکن می‌ساخت و بازی در یک چشم به هم زدن تمام می‌شد. تنها راه عبور از این Kill Screen استفاده از ابزار شبیه‌ساز برای انجام سریع‌تر حرکت‌ها است.
اضافه شدن داستان به تتریس
اگر از ما بپرسند کدام بازی نیازی به داستان ندارد جواب بسیاری از ما تتریس است. با این حال ایده عجیب اضافه کردن داستان به تتریس ۱۶ سال پیش به واقعیت پیوست. اولین تتریس داستانی با نام Tetris Worlds در سال۲۰۰۱ برای پلی‌استیشن 2 عرضه شد. داستان این بازی در فضا اتفاق می‌افتاد و گیمر در آن با چینش بلوک‌ها راهی به پورتال‌های بین دنیاهای مختلف دست پیدا می‌کرد. بقایای تمدن شما در این بازی به مهارت تتریس بازی کردن شما بستگی داشت.
تتریس و ضربان قلب
زمانی که کنسول Wii در اوج محبوبیت خود به سر می‌برد نینتندو وسیله جانبی خاصی را با هدف اندازه‌گیری ضربان قلب بازیکن معرفی کرد. این وسیله جانبی که به انگشت گیمر وصل می‌شد وظیفه ثبت دقیق ضربان قلب را برعهد داشت. نینتندو نام این محصول Wii Vitality Sensor گذاشت. پرونده این پروژّه پس از مدت کوتاهی به دلیل عملکرد نامناسب سنسور در برخی گیمرها بسته شد. اما علاقه نینتندو به ضربان قلب گیمرها به زمان نینتندو ۶۴ برمی‌گشت. نسخه خاصی از تتریس با نام Tetris 64 در ژاپن عرضه شد که در بسته‌بندی آن یک بیوسنسور وجود داشت. این سنسور با اتصال به گوش گیمر اطلاعات ضربان قلب او را به Tetris 64 می‌داد. در این حالت تتریس با توجه به ضربان قلب گیمر سرعت پایین آمدن بلوک‌ها را کم یا زیاد می‌کرد.
داستان موفقیت Game Boy
یکی از مسائل مورد اختلاف بین طرفداران بازی‌ها، پرفروش‌ترین بازی‌های هر سیستم است. برخی از گیمرها عقیده دارند بازی‌های داخل کنسول‌ها را نباید بخشی از آمار فروش بازی درنظر گرفت. جالب است بدانید تتریس با اختلاف پرفروش‌ترین بازی کنسول دستی گیم بوی قلمداد می‌شود. با درنظر گرفتن این موضوع که تتریس همراه با خود کنسول نیز عرضه می‌شد آمار خیره‌کننده ۳۵ نسخه فروش را در کارنامه دارد. نینتندو در آن زمان موفق به فروش ۱۲۰ میلیون گیم بوی در سراسر دنیا شده بود. حتی مجموعه پوکمون نیز حریف تتریس نشد و ۱۱ میلیون کمتر از آن فروخت.
کراس اور پوکمون و تتریس
کراس اور دو عنوان محبوب دنیای بازی‌ها یعنی پوکمون و تتریس جالب به نظر می‌رسد. دیدن پیکاچو و L-Block در کنار هم یا حضور بلوک‌های تتریس در بازی پوکمون برای یافتن برادر گمشده خود Missingno (شخصیتی L شکل و متشکل از پیکسل‌ها در پوکمون) برای طرفداران این دو بازی هیجان‌انگیز به نظر می‌رسد. اما این رویاهای طرفداران عملی نشد و این کراس اور از دو مجموعه بزرگ حتی برای Game Boy نیز عرضه نشد. اما با پرسه زدن در تاریخ بازی‌های ویدئویی ممکن است چشمتان به Pokemon Tetris خورده باشد. این بازی در سال ۲۰۰۲ برای کنسول دستی کوچکی با نام Pokemon mini عرضه شد. هسته اصلی این بازی چیزی جز تتریس نبود با این تفاوت که گیمر در پایان هر مرحله پوکمون‌های مختلفی به دست می‌آورد. با این که Pokemon mini وارد بازار آمریکا نیز شده بود ولی Pokemon Tetris تنها در ژاپن و اروپا فروخته شد.
تتریس و رقابت شخصیت‌های بازی درGamefaqs
Gamefaqs کار خود را در سال ۱۹۹۵ و با هدف اشتراک راهنماهای بازی بین گیمرها آغاز کرد. این وب‌سایت رفته رفته دامنه فعالیت‌های خود را گسترش داد، در همین راستا سرانجام در سال ۲۰۰۲ تصمیم به برگزاری رقابت‌هایی بین بازی‌ها و شخصیت‌های آن‌ها گرفت. در آخرین دور از این مبارزات که به مناسبت بیست سالگی Gamefaqs برگزار شد بازی Undertale جایگاه نخست را کسب کرد. در آخرین مسابقات مربوط به شخصیت‌های بازی نیز Draven از League of Legends جایگاه نخست را به دست آورد. یکی از جالب‌ترین وقایع این مسابقات در سال ۲۰۰۷ اتفاق افتاد به طوری که در عین ناباوری L-Block از تتریس بیشترین رای را کسب کرد و جایگاه دوم به لینک از زلدا رسید.
Philips CD-i و یک خراب‌کاری دیگر
همانطور که گفته شد Tetris Ultimate یوبی‌سافت یکی از نسخه‌های ضعیف و پر باگ تتریس محسوب می‌شود. اما این اولین خراب‌کاری شرکت‌ها در ساخت تتریس نیست، یکی از بدترین تتریس‌ها را باید در دهه ۱۹۹۰ جست‌وجو کرد. Philips CD-i کنسول بازی و ابزار سرگرمی خانگی ساخته شده توسط فیلیپس و سونی بود. در سال ۱۹۹۲ نسخه‌ای از تتریس برای این کنسول عرضه شد که بی شک ضعیف‌ترین نسخه از این سری تا قبل از انتشار Tetris Ultimate محسوب می‌شود. مشکل اصلی این بازی زمان بارگذاری آن بود به طوری که در ابتدای هر مرحله برای تغییر پس‌زمینه و موسیقی گیمر را منتظر می‌گذاشت. موسیقی بازی نیز بیش از آن که به موسیقی تتریس شباهت داشته باشد به موسیقی اوپرا شبیه بود.
سه‌گانه سینمایی تتریس
اقتباس از بازی‌های ویدئویی همیشه چالش برانگیز بوده و کمتر اثر موفقی در این نوع اقتباس‌ها دیده می‌شود. با این حال کمپانی‌های فیلم‌سازی بدون توجه به نقدهای منفی و شکست‌های آثاری همچون Assassins Creed به کار خود برای ساخت این گونه آثار اقتباسی ادامه می‌دهند. شاید شما هم پیش خود فکر کنید که تتریس بدترین گزینه ممکن برای یک اقتباس باشد و تنها داستان‌های پیرامون سازنده بازی، تلاش‌هایش برای ثبت تتریس و چگونگی شکل‌گیری این بازی را برای آن محتمل بدانید. اما نکته اینجاست که با یک سه‌گانه سینمایی از تتریس طرف هستیم که این احتمالات داستانی را کم رنگ می‌کند. هنوز اطلاعات زیادی از این فیلم‌ها در دست نیست با این حال رسانه‌ها از اختصاص بودجه عظیم برای این سه‌گانه خبر می‌دهند.
تتریس بازی خاطره‌ها و همراه دوران کودکی بسیاری از گیمرها قلمداد می‌شود. نام این سری بازی‌ها برای همیشه در صنعت بازی جاودانه شده و به بخش جدایی‌ناپذیر صنعت بازی مبدل گشته است. در دنیای شلوغ این روزهای صنعت بازی سخن گفتن از تتریس شاید هیجان سابق را نداشته باشد اما هنوز هم لقب پادشاه بازی‌های پازلی برازنده این عنوان است.
