ایکس‌باکس وان از سیاست‌های کنترلی مایکروسافت رنج می‌برد
برخورد مایکروسافت با منتشرکنندگان ویدئوی نسخه‌ی بازسازی‌شده‌ی Gears of War به یک نکته‌ی بسیار مهم اشاره می‌کند که شاید کمتر به آن توجه شده است؛ اینکه مایکروسافت کنترل تمام و کمالی روی کنسول‌های کاربرانش دارد.
در بخشی از قوانین استفاده‌ی شبکه‌ی ایکس‌باکس لایو آمده است:
ممکن است ما دسترسی شما را به مایکروسافت و محتواهای دسته‌سوم مرتبط با حساب کاربری شما به هر دلیلی غیر فعال کنیم. همچنین ممکن است بازی‌ها، برنامه‌ها، محتواها یا سرویس‌ها را از روی دستگاه مجاز شما حذف یا غیر فعال کنیم تا بتوانیم از سرویس‌ها، ارائه‌کنندگان برنامه‌ها، اپراتورهای شبکه یا هر گروهی که به طور عملی یا بالقوه تحت تاثیر قرار می‌گیرد محافظت کنیم.
این قوانین به مایکروسافت امکان می‌دهند تا به شکل بی‌سابقه‌ای روی تجربه‌ی کاربران کنسولش کنترل داشته باشد. پذیرش این قوانین یکی از مراحل تنظیمات کنسول ایکس‌باکس وان است، بنابراین مخاطبان چاره‌ای جز تن دادن به آنچه مایکروسافت می‌خواهد ندارند. از طرف دیگر این موضوع یک گام بلند به سوی آینده‌ای است که در آن مشتری‌ها صاحب هیچ چیز نیستند و فقط در ازای پرداخت وجه می‌توانند به محتوای دلخواه‌شان دسترسی داشته باشند.
همانطور که می‌دانید، چندی پیش وبسایت کوتاکو در گزارشی عنوان کرد که در پی انتشار ویدئویی از گیم‌پلی نسخه‌ی بازسازی شده‌ی (و البته معرفی نشده‌ی) بازی Gears of War برای ایکس‌باکس وان توسط تعدادی از تست کنندگان این بازی، مایکروسافت آنها را به شدت مجازات کرده و علاوه بر منع دسترسی‌شان به شبکه‌ی لایو، کنسول آنها را برای مدت نامعلومی غیرفعال کرده است. پس از این ماجرا مایکروسافت یک بیانیه منتشر و در آن تاکید کرد که اگر یک کنسول به خاطر تجاوز از قوانین استفاده‌ی ایکس‌باکس لایو از این شبکه اخراج شود، همچنان به صورت آفلاین قابل استفاده خواهد بود. البته این بیانیه مشخص نمی‌کند که اگر یک کنسول به خاطر نقض توافقنامه‌ی عدم افشا به حالت تعلیق درآید چه اتفاقی خواهد افتاد.
به هر حال قوانین استفاده از شبکه‌ی ایکس‌باکس لایو بیان می‌کنند که مایکروسافت این توانایی را دارد تا کنسول‌های کابران را به طور کامل غیر فعال کند. اگر این اتفاق در مورد تست کننده‌های Gears of War نیز رخ داده باشد، باید با آنها هم‌دردی کنیم، چون نمی‌توانند از دستگاهی که با پول خودشان خریده‌اند استفاده کنند. اما از طرف دیگر شاید این مجازات به مراتب سبک‌تر از هزینه‌ی شکایتی باشد که مایکروسافت می‌توانست به دلیل نقض توافق عدم افشا، علیه آنان به راه بیندازد. با این وجود هنوز این ابهام برای مخاطبان مایکروسافت باقی می‌ماند که این شرکت در آینده از سلاح قدرتمندش (غیر فعال کردن ایکس‌باکس وان) چگونه استفاده می‌کند.
اگر یک بحث حقوقی درباره‌ی یک محتوا به وجود آید یا فردی به خاطر نقض نه‌چندان آشکار قوانین استفاده، مجرم شناخته شود چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا مایکروسافت نیز مثل آمازون رفتار می‌کند که در سال ۲۰۰۹ رمان‌های جورج اورول را از کتابخوانه‌ی الکترونیکی مشتریانش پاک کرد؟ آمازون همچنین در سال ۲۰۱۲ برای تنبیه یکی از مشتری‌های خود حساب کاربری او را بست و کل کتابخانه‌اش را نیز پاک کرد. یا اصلا اگر ماجرایی مشابه حذف دموی PT از پلی‌استیشن 4 برای کنسول مایکروسافت رخ دهد، این کمپانی چگونه با موضوع برخورد خواهد کرد؟
این مورد آخر خیلی جالب است، چون یک تفاوت بارز را در شیوه‌ی برخورد سونی و مایکروسافت مشخص می‌سازد. در توافقنامه‌ی مجوز کاربری پلی‌استیشن 4 می‌خوانیم:
اگر سونی متوجه شود که شما قوانین این توافقنامه را نقض کرده‌اید، می‌تواند مستقیما وارد عمل شود یا اقداماتی را برای حفاظت از منافع‌اش تدارک ببیند؛ مثلا می‌تواند دسترسی یا استفاده‌ی بخشی از نرم‌افزار سیستمی یا تمام آن را غیرفعال کند، استفاده از دستگاه پلی‌استیشن 4 را به طور آنلاین یا آفلاین غیرفعال کند، به دسترسی شما به شبکه‌ی پلی‌استیشن خاتمه دهد، شما را از ضمانت یا تعمیر و سایر خدمات پلی‌استیشن 4 محروم سازد، بروزرسانی‌های خودکار یا اجباری را اجرا کند و استفاده‌ی غیرمجاز دستگاه‌ها را قطع نماید و یا در صورت لزوم برای جلوگیری از استفاده‌ی اصلاح‌شده یا غیرمجاز از نرم‌افزار سیستمی، هر تلاش دیگری را به کار ببندد.
قوانین استفاده‌ای که سونی برای پلی‌استیشن 4 درنظر گرفته است خیلی کاربرپسندتر از ایکس‌باکس وان نیستند، اما یک تفاوت قابل ملاحظه بین این دو وجود دارد؛ اگرچه قوانین استفاده‌ی هر دو دستگاه به سازندگان آنها اجازه می‌دهند که در صورت لزوم کنسول را غیرفعال کنند، اما از کار افتادن پلی‌استیشن 4 یا جلوگیری از دسترسی کاربرانش به بازی‌ها مشروط به نقض توافقنامه توسط آنان است، در حالی که مایکروسافت می‌تواند «به هر دلیلی» کنسول کاربرانش را غیرفعال کند.
همه ما ماجرای حذف دموی PT از فروشگاه پلی‌استیشن را به خاطر داریم. این حرکت سونی با اینکه جالب نبود اما کاملا منطقی به نظر می‌رسید، چون PT برای تبلیغ بازی Silent Hills منتشر شده بود و با لغو ساخت این بازی دیگر دلیلی برای وجود PT در فروشگاه پلی‌استیشن وجود نداشت. به این ترتیب افرادی که از قبل این دمو را دانلود کرده بودند می‌توانستند به بازی کردن آن ادامه دهند، ولی امکان دانلود مجدد PT آن را نداشتند. همانطور که در قوانین استفاده از پلی‌استیشن 4 دیدیم، سونی نمی‌تواند بدون اجازه وارد کنسول یک کاربر شود و مثلا دموی PT را حذف یا غیرفعال کند، مگر اینکه تخلف آن کاربر تایید شده باشد.
البته این موضوع با اتفاقی که در مورد مایکروسافت و ایکس‌باکس وان افتاد تا حد زیادی متفاوت است؛ قطعا نمی‌توان تلاش مایکروسافت برای تنبیه فاش‌کنندگان اطلاعات محرمانه از بازیی که هنوز معرفی نشده است را با اقدام سونی در مورد PT مقایسه کرد، اما پافشاری مایکروسافت برای پذیرش قوانین استفاده‌ی ایکس‌باکس وان از سوی کاربران نشان می‌دهد که این شرکت می‌خواهد چنین سطحی از کنترل را در اختیار داشته باشد و اتفاقی که در مورد تست کنندگان Gears of War رخ داد نیز این موضوع را بیش از پیش برجسته می‌سازد.
سیاست اصلی مایکروسافت در مورد ایکس‌باکس وان، کنترل کاربران است. وجود قفل DRM روی این کنسول شاید بارزترین جنبه‌ی این سیاست باشد و ویژگی‌هایی مثل نحوه‌ی تعامل مایکروسافت با بازیسازان مستقل یا علاقه‌اش برای ورود به بازار سرویس‌های تلویزیون کابلی نشان می‌دهند که این شرکت هر روز به دنبال راه‌های جدیدی است تا نفوذ و کنترل خود روی زندگی مردم را گسترش بخشد.
البته مایکروسافت از برخی اشتباهات گذشته‌اش درس گرفته و آنها را اصلاح کرده است. این شرکت قفل DRM دائمی ایکس‌باکس وان را حذف کرده و با برنامه‌ی ID@Xbox سازندگان مستقل بیشتری را جذب کرده است. با این حال هنوز هم تاکید مایکروسافت روی قوانین استفاده‌ی سخت‌گیرانه‌اش می‌تواند به جایگاه جهانی این شرکت (به خصوص در بخش بازی‌های ویدئویی) لطمه وارد کند.
از سوی دیگر مایکروسافت باید به جنگ سنگین کنسولی که با اصلی‌ترین رقیبش سونی دارد نیز توجه ویژه داشته باشد. سونی سیاست‌های آزادنه‌تری را در قبال کاربرانش در پیش گرفته است و این مسئله را می‌توان در نحوه‌ی استفاده‌اش از DRM، تعاملش با سازندگان مستقل و همچنین ارائه‌ی ویژگی‌هایی مثل خرید متقابل، بازی اشتراکی و بازی از راه دور به خوبی مشاهده کرد. در شرایطی که مایکروسافت به دنبال گسترش کنترلش روی جنبه‌های مختلف بازی‌های ویدئویی است، سونی تلاش می‌کند تا تجربه‌ای بهتر و فراگیرتر را رقم بزند.
بدون تردید چنین شرایطی جایگاه سونی را مستحکم‌تر و اعتبار مایکروسافت را نزد گیمرها خدشه‌دار خواهد کرد. شاید بهتر باشد مایکروسافت یک بازنگری در سیاست‌های کنترلی‌اش درباره‌ی ایکس‌باکس وان داشته باشد و یا نظارتش را کمی محدودتر و به شکل نامحسوس دنبال کند. بدون تردید غیرفعال کردن کنسول کاربران اقدام خوشایندی نیست.
منبع: GamesIndustry
