آیا 4K هدف درستی برای پلی استیشن 4 پرو و ایکس باکس وان ایکس است؟

زمان زیادی تا عرضه ایکس‌باکس وان ایکس باقی نمانده و حال اطلاعات کاملی از مشخصات فنی این کنسول داریم. این دستگاه همانند پلی‌استیشن 4 پرو، سیستم بهبود یافته‌ای با هدف نمایش تصاویر 4K است. با توجه به اینکه مایکروسافت از نظر فنی دست بالا را دارد، می‌تواند 4K حقیقی (Native) را به رخ بکشد اما به نظر می‌رسد این موضوع دربرگیرنده نکته اصلی نیست. وضوح تصویر 4K در حقیقت از همان آغاز هدف اشتباهی برای این دو کنسول به نظر می‌رسد.

ایکس‌باکس وان ایکس و پلی‌استیشن 4 پرو دستگاه‌هایی غیرعادی هستند؛ از این حیث که بدون شکستن سازگاری با کنسولی‌های موجود ایکس‌باکس وان یا پلی‌استیشن 4 بهبود قدرت چشمگیری فراهم می‌کنند. در گذشته ارتقای قدرت کنسول به تغییر در یک نسل محدود بود؛ نظیر پلی‌استیشن 4 که در سال ۲۰۱۳ جایگزین پلی‌استیشن 3 شد.

اگر ارتقای کنسول‌ها به درستی انجام می‌شد می‌توانست فوق العاده باشد؛ مثلا همیشه این امکان را داشته باشید که سخت‌افزار جدید را بخرید یا با تهیه مدل معمولی پول خود را پس انداز کنید. اما با این شکلی که پلی‌استیشن 4 پرو و ایکس‌باکس وان ایکس طراحی و معرفی شده‌اند، هر چیزی هستند به غیر از آنچه تصور می‌شد. با تمرکز روی خروجی 4K، این سخت‌افزارها بخش عظیمی از مشتریان احتمالی خود را از دست داده‌اند. وضوح تصویر 4K به قدرت پردازش خیلی زیادی نیاز دارد تا به صورت همزمان رندر (Render) انجام دهد و مزایایش نیز حتی برای افرادی که از تلویزیون‌های سازگار با آن برخوردارند تردید برانگیز است.

اکثر بازی‌های پلی‌استیشن 4 و ایکس‌باکس وان روی نرخ ۳۰ فریم بر ثانیه و وضوح 1080p یا نزدیک به آن اجرا می‌شوند. صرف نظر از تلویزیونی که کنسول به آن متصل شده، بیش‌تر بازی‌ها روی پلی‌استیشن 4 پرو و ایکس‌باکس وان ایکس نیز همان خروجی را دریافت می‌کنند که فقط با پیکسل‌های زیادتری پردازش می‌شود. حتی اگر تلویزیون 4K دارید و به دنبال راهی می‌گردید که از مزایای آن استفاده کنید، ابزارش این کنسول‌های جدید نیستند.

پس راه درست بازی کردن چیست؟ بی شک پلتفرم پی‌سی می‌تواند قدرت و اختیارات بیش‌تری را فراهم کند. کم‌تر گیمری دوست دارد بازی‌ها را با پی‌سی روی وضوح 4K و ۳۰ فریم بر ثانیه با سطح گرافیکی ایکس‌باکس وان اجرا کند. یک گیمر با پی‌سی قدرتمند نرخ ۶۰ فریم بر ثانیه را یک مقدار حداقلی می‌داند و تنظیماتی نظیر وضوح بافت یا کیفیت سایه را به گونه‌ای انجام می‌دهد که به ۶۰ فریم یا حتی بیش از آن برسد.

مانیتوری با وضوح 1440p، تفاوت چشمگیری با 1080p دارد. هرچند این رزولوشن 4K نیست ولی مزایای مخصوص خودش را دارد. مثلاً ماینتورهای 4K به ۶۰ هرتز محدود هستند اما با وضوح 1440p می‌توانید به نرخ بیش از دو برابری برسید. فناوری G-Sync که در برخی مانیتورها وجود دارد نیز تفاوت قابل ملاحظه‌ای در خروجی تصویر ایجاد می‌کند. این قابلیت نرخ تازه‌سازی تصویر نمایشگر را با خروجی پردازنده گرافیکی هماهنگ می‌کند. یعنی در هر میزان فریمی که پی‌سی شما در ثانیه می‌تواند پردازش کند خروجی نرم و بدون شکستگی می‌گیرید و این حقیقتاً جالب توجه است. این فناوری در بازی‌های با ریتم سریع و در مواقع حساسی که واکنش‌های سریع مخاطب را می‌طلبند بسیار جوابگو است. (AMD فناوری نمایشگر مشابهی دارد که Free Sync خوانده می‌شود و اپل فناوری مشابه Promotion را ساخته که از ویژگی‌های اصلی آی پد پرو جدید است.)

اما تمام این صحبت‌ها درباره بازسازی صفحه ۱۴۴ هرتزی احتمالاً بی‌معنی است چراکه پلی‌استیشن 4 پرو و ایکس‌باکس وان ایکس صرف نظر از بازی‌های مسابقه‌ای و مبارزه‌ای، معمولاً نرخ ۶۰ فریم بر ثانیه را حتی هدف خود قرار نمی‌دهند. به نظر می‌رسد نرخ ۶۰ فریم بر ثانیه نسبت به وضوح 4K تأثیر بسیار بیش‌تری بر تجربه حقیقی بازی دارد. تنها به بازی Halo 5 خود مایکروسافت نگاه کنید که تماماً بر اساس همین ایده فریم بیش‌تر تولید شد.

برای صاحبان تلویزیون‌های 1080p، این اظهار نظر که چنین محصولاتی بهبود برجسته‌ای بر بازی خواهند داشت تردید برانگیز به نظر می‌رسد؛ همانطور که دیو مک کارتی از مایکروسافت چنین نظری را اعلام کرد. او گفته است:

من نمی‌گویم کسانی که تلویزیون 4K ندارند ناامید خواهند شد چون که به وسیله ایکس‌باکس وان ایکس روی تلویزیون 1080p هم تکنیک Automatic Supersampling را خواهید داشت که خیلی خارق العاده است.

برای کسانی که با این تکنیک آشنا نیستند باید گفت که در واقع مفهوم آن رندر تصویر در وضوحی بیش از توان نمایشگر است. این روش می‌تواند ایرادات تصویر نظیر Sampling ضعیف را رفع کند اما این کار رویکردی ضعیف به افزایش کیفیت تصویر است که ارتباط خیلی کمی با سخت‌افزار دارد.

از زاویه دید دیگر، مایکروسافت و سونی به وسیله نوع طراحی کنسول‌های اصلی‌شان محدود شده‌اند. هر دو سیستم جدید هنوز بر اساس هسته‌های پردازشگر Jaguar ساخته شده‌اند که در اصل برای لپ‌تاپ‌های میان رده استفاده می‌شده است. در حالی که امید می‌رود پردازشگرهای بهبود یافته پلی‌استیشن 4 پرو و ایکس‌باکس وان ایکس در پردازش وضوح تصویر بالاتر مؤثر باشند، به ظاهر پردازنده‌های قدیمی مذکور میزان افزایش نرخ فریم را محدود می‌کنند. روی تلویزیون، برای جلوگیری از به وجود آمدن برش فریم در زیر ۳۰ هرتز باید نرخ ۶۰ فریم بر ثانیه داشته باشید که این برای خیلی از بازی‌ها حتی روی ایکس‌باکس وان ایکس سخت است. آیا سونی و مایکروسافت می‌توانستند بهبودهای اساسی‌تری برای پردازنده‌هایشان انجام دهند؟ شاید، ولی احتمالاً بدون پیامدهای زیادی در زمینه سازگاری بازی‌ها با کنسول‌های قبلی این کار امکان‌پذیر نباشد.

نباید گفت که 4K تنها راه ممکن بهبود بصری است. بازی‌های پی‌سی با 1080p خیلی بهتر از بازی‌های پلی‌استیشن 4 و ایکس‌باکس وان هستند. افکت‌های بصری بهتر، به وسیله پردازشگرهای قوی‌تر امکان پذیر هستند و حتی اگر تلویزیون 4K داشته باشید، بزرگ‌ترین تفاوتی که خواهید دید نه محصول وضوح تصویر بلکه حاصل تکنیک HDR است. ویژگی‌ای که در حال حاضر در ایکس‌باکس وان اس و پلی‌استیشن 4 معمولی که ارزان‌تر هستند هم قابل مشاهده است. اگر هدست واقعیت مجازی پلی‌استیشن داشته باشید که در آن وضوح بهتر تأثیر به سزایی بر کیفیت تصویر دارد، پلی‌استیشن 4 پرو حداقل دلیل خوبی برای افزودن پیکسل‌ها دارد. اما مایکروسافت در E3 امسال چشم انداز واقعیت مجازی را روی پلتفرم کنسولی خود کاهش داد. چراکه مایکروسافت قرار است تمرکزش را بر واقعیت مجازی پی‌سی نگه دارد.

در حقیقت هیچ‌کدام از دو شرکت مایکروسافت و سونی توسعه دهنده‌های بازی را مجبور به کار روی خروجی 4K نمی‌کنند. استودیوها اگر بخواهند آزاد هستند از قدرت کنسول‌های جدید برای ارائه عملکرد بهتر بازی‌ها روی1080p استفاده کنند. اما طراحی و موقعیت این دستگاه‌ها موجب می‌شود به جای هر چیز دیگر، درخواست و تمرکز بیش‌تری بر موضوع وضوح تصویر به وجود آید. از آنجایی که مایکروسافت ادعای 4K خام را گسترش داده، کار کردن روی بازی با رزولوشن 1080p برای ایکس‌باکس وان ایکس حتی اگر برای خریدار تفاوت قابل تشخیص بیش‌تری ایجاد کند، پرخطر و احتمالاً وقت گیرتر است.

این روزها خرید تلویزیونی که 4K نباشد در حال مشکل‌تر شدن است و تبلیغات، مردمی را هدف قرار داده است که محتوای خاصی برای استفاده مناسب از دستگاهشان ندارند. اما این نگرانی وجود دارد که تمرکز بر وضوح تصویر به جای موارد دیگر، به طور کلی موجب عقب ماندن توسعه دهنده‌ها شود. سونی مشخصاً برای 1080p بودن پلی‌استیشن 3 به عنوان نقطه اتکای فروش، قول‌های زیادی داد اما در نهایت تعداد کثیری از توسعه دهنده‌ها رزولوشن 720p را برای آن سیستم و ایکس باکس 360 هدف خود قرار دادند. این بار موضوعیت وضوح تصویر از عمق کم‌تری برخوردار است، با این وجود سخت‌افزارهایی را شاهد هستیم که برای دنبال کردن هدف دیگری طراحی نشده‌اند.

مزایایی که مایکروسافت و سونی برای کنسول‌های جدید خود مطرح می‌کنند برای غالب مردم غیر قابل استفاده به نظر می‌رسند. شاید روزی پلی‌استیشن 5 و ایکس باکس نسل بعد با طراحی‌ای عرضه شوند که بر عملکرد بهتر و نه پیکسل بیش‌تر تمرکز داشته باشند.

---