ماجراهای تن تن و میلو؛ تن‌تن در سرزمین شوراها

چندی پیش بود که تصمیم گرفتیم در سلسله‌ای از مقالات، تمام ۲۴ کتاب مجموعه ماجراهای تن تن و میلو را معرفی کنیم تا بتوانیم هر چه بیشتر با یکی از مهم‌ترین و دوران‌ساز‌ترین کتاب‌های کمیک آشنا شویم. به همین دلیل در ابتدا در مقاله‌ای تحت نام «تن تن و میلو؛ کمیک‌های بچگی» به صورت کلی، مروری بر تاریخچه این کتاب‌ها و هرژه، نویسنده و تصویرساز این مجموعه، داشتیم.

در اولین مقاله از معرفی کتاب‌های تن‌تن، می‌خواهیم سری به اولین کمیک این مجموعه با نام Tintin in the Land of the Soviets با نام اصلی Tintin au pays des Soviets بزنیم که در فارسی به «تن‌تن در سرزمین شوراها» ترجمه شد. تن‌تن در شوروی و فرار از شوروی نیز دیگر نام‌های ترجمه شده این کتاب هستند. پیش از اینکه این مطلب را ادامه بدهیم، نیاز دانستم که در رابطه با اسم شخصیت‌ها توضیحی ارائه کنم. کتاب‌هایی که در قدیم در ایران به چاپ رسید، ترجمه مستقیمی از نسخه‌های فرانسوی تن‌تن بود و به همین دلیل اسم شخصیت‌ها نیز از فرانسوی به فارسی برگردانده شده بود. میلو، پروفسور تورنسل، دوپونت و دوپونط اسامی فرانسوی برخی از شخصیت‌ها هستند که با نسخه‌ انگلیسی متفاوت هستند. در نسخه انگلیسی، میلو به برفی، پروفسور تورنسل به پروفسور کلکولس و دوپونت و دوپونط به تامسون و تامپسون تبدیل شده‌اند. به دلیل اینکه احساس می‌کنم اسم‌های اصلی شخصیت‌ها به حفظ لحن و فضای داستان‌ها کمک می‌کند، من هم در مقالات خود، از اسم‌های فرانسوی شخصیت‌ها استفاده می‌کنم.

اولین کتاب مجموعه تن‌تن، به صورت هفتگی و هفته‌ای یک صفحه از ژانویه سال ۱۹۲۹ تا می ۱۹۳۰، در ضمیمه کودکان روزنامه Le Vingtième Siècle چاپ شد و در سال ۱۹۳۰، به صورت یک مجموعه کامل در دسترس قرار گرفت. این شماره، داستان سفر تن‌تن و سگش میلو را به شوروی سابق روایت می‌کرد. این خبرنگار جوان، برای تهیه گزارشی در رابطه با دولت بولشویک به شوروی سفر می‌کرد. او در این سفر قصد دارد رازهای این دولت را فاش کند و به همین دلیل پلیس مخفی شوروی به دنبال وی می‌افتد تا او را از بین ببرد. این کتاب در بلژیک به موفقیت تجاری زیادی دست یافت و پس از آن در فرانسه و سوییس نیز به چاپ رسید. نسخه اولیه این کتاب، در قالب سیاه و سفید عرضه شد و با اینکه از سال ۱۹۴۲ هرژه، شروع به عرضه رنگی تمام کتاب‌های سیاه و سفید مجموعه تن‌تن کرد، علی‌رغم درخواست بسیار زیاد طرفداران، از عرضه یک نسخه رسمی رنگی تن‌تن در سرزمین شوراها سر باز زد. در سال ۱۹۶۰،‌ تعدادی از طرفداران یک نسخه رنگی غیر رسمی کتاب را چاپ کردند و در نهایت در سال ۱۹۶۹، نسخه رسمی رنگی این کتاب عرضه شد. به اعتقاد بسیاری، «تن‌تن در سرزمین شوراها» ضغیف‌ترین اثر هرژه محسوب می‌شود. 

هرژه در ابتدا قصد داشت در اولین کتاب ماجراهای تن‌تن، این خبرنگار را به ایالات متحده بفرستد زیرا از همان بچگی به بومی‌های آمریکایی (سرخ‌پوست‌ها) علاقه وافری داشت. سردبیر وقت مجله، با این ایده او مخالفت کرد اما بعدها و در سال ۱۹۳۲، هرژه در داستانی با نام تن‌تن در آمریکا، خواسته خود را عملی کرد.

برای نوشتن اولین کتاب تن‌تن، هرژه فرصت این را پیدا نکرد که به شوروی سفر کند و به همین دلیل تمام اطلاعات مورد نیاز خود را از یک جزوه کوتاه با نام Moscou sans voiles (پرده‌برداری از مسکو) دریافت کرد. این جزوه توسط جوسف دُلیه، یک نماینده بلژیکی که ۹ سال در شوروی زندگی کرده بود، نوشته شده بود. مایکل فار، تحلیل‌گر بریتانیایی کتاب‌های کمیک تن‌تن، در رابطه با این کتاب گفت:

هرژه به صورت آزادانه و انتخابی، محتویات تن‌تن در شوروی را از نوشته‌های دُلیه برداشت کرد. 

عدم تسلط به تاریخ واقعی شوروی،‌ باعث به وجود آمدن اشتباهات فاحشی در داستان اولین کتاب تن‌تن شد. در این کمیک،‌ هرژه ارجاعاتی به موز،‌ بنزین محصول کمپانی شل و بیسکویت‌های هانتلی و پالمرز کرده بود که هیچ‌کدام در آن زمان در شوروی وجود نداشتند. همچنین وی در نامگذاری شخصیت‌های خود هم ایراداتی داشت. بسیاری از شخصیت‌های این کتاب، نامشان با پسوند «اسکی» تمام می‌شد که یک پسوند لهستانی است. پسوند رایج نام‌ها در شوروی، «ویچ» بود. 

هرژه در تصویرسازی تن‌تن در شوروی، تحت تاثیر نوآوری‌های به وجود آمده در صنعت کمیک و به ویژه آثار الین سنت-اوگان قرار گرفته بود. در همان سال، هرژه و اوگان با هم دیدار کردند و از آن زمان به دوست‌های صمیمی تبدیل شدند. کمیک‌های آمریکایی George McManus's Bringing Up Father، George Herriman's Krazy Kat و Rudolph Dirks's Katzenjammer Kids از دیگر منابع الهام تن‌تن بودند. تن‌تن در شوروی، از سینما نیز الهام گرفته بود و شباهت انکار ناپذیری در برخی از صحنه‌ها کمیک با صحنه‌های تعقیب و گریز پلیس در فیلم Kyestone Cops، صحنه تعقیب و گریز قطار در فیلم The General (با بازی باستر کیتون) وجود داشت و الهام هرژه از فیلم‌های فریتز لنگ انکار ناپذیر بود. فار در ادامه صحبت‌هایش در رابطه با هرژه گفت:

به عنوان یک پیشگام در صنعت کمیک،‌ هرژه هرگز از کشیدن یک رسانه جدید برای توسعه رسانه دیگر، نمی‌هراسید.

تصویر روی جلد ضمیمه Le Petit Vingtieme

در ماه ژانویه سال ۱۹۲۹ و پیش از انتشار اولین قسمت از این کمیک، بیانیه‌ای در روزنامه Le Petit Vingtième منتشر شد که طی آن اعلام شد که این روزنامه، یکی از خبرنگاران خود به نام تن‌تن را به شوروی فرستاده تا از آنجا گزارش تهیه کند و در ادامه نیز اعلام شد که این داستان کمیک، نقاشی نیست بلکه توسط عکس‌هایی که تن‌تن تهیه کرده، ساخته شده است. تام مک‌کارتی، منتقد آثار هنری، این اقدام روزنامه را به ادبیات قرن هجدهمی تشبیه کرد که در آنها یک داستان تخیلی به عنوان یک داستان واقعی روایت می‌شد.

پیش از انتشار اولین قسمت از این کمیک در روزنامه، هرژه هیچ خط داستانی‌ای را برای این کتاب ننوشته بود و به صورت هفتگی،‌ صفحات را تولید می‌کرد. وی بعدها پذیرفت که تن‌تن در شوروی، با عجله کار شده بود:

ضمیمه Petit Vingtième چهارشنبه‌ بعد از ظهر منتشر می‌شد و من معمولا تا چهارشنبه صبح، هیچ ایده‌ای نداشتم که تن‌تن چگونه قرار است از مخمصه‌ای که من هفته گذشته وی را در آن قرار داده بودم، فرار کند.

تن‌تن در شوروی از همان ابتدا بین جوانان بلژیکی محبوبیت فوق‌العاده‌ای را کسب کرد و خانواده‌ها نیز به دلیل دید خاص سیاسی این داستان، از آن حمایت می‌کردند. والز، سردبیر روزنامه، نیز به دلیل محبوبیت این مجموعه، به طرق مختلف آن را تبلیغ می‌کرد. 

در ماه آوریل سال ۲۰۱۲، یک نسخه از این کتاب در حراجی با قیمت ۳۷ هزار و ۸۲۰ یورو به فروش رفت. دو نسخه دیگر نیز در همان سال با قیمت‌های ۱۷ هزار ۶۹۰ و ۹ هزار و ۵۱۵ یورو به فروش رفتند. 

---